Μεγάλες αντιδράσεις και διαμαρτυρίες έχει πυροδοτήσει στην Ουκρανία το νομοσχέδιο που υπέγραψε ο πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι το οποίο σύμφωνα με τους επικριτές του, αποδυναμώνει την ανεξαρτησία των φορέων καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας.
Ο νέος νόμος παρέχει στον γενικό εισαγγελέα τον έλεγχο του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (Nabu) και της Εξειδικευμένης Εισαγγελίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς (Sapo). Σύμφωνα ωστόσο με τους επικριτές το νομοσχέδιο υπονομεύει στην πραγματικότητα την εξουσία τους.
Σε διάγγελμά του ο Ζελένσκι δήλωσε ότι και οι δύο υπηρεσίες θα εξακολουθούν να «λειτουργούν», αλλά πρέπει να απαλλαγούν από «ρωσική επιρροή».
Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Κίεβο για τη μεγαλύτερη αντικυβερνητική διαμαρτυρία από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
Διαδηλώσεις σημειώθηκαν επίσης στις πόλεις Λβιβ, Ντνίπρο και Οδησσό.
«Επιλέξαμε την Ευρώπη, όχι την απολυταρχία», έγραφε μια αφίσα που κρατούσε ένας διαδηλωτής. «Ο πατέρας μου δεν πέθανε γι' αυτό», έγραφε ένας άλλος.
Ο γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας, Ρουσλάν Κραβτσένκο, πιστός στον Ζελένσκι, θα είναι πλέον σε θέση να αναθέσει εκ νέου έρευνες για διαφθορά σε δυνητικά πιο ευέλικτους ερευνητές, ακόμη και να τις κλείνει.
Στην ομιλία του κατά τη διάρκεια της νύχτας, ο Ζελένσκι επέκρινε την αποτελεσματικότητα της υποδομής καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας, λέγοντας ότι υποθέσεις «έμεναν αδρανείς».
«Δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση για το γιατί ποινικές διαδικασίες αξίας δισεκατομμυρίων εκκρεμούν εδώ και χρόνια», είπε. Πρόσθεσε ότι ο γενικός εισαγγελέας θα διασφαλίσει «το αναπόφευκτο της τιμωρίας» για όσους παραβίασαν τον νόμο.
Για τους επικριτές του νομοσχεδίου, αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προσπάθειες υπέρ της δημοκρατίας και κατά της διαφθοράς που έχουν διαρκέσει πάνω από μια δεκαετία.
Την ημέρα πριν από την ψήφιση του αμφιλεγόμενου νόμου, η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας και το γραφείο του γενικού εισαγγελέα πραγματοποίησαν έρευνες και συλλήψεις με στόχο φερόμενους Ρώσους κατασκόπους στο Nabu. Η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει ανησυχία στους δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας αφού το ανεξάρτητο ουκρανικό σύστημα καταπολέμησης της διαφθοράς δημιουργήθηκε κατόπιν επιμονής τους και υπό την εποπτεία τους πριν από 10 χρόνια.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανησυχεί για τις πρόσφατες ενέργειες της Ουκρανίας όσον αφορά τους θεσμούς της κατά της διαφθοράς», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γκιγιόμ Μερσιέ.
«Η ΕΕ παρέχει σημαντική οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία, υπό την προϋπόθεση της προόδου στη διαφάνεια, τη δικαστική μεταρρύθμιση και τη δημοκρατική διακυβέρνηση.»
Η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί επίσης βασική προϋπόθεση για την αίτηση ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Η Ευρωπαία επίτροπος για τη διεύρυνση, Μάρτα Κος, επέκρινε την υιοθέτηση του νομοσχεδίου γράφοντας στα social media ότι «η κατάργηση των βασικών δικλείδων ασφαλείας που προστατεύουν την ανεξαρτησία του Nabu αποτελεί ένα σοβαρό βήμα προς τα πίσω» και επισήμανε ότι τα δύο σώματα ήταν «απαραίτητα» για την πορεία της Ουκρανίας προς την ΕΕ.
Ο Ντμίτρο Κουλέμπα, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών πέρυσι, δήλωσε ότι ήταν μια «κακή μέρα για την Ουκρανία» και ότι ο πρόεδρος είχε μια επιλογή - είτε να σταθεί στο πλευρό του λαού είτε όχι.