Το αμερικανικό Πλοίο-Μουσείο USS “Slater”, πρώην, και επί 40 χρόνια, αντιτορπιλλικό Α/Τ «ΑΕΤΟΣ» του Πολεμικού μας Ναυτικού, γιορτάζει κάθε 28η Οκτωβρίου την επέτειο του ΟΧΙ (“OXI DAY”), προς τιμήν του ελληνικού, πολυετούς, παρελθόντος του σκάφους.
Την ημέρα αυτή, κάθε 28η Οκτωβρίου δηλαδή, επί του ιστού του σκάφους, υψώνεται τιμητικώς μαζί με την Σημαία των ΗΠΑ και η αντίστοιχη Ελληνική, ως ένδειξη τιμής όχι μόνο στο ελληνικό πολυετές παρελθόν του σκάφους, αλλά και στο γεγονός ότι η αντίσταση της μικρής γεωγραφικώς Ελλάδος, εναντίον της Φασιστικής Ιταλίας, είχε ως αποτέλεσμα την πρώτη νίκη των Συμμάχων, σε μία πολύ δύσκολη εποχή αλλεπάλληλων ηττών σε όλα τα μέτωπα, περίοδο μάλιστα κατά την οποία οι ΗΠΑ ήταν ακόμα ουδέτερες.
Για να προαναγγείλουν το σχετικό γεγονός και τη σχετική επέτειο, η σημερινή Διεύθυνση του Μουσείου εξέδωσε τη σχετική ενημερωτική αφίσα, που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο και στα διάφορα Μέσα Κοινωνικής Δικτυώσεως.
Ας δούμε εν ολίγοις ποιο ήταν/είναι το USS “Slater” (Α/Τ «ΑΕΤΟΣ») από τότε που ναυπηγήθηκε ως τις μέρες μας. (στοιχεία από : Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, www.wikipidia.org , Πλοίο – Μουσείο USS “Slater”)
Το USS “Slater” (DE-766), ήταν ένα αντιτορπιλλικό – συνοδείας, εξ ου και το “DE” (=Destroyer Escort), κλάσεως Cannon, που ναυπηγήθηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και υπηρέτησε αρχικώς στο Ναυτικό των ΗΠΑ και ακολούθως στο Ελληνικό τότε Βασιλικό και μετέπειτα Πολεμικό Ναυτικό ως Α/Τ «ΑΕΤΟΣ» (D-01). Το 1991, υπεστάλη η Ελληνική Σημαία και το σκάφος τέθηκε εκτός ενεργείας, ενώ αργότερα επέστρεψε στις ΗΠΑ, όπου σήμερα λειτουργεί ως Πλοίο – Μουσείο στο Όλμπανυ της Νέας Υόρκης, επί του ποταμού Χάντσον, το μοναδικό, από τα 12 συνολικώς διατηρούμενα σήμερα αντιτορπιλλικά συνοδείας της κλάσεώς του, που παραμένει εν πλω και επισκέψιμο.
Στις 2 Μαρτίου 2012, το USS “Slater” χαρακτηρίστηκε ως «Εθνικό Ιστορικό Μνημείο των ΗΠΑ», ενώ στις 10 Σεπτεμβρίου 2019 προσέκρουσε πάνω του ένα τουριστικό σκάφος που μεταφέρει τουρίστες στον ποταμό Χάντσον, το “Dutch Apple”, όταν κόλλησε το τιμόνι του τελευταίου και έτσι ακυβέρνητο επέπεσε επί του USS “Slater”.
Το σκάφος έλαβε το όνομά του προς τιμήν του νεαρού ναύτη Frank Olga Slater, ο οποίος γεννήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1920 στην Αλαμπάμα κατετάγη στο Αμερικανικό Ναυτικό στις 10 Φεβρουαρίου 1942 και στις 4 Απριλίου 1942, μ3ετά το πέρας της βασικής του εκπαιδεύσεως, τοποθετήθηκε επί του βαρέος καταδρομικού USS “San Francisco”. Στις 12 Νοεμβρίου 1942, εφονεύθη κατά την εμπλοκή του σκάφους του με πλοία του Αυτοκρατορικού Ναυτικού της Ιαπωνίας, στη ναυμαχία του Γκουανταλκανάλ, και τιμήθηκε μεταθανατίως με τον Ναυτικό Σταυρό.
Στις 9 Μαρτίου 1943 τέθηκε η τρόπιδα του USS “Slater” στα Ναυπηγεία Tampa Shipbuilding Company, έναντι κόστους 3.399.000 δολαρίων (εκτιμούμενου κόστους 54.777.341 εκατ. δολαρίων σε τιμές του 2022), στις 20 Φεβρουαρίου 1944 πραγματοποιήθηκε η τελετή της ονοματοδοσίας του από τη μητέρα του τιμηθέντος ναύτη Lenora Slater, και τελικώς στις 13 Φεβρουαρίου 1944 καθελκύστηκε, για να ενταχθεί στις 1 Μαρτίου 1944 επιχειρησιακώς στο Αμερικανικό Ναυτικό.
Έκτοτε συμμετείχε στο θέατρο επιχειρήσεων του Ατλαντικού συνοδεύοντας νηοπομπές στον Ατλαντικό μέχρι πέρατος του Β’ΠΠ. Τον Ιούνιο του 1945 άρχισε το ταξίδι για τον Ειρηνικό και το εκεί θέατρο επιχειρήσεων εναντίον της Αυτοκρατορικής Ιαπωνίας, όπου με επίκεντρο τις Μανίλλες επιχειρούσε σε ολόκληρη την περιοχή και μετά το πέρας – και εκεί – του Β’΄ΠΠ μέχρι τα τέλη του 1945. Ακολούθως, μέσω της Διώρυγος του Παναμά επέστρεψε στο μεγάλο Ναύσταθμο του Νόρφολκ της Βιρτζίνια για παροπλισμό, ενώ το 1947 τέθηκε στις εφεδρείες του Αμερικανικού Ναυτικού, στο Green Cove Springs, της Φλώριδα.
Στις 1 Μαρτίου 1951, το USS “Slater” μαζί με άλλα τρία πλοία της ιδίας κλάσεως, δόθηκαν προς ενίσχυση του Ελληνικού (τότε) Βασιλικού Ναυτικού, στο πλαίσιο της παρεχόμενης Αμερικανικής βοήθειας προς τη χώρα μας. Το USS “Slater” ονομάστηκε Α/Τ «ΑΕΤΟΣ» (D-01) και τα άλλα τρία «αδελφά» πλοία έλαβαν τα ονόματα «ΛΕΩΝ», «ΠΑΝΘΗΡ» και «ΙΕΡΑΞ», αποτελώντας έκτοτε τα λεγόμενα «Θηρία» του Στόλου, εκτελώντας για δεκαετίες πολυήμερες περιπολίες πάνω στα θαλάσσιας σύνορά μας στο Ανατολικό Αιγαίο και στα Δωδεκάνησα ενώ ενδιάμεσα χρησιμοποιήθηκαν και ως εκπαιδευτικά πλοία για τους Ναυτικούς μας Δόκιμους, στη διάρκεια των Θερινών Εκπαιδευτικών Πλόων της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων!
Το Α/Τ «ΑΕΤΟΣ» παροπλίστηκε τελικώς στις 5 Ιουλίου 1991 και η Ελλάδα παραχώρησε αργότερα το σκάφος στην Ομοσπονδία Παλαιμάχων Ναυτών των Αντιτορπιλλικών Συνοδείας των ΗΠΑ( Destroyer Escort Sailors Association), η οποία μετά από διαδοχικούς εράνους που έγιναν σε παναμερικανική βάση, συγκέντρωσαν το ποσό, προκειμένου το σκάφος να επιστρέψει στις ΗΠΑ και να γίνει Μουσείο, ξεκινώντας από την Ελλάδα και διασχίζοντας Μεσόγειο και Ατλαντικό ωκεανό, να φτάσει στη σημερινή του θέση, με πλήρωμα ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΩΣ από παλαίμαχους ναυτικούς των αντιτορπιλλικών συνοδείας όλων των βαθμών και ειδικοτήτων, σε ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ βάση. Αυτή η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε το 1993, όταν από τις προαναφερθείσες παναμερικανικές δωρεές συγκεντρώθηκαν 250.000 δολάρια, με τα οποία ναυλώθηκε ένα ρωσικό ωκεανοφόρο ρυμουλκό, που ρυμούλκησε το Α/Τ «ΑΕΤΟΣ» από την Κρήτη στη Νέα Υόρκη, όπου αρχικώς «έδεσε» δίπλα στο αεροπλανοφόρο – Μουσείο USS “Intrepid” και άρχισε η εντατική δουλειά των εθελοντών για να το επαναφέρουν στην αρχική του κατάσταση και όψη.
Στις 16 Οκτωβρίου 1997, το USS “Slater” ρυμουλκήθηκε στη σημερινή του θέση , στο λιμάνι του Όλμπανυ και άρχισε η λειτουργία του ως Πλοίο – Μουσείο.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι το USS “Slater” (πρώην Α/Τ «ΑΕΤΟΣ») έχει συμμετάσχει και μάλιστα σε…πρωταγωνιστικό ρόλο σε δύο κινηματογραφικές ταινίες. Στην μεν Ελλάδα στην πασίγνωστη και με τεράστια εμπορική επιτυχία ταινία «Η Αλίκη στο Ναυτικό» (1961), στο δε εξωτερικό, τον Αύγουστο του 2008 στο ιαπωνικό φιλμ “ Last Operations Under the Orion”, που προβλήθηκε το 2009, όπου παρουσιαζόταν η σύγκρουση μεταξύ ενός ιαπωνικού υποβρυχίου και ενός αμερικανικού αντιτορπιλλικού συνοδείας. Όλες οι εντός χώρου σκηνές γυρίστηκαν πάνω στο USS “Slater” και στους εσωτερικούς του χώρους, ενώ για τα εξωτερικά γυρίσματα είχε κατασκευαστεί ένα μικροτέρου μεγέθους μοντέλο του σκάφους!