Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στοιχηματίζει ότι ένας ακόμη γύρος προσωπικής διπλωματίας θα φέρει μια σημαντική ανατροπή στην σύγκρουση στην Ουκρανία, η οποία έχει καταλήξει σαν ακόμα έναν άλυτο γόρδιο δεσμό.
Υπενθυμίζεται ότι οι πολύμηνες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις δεν έχουν φέρει αξιόλογες εξελίξεις στην συγκεκριμένη πολεμική σύρραξη.
Μία αγωνιώδης διπλωματική προσπάθεια
Η ομάδα του Τραμπ εργάζεται εναγωνίως για να υποστηρίξει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο ηγετών με μεγαλύτερη διπλωματική επιρροή από ό,τι άσκησε ο ίδιος στην συνάντηση κορυφής του Αυγούστου με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Αυτές οι προσπάθειες θα τεθούν υπό δοκιμασία όταν ο Τραμπ συναντηθεί με τον Πούτιν στη Βουδαπέστη τις επόμενες εβδομάδες.
Η απόφαση του Τραμπ να οργανώσει μια άλλη συνάντηση κορυφής υψηλού προφίλ με τον Πούτιν δεν είναι χωρίς κίνδυνο, τονίζει δημοσίευμα της Wall Street Journal. Η προηγούμενη συνάντηση του Τραμπ με τον Ρώσο ηγέτη έληξε χωρίς συγκεκριμένα αποτελέσματα και θεωρήθηκε ευρέως ως νίκη για τη Μόσχα. Ο Τραμπ έχει μέχρι στιγμής δείξει απροθυμία να αυξήσει την πίεση στον Πούτιν, και οι επικριτές του προέδρου ανησυχούν ότι μια άλλη συνάντηση κορυφής θα επιτρέψει στη Ρωσία να κερδίσει περισσότερο χρόνο για να εκτελέσει τα πολεμικά της σχέδια.
Συνάντηση Τραμπ με Ζελένσκι. REUTERS/Jonathan Ernst
Ελπίζοντας να θέσουν τις βάσεις για μια συμφωνία, οι ΗΠΑ σχεδιάζουν περισσότερες συναντήσεις χαμηλότερου επιπέδου με τη Ρωσία από ό,τι πριν από τις συνομιλίες στην Αλάσκα, σύμφωνα με αξιωματούχους της κυβέρνησης. Η αμερικανική πλευρά θα ηγηθεί από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο αντί του ειδικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ, μια αλλαγή που θεωρήθηκε θετική από τους Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι ελπίζει η Ουκρανία να μην χρειαστεί τους πυραύλους, υπονοώντας ότι ελπίζει να τερματιστεί ο πόλεμος μέσω της διπλωματίας.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποχώρησε από τη συνάντηση με τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο την Παρασκευή χωρίς να έχει εξασφαλίσει τη δέσμευση των ΗΠΑ να παράσχουν πυραύλους Tomahawk μακράς εμβέλειας, οι οποίοι έχουν εμβέλεια άνω των 1.000 μιλίων και μπορούν να φτάσουν σε στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι ελπίζει η Ουκρανία να μην χρειαστεί τους πυραύλους, υπονοώντας ότι ελπίζει να τερματιστεί ο πόλεμος μέσω της διπλωματίας. Ωστόσο, ο πρόεδρος κατέστησε επίσης σαφές ότι η απειλή παραμένει στο τραπέζι. Αμερικανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι αυτό θα αναγκάσει τον Πούτιν να σοβαρευτεί σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου, ο οποίος ξεκίνησε με την εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική της χώρα στις αρχές του 2022.
Ας αποφασίσει… η Ιστορία
«Ας διεκδικήσουν και οι δύο τη νίκη, ας αποφασίσει η Ιστορία!» έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά τη συνάντησή του με τον Ζελένσκι, αναφέροντας ότι είχε πει και στους δύο ηγέτες αυτή την εβδομάδα ότι «είναι καιρός να σταματήσουν οι δολοφονίες και να γίνει μια ΣΥΜΦΩΝΙΑ!»
Ο Τραμπ, ο οποίος παρουσίασε τον εαυτό του ως «πρόεδρο-μεσολαβητή» την Παρασκευή, διασκέδασε με την ιδέα ότι ο Πούτιν μπορεί να τον χειραγωγεί για να δώσει στη Μόσχα περισσότερο χρόνο να συνεχίσει τις επιθέσεις στην Ουκρανία. Όταν ρωτήθηκε αν ανησυχεί ότι τον χειραγωγούν, ο πρόεδρος απάντησε: «Ναι». Πρόσθεσε: «Ξέρετε, όλη μου τη ζωή με χειραγωγούσαν οι καλύτεροι, και τα πήγα πολύ καλά».
Συνάντηση Τραμπ με Πούτιν. REUTERS/Kevin Lamarque
Ακόμη και εντός της κυβέρνησης, οι αξιωματούχοι έχουν παρατηρήσει την διστακτικότητα του Τραμπ να πιέσει τον Πούτιν, ο οποίος μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις παραχωρήσεις που απαιτούνται για την επίτευξη συμφωνίας. Ο Λευκός Οίκος έχει ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στο Κίεβο παρά στη Μόσχα, όπως σημείωσε ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης.
«Υπάρχουν μέσα για να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση στους Ρώσους οικονομικά και στρατιωτικά, αλλά δεν τα χρησιμοποιούμε», δήλωσε ο Ντάνιελ Φράιντ, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Ευρώπη.
Μόλις ολοκλήρωσαν τη διαμεσολάβηση για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ εξέφρασαν την αισιοδοξία τους ότι η δυναμική μιας ειρηνευτικής συμφωνίας θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια άλλη. Στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ κήρυξε την επιτυχία της ειρηνευτικής συμφωνίας, ενώ κρίσιμες λεπτομέρειες για τον τρόπο εφαρμογής της παρέμεναν ακόμη ατελείωτες.
«Η ανυπομονησία του Τραμπ δεν έχει επιτρέψει ακόμη την καθιέρωση μιας διαδικασίας σε επίπεδο εργασίας».
Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία θα απαιτήσουν μια διαφορετική προσέγγιση, σύμφωνα με τρέχοντες και πρώην αξιωματούχους των ΗΠΑ και αναλυτές με εμπειρία στην περιοχή, τονίζει η Wall Street Journal. Οι Ρώσοι αξιωματούχοι επικεντρώνονται στη διαδικασία και την παραδοσιακή διπλωματία, δήλωσε ο Σάμιουελ Σαράπ, έμπειρος παρατηρητής της Ρωσίας και ανώτερος πολιτικός αναλυτής στη Rand.
«Η ανυπομονησία του Τραμπ δεν έχει επιτρέψει ακόμη την καθιέρωση μιας διαδικασίας σε επίπεδο εργασίας, και αυτό καθιστά δύσκολο να κρίνουμε αν, στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε σε μια στιγμή όπου το βασικό πρόβλημα είναι η αδιαλλαξία του Πούτιν», δήλωσε ο Σαράπ. Η προαγωγή του Ρούμπιο στέλνει ένα μήνυμα στη Ρωσία ότι οι ΗΠΑ εμπλέκονται σε μια διαδικασία που κατανοούν και με την οποία αισθάνονται άνετα, σύμφωνα με αναλυτές.
Ο «θεός» της ειρήνης, Τραμπ
Στη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ έχει αγαπήσει τον τίτλο του «προέδρου της Ειρήνης», επιδεικνύοντας την προσέγγισή του «ειρήνη μέσω δύναμης» ως απόδειξη ότι η καθαρή δύναμη της θέλησης μπορεί να προωθήσει συμφωνίες που τερματίζουν πολέμους. Λέει ότι έχει επιλύσει οκτώ πολέμους, ένας αμφισβητούμενος, προφανώς, ισχυρισμός.
Έχει εκφράσει επανειλημμένα την έκπληξή του για το γεγονός ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι ο πιο δύσκολος. «Νόμιζα ότι θα ήταν ο ευκολότερος», είπε τον περασμένο μήνα, «λόγω της σχέσης μου με τον πρόεδρο Πούτιν. Αλλά με απογοήτευσε».
Καθώς η απογοήτευση του Τραμπ για τον Πούτιν αυξάνεται, αξιωματούχοι της κυβέρνησης έχουν δηλώσει ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν περισσότερα μέσα για να ασκήσουν πίεση στη Ρωσία.
Τους τελευταίους μήνες, οι ΗΠΑ έχουν επεκτείνει την ανταλλαγή πληροφοριών με την Ουκρανία για να χτυπήσουν στόχους εντός της Ρωσίας και έχουν επιβάλει υψηλούς δασμούς στην Ινδία, έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας. Μιλώντας νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στο ΝΑΤΟ, ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ υποσχέθηκε ότι η Ουκρανία θα λάβει «πυροβόλα όπλα» από τις ΗΠΑ.
REUTERS/Jonathan Ernst
Εν τω μεταξύ, ο Λευκός Οίκος συνεργάζεται ιδιωτικά με νομοθέτες που επιθυμούν να προχωρήσουν με νομοθεσία που θα δίνει στον Τραμπ ευρεία εξουσία να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία —ακόμα και αν ο Τραμπ σημείωσε αυτή την εβδομάδα ότι «ίσως δεν είναι η ιδανική στιγμή» πριν από τη σύνοδο κορυφής με τον Πούτιν. Ένας βοηθός του ηγέτη της πλειοψηφίας στη Γερουσία Τζον Θουν (Ρεπουμπλικανός, Ν. Ντακότα) δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η νομοθεσία για τις κυρώσεις θα μπορούσε να τεθεί σε ψηφοφορία μέσα στις επόμενες 30 ημέρες, αν και οι προηγούμενες προθεσμίες για την έγκριση του νομοσχεδίου έχουν αγνοηθεί.
Ορισμένοι τρέχοντες και πρώην σύμβουλοι του Τραμπ δήλωσαν ότι οι κινήσεις του προέδρου σε σχέση με τη Ρωσία έχουν επιτύχει περισσότερα από όσα αναγνωρίζονται στην κυβέρνηση.
Κατά τη διάρκεια αυτών των συνομιλιών, η Ρωσία έδειξε για πρώτη φορά την προθυμία της να διατηρήσει ορισμένα από τα υφιστάμενα εδαφικά όρια.
Ο Άντριου Πικ, πρώην ανώτερος διευθυντής για την Ευρώπη και την Ευρασία στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Τραμπ, υποστήριξε ότι ο πρόεδρος πέτυχε σημαντικές παραχωρήσεις που παραβλέφθηκαν κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής με τον Πούτιν στην Αλάσκα νωρίτερα φέτος.
Όπως αναφέρει η Wall Street Journal, κατά τη διάρκεια αυτών των συνομιλιών, η Ρωσία έδειξε για πρώτη φορά την προθυμία της να διατηρήσει ορισμένα από τα υφιστάμενα εδαφικά όρια και υποχώρησε από ορισμένες από τις απαιτήσεις της για τον Ιούνιο του 2024 να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο τεσσάρων ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας. «Αυτό που πρόσφεραν στην Αλάσκα ήταν σημαντικό», δήλωσε ο Πικ. «Μια συμφωνία θα απαιτήσει το ελάχιστο δυνατό αριθμό βημάτων και από τις δύο πλευρές».
Ορισμένοι αναλυτές βλέπουν σημάδια ότι η απειλή παροχής πυραύλων Tomahawk στην Ουκρανία ανησυχεί τον Πούτιν.