Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις κλιμακώνουν τις επιχειρήσεις τους σε ολόκληρη την Ουκρανία, σε μια περίοδο κατά την οποία οι διπλωματικές διεργασίες για τον τερματισμό του πολέμου συνεχίζονται χωρίς απτά αποτελέσματα. Στο επίκεντρο της νέας φάσης των επιθέσεων βρίσκεται η νότια περιοχή της Οδησσός, με τη Μόσχα να πλήττει συστηματικά ενεργειακές και λιμενικές υποδομές, προκαλώντας εκτεταμένες διακοπές ρεύματος και αυξάνοντας την πίεση στη θαλάσσια τροφοδοσία της χώρας.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Ολέξι Κουλέμπα, έκανε λόγο για «συστηματικές» επιθέσεις, προειδοποιώντας ότι το κέντρο βάρους του πολέμου φαίνεται να μετατοπίζεται προς την Οδησσό. Παράλληλα, το υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε νέες έκτακτες διακοπές ηλεκτροδότησης σε πολλές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Κίεβο και των προαστίων της, μετά από πλήγματα σε κρίσιμες ενεργειακές εγκαταστάσεις.
Γιατί η Οδησσός βρίσκεται στο στόχαστρο
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποστηρίζει ότι οι επιθέσεις αποσκοπούν στο να αποκοπεί η χώρα από τον θαλάσσιο εφοδιασμό και τις εξαγωγές της. Η Οδησσός αποτελεί κομβικό σημείο για την ουκρανική οικονομία και έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία, καθώς άλλα λιμάνια στη Ζαπορίζια, τη Χερσώνα και το Μικολάιβ παραμένουν απρόσιτα λόγω ρωσικής κατοχής.
Νωρίτερα τον Δεκέμβριο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε απειλήσει ανοιχτά με αποκλεισμό της Ουκρανίας από τη Μαύρη Θάλασσα, ως αντίποινα για επιθέσεις με drones εναντίον δεξαμενόπλοιων του λεγόμενου «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας — ενός δικτύου πλοίων που, σύμφωνα με τη Δύση, χρησιμοποιείται για την παράκαμψη των κυρώσεων μετά την εισβολή του 2022.
Τα τελευταία πλήγματα στην Οδησσό άφησαν πίσω τους σοβαρές ζημιές σε λιμενικές εγκαταστάσεις και εμπορικά πλοία, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες έμειναν χωρίς ρεύμα για ημέρες. Σε πρόσφατο χτύπημα προκλήθηκε πυρκαγιά σε μεγάλο λιμάνι, καταστρέφοντας δεκάδες κοντέινερ με σιτηρά και φυτικά έλαια, ενώ βαλλιστική επίθεση στο λιμάνι Pivdenniy κόστισε τη ζωή σε οκτώ ανθρώπους και τραυμάτισε δεκάδες ακόμη. Άλλο πλήγμα είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο μητέρας και τη διακοπή της μοναδικής οδικής σύνδεσης της περιοχής με τη Μολδαβία.
Παρά τον πόλεμο, η Ουκρανία παραμένει από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιταριού και καλαμποκιού παγκοσμίως. Από τον Αύγουστο του 2023, η Οδησσός αποτελεί την αφετηρία ενός κρίσιμου θαλάσσιου διαδρόμου εξαγωγών, κατά μήκος των ακτών της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας προς την Τουρκία. Η διατήρηση αυτού του διαδρόμου θεωρείται ζωτικής σημασίας τόσο για την ουκρανική οικονομία όσο και για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
Ο Ζελένσκι ανακοίνωσε, παράλληλα, ότι επίκειται ο διορισμός νέου διοικητή της πολεμικής αεροπορίας στην περιοχή, μετά την απομάκρυνση του Ντμίτρο Καρπένκο, επισημαίνοντας πως χωρίς διεθνή πίεση προς τη Μόσχα «δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική τερματισμού της ρωσικής επιθετικότητας».
Διπλωματικό τέλμα
Οι εξελίξεις στο πεδίο συμπίπτουν με έναν ακόμη άκαρπο γύρο διπλωματικών επαφών, αυτή τη φορά στο Μαϊάμι, υπό την αιγίδα των ΗΠΑ. Παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις, δεν καταγράφηκε ουσιαστική πρόοδος. Ο ειδικός απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, ανέφερε προσπάθειες σύγκλισης γύρω από ένα ουκρανικό σχέδιο ειρήνης 20 σημείων, το οποίο παρουσιάζεται ως εναλλακτικό σε προηγούμενη αμερικανική πρόταση που το Κίεβο θεωρεί ευνοϊκή για τη Ρωσία.
Από την πλευρά της Μόσχας, ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ ξεκαθάρισε ότι οι ευρωπαϊκές και ουκρανικές τροποποιήσεις δεν αυξάνουν τις πιθανότητες ειρήνης, ενώ ο Ρώσος αναπληρωτής ΥΠΕΞ Σεργκέι Ριάμπκοφ κατηγόρησε την ΕΕ ότι επιχειρεί να υπονομεύσει πιθανές ρωσοαμερικανικές συμφωνίες. Επανέλαβε, μάλιστα, ότι η Ρωσία είναι διατεθειμένη να διαβεβαιώσει εγγράφως πως δεν σχεδιάζει επίθεση ούτε κατά της ΕΕ ούτε του ΝΑΤΟ, επαναλαμβάνοντας παλαιότερες δηλώσεις του Πούτιν.
Νέος συναγερμός στο Κίεβο
Στο μεταξύ, τις πρώτες πρωινές ώρες σημειώθηκε νέα αεροπορική επιδρομή κατά του Κιέβου. Ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της πρωτεύουσας, Τιμούρ Τκατσένκο, ανακοίνωσε μέσω Telegram ότι η αντιαεροπορική άμυνα τέθηκε σε πλήρη επιχειρησιακή δράση, καλώντας τους πολίτες να παραμείνουν σε καταφύγια μέχρι τη λήξη του συναγερμού. Μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί θύματα ή σοβαρές ζημιές, ωστόσο η ένταση καταδεικνύει ότι, παρά τις συνομιλίες, ο πόλεμος παραμένει αμείωτος τόσο στο μέτωπο όσο και στον αέρα.