Μια αποτίμηση της εφαρμογής των προτάσεων Ντράγκι έναν χρόνο μετά την δημοσίευση της έκθεσης του για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, ενόψει και της ετήσιας ομιλίας της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επιχειρεί το Politico, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων πως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καθυστερούν να εφαρμόσουν όσα προβλέπει η έκθεση παρότι αυτή μετετράπη σε «οικονομικό δόγμα».
Ο Ντράγκι πιέζει τους ηγέτες της ΕΕ να εφαρμόσουν την πρόταση του
Σύμφωνα με το άρθρο του Politico με τίτλο: «Ο Ντράγκι δίνει εντολή στους ευρωπαίους ηγέτες: Κάντε αυτό που σας είπα», ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ πιέζει της ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με το μήνυμα «Εγώ έκανα το καθήκον μου, τώρα κάντε το δικό σας».
Πιο συγκεκριμένα όπως αναφέρει το ευρωπαϊκό μέσο: «Τα κράτη μέλη έσπευσαν να επαινέσουν τις προτάσεις του για την αντιμετώπιση της φθίνουσας οικονομίας της ΕΕ όταν τις υπέβαλε. Ένα χρόνο αργότερα, όμως εξακολουθούν να καθυστερούν να ακολουθήσουν τις οδηγίες – και ο Ντράγκι ρόλο υποκινητή.
Η Ευρώπη έχει υιοθετήσει κάποιες από τις συστάσεις του σχεδίου του -το οποίο υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή- για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και το οποίο περιλαμβάνει: επενδύσεις σε υποδομές σε ηπειρωτική κλίμακα, ένα «ανακαινισμένο» ενεργειακό δίκτυο που παρέχει προσιτή ενέργεια στη βιομηχανία, συντονισμένες στρατιωτικές προμήθειες για την απογαλακτισμό της ΕΕ από τα αμερικανικά όπλα και έναν ενοποιημένο χρηματοπιστωτικό τομέα που μπορεί να διοχετεύσει κεφάλαια σε νεοφυείς τεχνολογικές επιχειρήσεις της ΕΕ.
Ντράγκι: Οι ηγέτες πρέπει να βιαστούν
Μόλις τον περασμένο μήνα, ο Ντράγκι προειδοποίησε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν «τις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται στο μέλλον» και «πρέπει να το κάνουν όχι όταν οι συνθήκες καταστούν μη βιώσιμες, αλλά τώρα, όσο έχουμε ακόμα τη δύναμη να διαμορφώσουμε το μέλλον μας».
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας διατύπωσε δυσοίωνες προειδοποιήσεις για τις φθίνουσες προοπτικές της Ευρώπης. Όταν παρουσίασε την έκθεσή του στις Βρυξέλλες, ο Ντράγκι μίλησε για την «αργή αγωνία» της παρακμής».
Οι ηγέτες συμφωνούν μεν…
Σύμφωνα με το Politico τότε όλοι οι ηγέτες ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης είχαν συμφωνήσει με τις προτάσεις Ντράγκι:
«Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε δηλώσει ότι η Ευρώπη έπρεπε να «βιαστεί» να υλοποιήσει την ατζέντα Ντράγκι. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έριξε το βάρος του στις μεταρρυθμίσεις για να αποφύγει τον «κίνδυνο οπισθοδρόμησης στους τομείς τεχνολογίας αιχμής».
Ακόμη και ο Γερμανός Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος διαφωνεί με τον Ντράγκι στο βασικό ζήτημα του κοινού χρέους της ΕΕ, έκανε αναφορά στα λόγια του Ντράγκι όταν είπε ότι η Γερμανία θα «κάνει ό,τι χρειαστεί» για να ενισχύσει τον αμυντικό της τομέα – θυμίζοντας το πλέον διάσημο ρητό του τότε προέδρου της ΕΚΤ στην κρίση της ευρωζώνης.
Αλλά ενώ οι ηγέτες υποστηρίζουν ότι συμφωνούν στην ανάγκη για μια πιο συνεκτική ΕΕ, στο παρασκήνιο η ατζέντα των μεταρρυθμίσεων καθυστερεί».
Σε δηλώσεις του στο Politico, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την βιομηχανική στρατηγική Στεφάν Σεζουρνέ υποστήριξε πως: «Η έκθεση Ντράγκι έχει γίνει το οικονομικό δόγμα της ΕΕ και όλα όσα έχουμε προτείνει έκτοτε έχουν ευθυγραμμιστεί με αυτήν. Ωστόσο, το φαινόμενο Ντράγκι πολύ συχνά εξασθενεί όταν τα νομοθετικά κείμενα συζητούνται από τα κράτη μέλη».
… Αλλά όχι και πλήρως
Όπως συνεχίζει το δημοσίευμα: «Έκθεση του think tank European Policy Innovation Council διαπίστωσε ότι μόνο το 11% της έκθεσης Ντράγκι είχε υλοποιηθεί. Στον τομέα της ενέργειας, δεν έχουν προχωρήσει καθόλου οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν.
«Είναι εθνικά συμφέροντα, είναι εθνικές πολιτικές, μερικές φορές είναι κομματικά», δήλωσε η ευρωβουλευτής Άννα Στούργκ, η οποία πρόσφατα συνέταξε μια μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ηλεκτρικό δίκτυο. Μιλώντας σε μια εκδήλωση σχετικά με την έκθεση Ντράγκι ένα χρόνο αργότερα, η Αυστριακή νομοθέτης του Renew Europe εξήγησε ότι το ζήτημα είναι τελικά ότι κάποιες χώρες δεν θέλουν να μοιράζονται φθηνή ενέργεια με τους γείτονές τους.
«Εάν διασυνδεθούν με χώρες που έχουν υψηλότερες τιμές ενέργειας, οι τιμές θα αυξηθούν», είπε. «Αυτό είναι γεγονός».
«Δεν είναι η Επιτροπή που δεν υλοποιεί την τραπεζική ένωση», δήλωσε στην ίδια εκδήλωση ο Ισπανός οικονομολόγος και πρώην ευρωβουλευτής Λουίς Γκαρικάνο, αναφερόμενος στην προσπάθεια να διαλυθεί το σύνολο των εθνικών κανόνων και των εκάστοτε συμφερόντων που διατηρούν τον τραπεζικό τομέα κατακερματισμένο και εστιασμένο ανά χώρα. «Στην πραγματικότητα είναι οι κυβερνήσεις που δεν θέλουν να επιτρέψουν τη ροή κεφαλαίων από τη μία χώρα στην άλλη».
Η ίδια στενοκεφαλιά εντοπίζεται ξανά και ξανά, από το κοινό χρέος – στο οποίο ασκείται βέτο από τις λεγόμενες «φειδωλές χώρες» όπως η Γερμανία και η Ολλανδία – έως την άμυνα ή την ολοκλήρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Δεν βοηθάει το γεγονός ότι οι χώρες σφίγγουν το ζωνάρι τους μετά την σπατάλη δαπανών της εποχής του Covid, αφήνοντας λίγα χρήματα για την επιδίωξη στρατηγικών στόχων».
Επιμένει στη λογική της «συλλογικής κυριαρχίας»
Όπως αναφέρει το Politico: «Ο Ντράγκι είναι ένας άνθρωπος που έχει συνηθίσει να ασκεί ο ίδιος, άμεσα την εξουσία, έχοντας διοχετεύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ στην οικονομία της ευρωζώνης κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρόεδρος της ΕΚΤ. Νωρίτερα αυτή τη δεκαετία διετέλεσε πρωθυπουργός της Ιταλίας για πάνω από ενάμιση χρόνο.
Στην τελευταία του ενσάρκωση ως ο αδιάφορος ηθικός σύμβουλος της Ευρώπης, ο Ντράγκι έχει στη διάθεσή του μόνο την πειθώ.
Αν από τη μία πλευρά ο φρενήρης ρυθμός των γεγονότων έχει αποσπάσει την προσοχή και τους γραφειοκρατικούς πόρους από το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, από την άλλη έχει επίσης χρησιμεύσει ως μια ισχυρή επιβεβαίωση της έκθεσης του. Ο Ντράγκι είναι εδώ και καιρό υποστηρικτής της συλλογικής κυριαρχίας – που σημαίνει ότι οι χώρες-μέλη της ΕΕ είναι πιο ισχυρές όταν ενεργούν ως μπλοκ, ακόμη και αν χάσουν κάποιες ελευθερίες σε εθνικό επίπεδο. Το πρόβλημα είναι ότι εναπόκειται στις κυβερνήσεις να αποφασίσουν να δράσουν.
Ήδη από τον Φεβρουάριο, ο Ντράγκι μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επέπληττε τις κυβερνήσεις επειδή φρέναραν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.
«Λέτε όχι στο δημόσιο χρέος, λέτε όχι στην ενιαία αγορά, λέτε όχι στη δημιουργία της ένωσης των κεφαλαιαγορών. Δεν μπορείτε να λέτε όχι σε όλους και σε όλα», είπε.
Τώρα, καθώς οι αδιάλλακτες ΗΠΑ φέρουν σε δύσκολη θέση την Ευρώπη στην παγκόσμια σκηνή, ο Ντράγκι προειδοποίησε ότι το παράθυρο για αλλαγή μπορεί να κλείνει.
Ο τρόπος με τον οποίο ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιβλήθηκε στους διαπραγματευτές της ΕΕ, οι οποίοι δέχονταν πιέσεις από τις πρωτεύουσες για να καταλήξουν σε συμφωνία, ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Αυτό ήταν ένα «πολύ σκληρό ξύπνημα», ανέφερε ο Ντράγκι σε μια συνάντηση στην ιταλική παραθαλάσσια πόλη Ρίμινι τον περασμένο μήνα.
«Έπρεπε να αποδεχτούμε τους δασμούς που επιβλήθηκαν από τον μεγαλύτερο εμπορικό μας εταίρο και μακροχρόνιο σύμμαχό μας, τις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε. «Έχουμε πιεστεί από τον ίδιο σύμμαχο να αυξήσουμε τις στρατιωτικές δαπάνες, μια απόφαση που ίσως έπρεπε να λάβουμε ούτως ή άλλως – αλλά με τρόπους που πιθανώς δεν αντανακλούν τα συμφέροντα της Ευρώπης».
Αν ο Ντράγκι είναι ο εγκέφαλος που ονειρεύτηκε το πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων της ΕΕ, οι γραφειοκράτες της Επιτροπής είναι αυτοί που είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή του.
Η Γενική Γραμματεία, η οποία αναφέρεται στην Πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει συστήσει μια ειδική μονάδα για να εργαστεί πάνω σε αυτό. Επικεφαλής της είναι ο Χάιντς Γιάνσεν, Γερμανός αξιωματούχος που προηγουμένως ήταν στη Διεύθυνση Οικονομικών Υποθέσεων, και συνολικά οκτώ άλλα στελέχη.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για έναν εξαιρετικά μικρό αριθμό προσωπικού που συμμετέχει στην ομάδα εργασίας και η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θα μπορούσε να είχε συστήσει μια ειδική διεύθυνση. «Η πρόεδρος αποδίδει μεγάλη σημασία στην εφαρμογή της Πυξίδας Ανταγωνιστικότητας», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής στο POLITICO, αναφερόμενος στα σχέδια της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ για την εφαρμογή των συστάσεων του Ντράγκι.
Σύμφωνα με αξιωματούχους που μίλησαν με το Politico, η ομάδα εργασίας εργάζεται κυρίως για την επίτευξη νικών στο πεδίο, τη συγκέντρωση κεφαλαίων και τη διοχέτευσή τους σε έναν μικρό αριθμό βασικών έργων που θα μπορούσαν να δώσουν στην Ευρώπη μια ευκαιρία να ανταγωνιστεί τεχνολογικά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η Επιτροπή συγχώνευσε πολλά προγράμματα σε ένα νέο ταμείο 410 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση κοινών βιομηχανικών στόχων στην πρότασή της για τον προϋπολογισμό και εκδίδει σύσταση προς τις κυβερνήσεις να συντονίσουν τις επενδύσεις τους αυτό το φθινόπωρο.
Αλλά και εδώ, αυτό αναπόφευκτα θα προκαλέσει εντάσεις.
«Μπορείτε πραγματικά να φανταστείτε μια μεγάλη χώρα της ΕΕ να χρηματοδοτεί ένα βιομηχανικό εργοστάσιο στη Σλοβενία με τα χρήματα των δικών της φορολογουμένων;» ρώτησε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. «Υπάρχει έλλειψη φιλοδοξίας… η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ είναι όμηρος ορισμένων μεγάλων χωρών».
«Για χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση πίστευε ότι το οικονομικό της μέγεθος, με 450 εκατομμύρια καταναλωτές, έφερνε μαζί της γεωπολιτική δύναμη και επιρροή στις διεθνείς εμπορικές σχέσεις», δήλωσε ο Ντράγκι. «Φέτος θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά κατά την οποία εξαφανίστηκε αυτή η ψευδαίσθηση»».