Δεν έχει συμπληρωθεί μία εβδομάδα από την προσγείωση στην Αεροπορική Βάση Ελευσίνος του μεταφορικού αεροσκάφους C-130H, που μετέφερε τους τελευταίους 39 Έλληνες και ξένους πολίτες που είχε απεγκλωβίσει από το φλεγόμενο από τον εμφύλιο Σουδάν, και έχουν ήδη εξαχθεί τα πρώτα χρήσιμα συμπεράσματα. Και λέμε «τα πρώτα» καθώς η λεπτομερής αποενημέρωση (debriefing) επί των καθαρώς επιχειρησιακών θεμάτων θα πραγματοποιηθεί τόσο σε επίπεδο Υπουργείου Εθνικής Αμύνης όσο και στο αντίστοιχο των Εξωτερικών, αλλά και από την κοινή συνεργασία επί του κοινού αντικειμενικού σκοπού της όλης επιχειρήσεως.
Όπως μας έλεγε στην Ελευσίνα υψηλόβαθμος στρατιωτικός με τον οποίο συνομιλήσαμε, «αντικειμενικός σκοπός σε μία τέτοια επιχείρηση είναι να βγαίνουν οι άμαχοι από την περιοχή και όχι να μπαίνουμε στρατιωτικά σε αυτήν για να το παίξουμε ράμπο. Αν οι άμαχοι μπορούν να βγουν ειρηνικά και με ασφάλεια, χωρίς στρατιωτική επέμβαση, τότε η επιχείρηση θεωρείται απολύτως επιτυχής. Εμείς είμαστε εκεί και όταν χρειάστηκε δράσαμε αποτελεσματικά».
Πρώτο, κάθε επιχείρηση απεγκλωβισμού/απομακρύνσεως πολιτών από θερμή περιοχή είναι εξορισμού μία σύνθετη και δύσκολη επιχείρηση, καθώς δεν εμπλέκονται αμιγώς στρατιωτικά τμήματα, που διέπονται από σαφείς κανόνες, αλλά ΚΑΙ πολίτες, οι οποίοι μάλιστα και είναι οι «πρωταγωνιστές», συγκεντρώνοντας μάλιστα – για το λόγο αυτό – τα φώτα της δημοσιότητος πάνω τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και στο στρατιωτικό σκέλος της επιχειρήσεως.
Δεύτερο, η Ελλάδα είχε και έχει φυσικά, μεγάλη εμπειρία απομακρύνσεως αμάχων από θερμές περιοχές του πλανήτη μας και όλες με ΑΠΟΛΥΤΗ επιτυχία και «χωρίς να ανοίξει ρουθούνι» κατά το κοινώς λεγόμενο. Δειγματοληπτικά οι επιχειρήσεις απομακρύνσεως αμάχων από το Κονγκό με μεταφορικά αεροσκάφη C-47 Dakota της Πολεμικής Αεροπορίας (τότε «Ελληνική Βασιλική Αεροπορία»), το 1960. Από τότε την τελευταία 35ετία, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις επιχείρησαν επιτυχώς το 1993, στην επιχείρηση «ΧρυσόμαλλονΔέρας», για τον απεγκλωβισμό των Ελλήνων από το Σοχούμι της Γεωργίας, από άνδρες της τότε Μονάδος Υποβρυχίων Καταστροφών (ΜΥΚ) του Πολεμικού Ναυτικού, οχηματαγωγό του Εμπορικού Ναυτικού, υπό την τακτική Διοίκηση του αείμνηστου τότε Πλοιάρχου Ντερτιλή Π.Ν. Το 1997, στην επιχείρηση «Κοσμάς ο Αιτωλός» για τον απεγκλωβισμό Ελλήνων και Κινέζων πολιτών από την σπαρασσόμενη τότε με επεισόδια και ταραχές Αλβανία, με πολεμικά σκάφη και βατραχανθρώπους του ΠΝ. Το 2006, στην επιχείρηση «Κέδρος» για την απομάκρυνση Ελλήνων, Κυπρίων και άλλων Ευρωπαίων από τον Λίβανο με αρματαγωγά του Π.Ν και το 2014, στην επιχείρηση «Αγήνωρ» στη Λιβύη, για την απομάκρυνση Ελλήνων και Κινέζων πολιτών από τη σπαρασσόμενη από τον Εμφύλιο Λιβύη, με μία ελληνική φρεγάτα και βατραχανθρώπους του ΠΝ. Αυτή τη φορά όμως η επιχείρηση ήταν τελείως διαφορετική γιατί το μέρος που θα επιχειρείτο ο απεγκλωβισμός/απομάκρυνση των αμάχων απείχε πάνω από 700 χιλιόμετρα από το πλησιέστερο λιμάνι του Πορτ Σουδάν για να πήγαιναν εκεί οι άμαχοι και να παραλαμβάνονταν από τα πλοία του Π.Ν, και έτσι δεν υπήρχε άμεση πρόσβαση των αμάχων στην περιοχή επιβιβάσεως.
Τρίτο, το όλο ζήτημα του εμφυλίου στο Σουδάν και κυρίως στην πρωτεύουσά του Χαρτούμ, ξέσπασε ενώ η Ελλάδα ζούσε μία έντονη προεκλογική περίοδο. Σε μία τέτοια περίπτωση η κυβέρνηση, η κάθε κυβέρνηση, οποιασδήποτε χώρας, θέλει να απομακρύνει τους άμαχους πολίτες της γρήγορα και αναίμακτα, για προφανείς – πολιτικούς – λόγους. Και αυτό επετεύχθη, εξ ου άλλωστε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετέβη στην Αεροπορική Βάση της Ελευσίνος για να υποδεχτεί ο ίδιος και να χαιρετήσει τους 39 πολίτες (20 Έλληνες και 19 αλλοδαπούς), καθώς και το στρατιωτικό προσωπικό, μόλις έφτασαν με το C-130H από το αεροδρόμιο του Χαρτούμ!
Τέταρτο, μία τέτοια επιχείρηση είναι πρωτίστως διπλωματική και στη συνέχεια στρατιωτική. Η Ελλάδα, μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών (Νίκος Δένδιας) και εκμεταλλευόμενη στο έπακρο τις ΑΡΙΣΤΕΣ σχέσεις με την Αίγυπτο, Ιορδανία και άλλες αραβικές χώρες, καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση πέτυχε σιγά-σιγά να βγάλει σταδιακά με ξένα αεροσκάφη τους Έλληνες πολίτες που επιθυμούσαν να απομακρυνθούν από το Χαρτούμ. Όταν απαιτήθηκε να κάνει τη δουλειά αυτή και η ίδια με τις Ε.Δ., το έκανε καθώς οι τελευταίες ήταν άριστα προετοιμασμένες, έτοιμες και πολύ κοντά στην περιοχή για να εκμεταλλευτούν άριστα το παραμικρό «κενό χρόνου» (time slot) που θα μπορούσε να επέμβει. Όπερ και εγένετο.
Πέμπτο, από στρατιωτικής πλευράς στην επιχείρηση αυτή στο Σουδάν είδαμε την για πρώτη φορά επιχειρησιακό σχεδιασμό και δράση της νεοσυγκροτηθείσας Διοικήσεως Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) του ΓΕΕΘΑ υπό τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο και τον Διοικητή ΔΕΠ Αντιστράτηγο Δημήτριο Χούπη. Εκ του αποτελέσματος κρίνοντας πέτυχαν ΑΡΙΣΤΑ στην αποστολή τους και όπως τόνισε ο Στρατηγός Φλώρος λίγες μέρες αργότερα στο 8ο Φόρουμ των Δελφών και στη VIP Day της ασκήσεως «Ηνίοχος ’23», «οι Ένοπλες Δυνάμεις σχεδιάζουν και δρουν πάντα με βάση τα μέσα που διαθέτουν». Σοφόν το σαφές!
Έκτο, πολιτικά την επιχείρηση παρακολουθούσε ο ΥΦΕΘΑ Νίκος Χαρδαλιάς, στρατιωτικά ο Α/ΓΕΕΘΑ, ως προελέχθη, αμφότεροι από το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΘΚΕΠΙΧ), αλλά «επί του πεδίου», στο Ασσουάν της Αιγύπτου, είχε μεταβεί από την πρώτη στιγμή ο Διοικητής της Διακλαδικής Διοικήσεως Ειδικών Επιχειρήσεων (ΔΔΕΕ) της ΔΕΠ του ΓΕΕΘΑ, με βαθμό Ταξιάρχου, ώστε να συντονίζει και να μεταφέρει τις διαταγές του Κέντρου προς τους επί μέρους διοικητές των χερσαίων και αεροπορικών μονάδων, απαλλάσσοντας έτσι τους τελευταίους από ένα σημαντικότατο βάρος δουλειάς και επιτρέποντάς τους να επικεντρωθούν αποκλειστικά στα «τεχνικά» ζητήματα και στην καλύτερη προετοιμασία των τμημάτων τους.
Έβδομο, για πρώτη φορά σε μία τέτοια επιχείρηση, χρησιμοποιήθηκαν εκτενέστατα οι δορυφορικές επικοινωνίες του ΓΕΕΘΑ και οι ελληνικοί δορυφόροι, ενώ το συμμετέχον προσωπικό είχαν pro-cameras, ενσωματωμένες στα κράνη τους, που μετέφεραν στο ΕΘΚΕΠΙΧ σε πραγματικό χρόνο (real time) την εικόνα που και αυτοί έβλεπαν «επί του πεδίου».
Όγδοο, το προσωπικό μετέφερε μεγάλο αριθμό κάθε είδους εξοπλισμού και εφοδίων που θα τους επέτρεπε να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους ακόμα και με χρήση όπλων. Ενδεικτικώς αναφέρουμε ότι κατά την άφιξη του C-130H στην Ελευσίνα και μετά την αποβίβαση των 39 αμάχων, παρακολουθούσαμε από… «επαγγελματική διαστροφή» το στρατιωτικό προσωπικό του Ειδικού Τμήματος Αλεξιπτωτιστών (ΕΤΑ), που έφερε σε πέρας το χερσαίο σκέλος της αποστολής, να ξεφορτώνει και να φορτώνει σε φορτηγό τον εξοπλισμό που είχε μαζί τους. Μετρήσαμε περί τις 47 κούτες πυρομαχικών με ταινίες πολυβόλων, τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή, ειδικές κούτες προστασίας για τις διόπτρες νυχτερινής οράσεως (NVG) κλπ.
Ένατο, η ηγεσία των τμημάτων ήταν ενδεικτική. Στο αεροπορικό σκέλος επικεφαλής ήταν ο ίδιος ο Μοίραρχος της 356 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών (356 ΜΤΜ), πατέρας τεσσάρων παιδιών ο ίδιος, που ηγήθηκε «δια του παραδείγματος». «Όταν έχεις να μεταφέρεις στην Ελλάδα από το Τζιμπουτί 7-10 άτομα τότε δεν στέλνεις το C-130 αλλά το C-27, που έκαναν και αυτά εξαιρετική δουλειά», μας είπε απαντώντας σε σχετικό ερώτημά μας. Του τμήματος του ΕΤΑ ηγείτο ένας έμπειρος λοχαγός του. «Όταν ζήτησα εθελοντές για να πάνε στην αποστολή, ΟΛΟ το προσωπικό της Μονάδας ζήτησε να συμμετάσχει σε αυτήν. Δυστυχώς δεν μπορούσε να γίνει αυτό, γιατί παράλληλα ‘τρέχουμε’ και τη μεγάλη πολυεθνική άσκηση των Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων «Ορίων ‘23», που είναι σε πλήρη εξέλιξη, αλλά είναι ενδεικτικό του πνεύματος της Μονάδας», μας είπε ο Διοικητής του ΕΤΑ, τον οποίο χαιρετίσαμε και συγχαρήκαμε για την επιτυχία, όταν τον συναντήσαμε στην Ελευσίνα.
Δέκατο, αλλά όχι και έσχατο. Η τύχη βοηθά τους τολμηρούς και είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της οποιασδήποτε επιχειρήσεως. Η τύχη ήταν με το μέρος μας και πετύχαμε απόλυτα την αποστολή χωρίς να δημιουργηθεί το παραμικρό πρόβλημα. Και δεν πρέπει να παραγνωρίζεται. Την επομένη της ολοκληρώσεως της αποστολής από ελληνικής πλευράς, από κακή συνεννόηση και ενώ του τουρκικό υπουργείο Αμύνης είχε ανακοινώσει «πέρας αποστολής», ένα τουρκικό C-130 επιχείρησε να προσγειωθεί στο Χαρτούμ, με αποτέλεσμα να βληθεί από ελαφρά πυρά ατάκτων, να δεχτεί βολίδες στην άτρακτο και στις πτέρυγες με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ελαφρά ένα μέλος του πληρώματος και το αεροσκάφος να μείνει εγκαταλελειμμένο στο έδαφος επί διήμερο, μέχρις ότου επιτευχθεί άλλη συμφωνία για να το πάρουν άρον-άρον για επισκευή. Επομένως, ΚΑΙ η τύχη χρειάζεται, αλλά όχι μόνο αυτή.
Τις άλλες επί της ουσίας «επιχειρησιακές λεπτομέρειες» της επιχειρήσεως και το τι δεν πήγε καλά, αν δεν πήγε κάτι, αυτό είναι αρμοδιότητα των διπλωματών και των στρατιωτικών, που σχεδίασαν και υλοποίησαν την επιχείρηση.