Η ιστορία δείχνει ότι κάθε φορά που η διπλωματία ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους καταρρέει, ακολουθεί βία. Από τη Δεύτερη Ιντιφάντα το 2000, στον πόλεμο του 2008 και μέχρι την τραγωδία του 2023, η απουσία πολιτικού ορίζοντα οδηγεί πάντα στην καταστροφή. Αυτό δεν είναι σύμπτωση· είναι σχέση αιτίας και αποτελέσματος.
Ο αρθρογράφος Σαμέρ Σινιτζλάουι, Παλαιστίνιος ακτιβιστής που μεγάλωσε μέσα στη σύγκρουση, αφηγείται πώς από έφηβος που συνελήφθη για συμμετοχή στις ταραχές, εξελίχθηκε σε στέλεχος του Φατάχ και συνομιλητή με Ισραηλινούς, εγκαταλείποντας σταδιακά την πίστη στη βία. Σήμερα μιλά ανοιχτά για μεταρρυθμίσεις, δημοκρατία, συνύπαρξη και αναλαμβάνει δημόσιες, δύσκολες πρωτοβουλίες συμφιλίωσης μετά τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου.
Κατά την άποψή του, η τρέχουσα συγκυρία προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία: ένα συγκεκριμένο αμερικανικό σχέδιο 20 σημείων, με διεθνή στήριξη, που μπορεί να αποτελέσει βάση πραγματικής διαδικασίας, εφόσον αντιμετωπιστεί ρεαλιστικά και όχι ιδεολογικά. Κρίσιμη προϋπόθεση είναι ο αφοπλισμός της Χαμάς και η αντικατάστασή της στη διακυβέρνηση της Γάζας — όχι απλά στρατιωτικά, αλλά και θεσμικά και κοινωνικά. Αυτό σημαίνει ενσωμάτωση μη κομματικών δημοσίων υπαλλήλων, προγράμματα αποστράτευσης, κοινωνική στήριξη για οικογένειες θυμάτων, εκπαίδευση και διαφανή κρατική λειτουργία.
Ο συγγραφέας υπογραμμίζει ότι η Γάζα δεν είναι μόνο ένας πολιτικός χάρτης αλλά ένα σύνθετο κοινωνικό οικοσύστημα από οικογένειες, επαγγελματικές ενώσεις, τοπικές δομές και θεσμούς με πραγματική νομιμοποίηση. Αυτές οι δυνάμεις πρέπει να στηρίξουν την ανοικοδόμηση και την αποδυνάμωση του εξτρεμισμού. Η «αποριζοσπαστικοποίηση», επισημαίνει, δεν γίνεται μόνο με βιβλία αλλά με ελπίδα, ευκαιρίες, εκπαίδευση, ανοιχτά πανεπιστήμια, σύγχρονα ΜΜΕ και αναγνώριση και της ισραηλινής αφήγησης.
Ταυτόχρονα, απαιτούνται βαθιές πολιτικές μεταρρυθμίσεις: διαφανείς θεσμοί, ανεξάρτητη δικαιοσύνη, λειτουργικό κράτος, ικανό να διαπραγματευτεί και να υλοποιήσει συμφωνίες. Χωρίς αυτό, η ισραηλινή κοινωνία δεν θα εμπιστευτεί καμία προοπτική ειρήνης. Και τίποτα δεν μπορεί να σταθεί χωρίς οικονομική ανάκαμψη: μια θωρακισμένη από τη διαφθορά αρχή ανοικοδόμησης, μεγάλα επενδυτικά προγράμματα, υποδομές, λιμάνι, βιομηχανικές ζώνες και θέσεις εργασίας για μια χαμένη γενιά.
Ο αρθρογράφος υποστηρίζει πως οι Παλαιστίνιοι πρέπει να κάνουν το πρώτο βήμα, όχι από αδυναμία αλλά από επιβίωση: η Γάζα πνίγεται στον πόνο, αλλά παραμένει γεμάτη δυναμισμό, ταλέντο και αξιοπρέπεια. Μπορεί να γίνει παράδειγμα ανασυγκρότησης και γέφυρα συνύπαρξης — αν αυτή η ιστορική ευκαιρία δεν χαθεί ξανά.
Με πληροφορίες από: The Jerusalem strategic tribune