Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), μετά την ολοκλήρωση της περιόδους διαβούλευσης, είναι έτοιμος για ψήφιση στη Βουλή. Φιλοδοξεί, μαζί με τις άλλες δράσεις ενός ευρύτερου σχεδίου για την οδική ασφάλεια - σε αυτό περιλαμβάνονται οι σύγχρονες υποδομές που προστατεύουν ζωές, οι πιο πολλοί και πιο «έξυπνοι» έλεγχοι, η εκπαίδευση και η οδηγική παιδεία καθώς και η βιώσιμη και ασφαλής μετακίνηση μέσω ΜΜΜ - να συμβάλει στη μείωση των τροχαίων και των θυμάτων.
Ο καινούργιος ΚΟΚ, που αναμένεται να γίνει σύντομα νόμος του κράτους και να τεθεί σε εφαρμογή, περιλαμβάνει μια σειρά από ουσιαστικές αλλαγές, που στοχεύουν –τουλάχιστον θεωρητικά– στην αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας αλλά και στη σταδιακή αλλαγή της οδηγικής συμπεριφοράς και κουλτούρας.
Ίσως η πιο σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με αυτά που ισχύουν μέχρι στιγμής είναι η μεταφορά της ευθύνης από το όχημα στον οδηγό. Με άλλα λόγια, δεν θα αφαιρούνται πλέον οι πινακίδες ή οι άδειες κυκλοφορίας των οχημάτων, αλλά θα επιβάλλονται κυρώσεις αποκλειστικά στον παραβάτη. Η αλλαγή αυτή σίγουρα προσμετράται ως θετική, μιας και το εκάστοτε όχημα μπορεί να μην εξυπηρετεί μόνο τον παραβάτη αλλά και άλλους και πλεόν δεν θα τιμωρούνται μαζί του.
Εξίσου σημαντική εξέλιξη και η πρόβλεψη για πρώτη φορά προστίμων και γα τους πεζούς, που όπως διαπιστώνουμε όλοι όσοι κινούμαστε στους δρόμους της χώρας μας πολλές φορές συμπεριφέρονται αυθαίρετα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η παραβίαση κόκκινου σηματοδότη από πεζό η οποία σύμφωνα με το νέο ΚΟΚ θα τιμωρείται με πρόστιμο 30 ευρώ.
Η ίδια παράβαση από οδηγό οχήματος επιφέρει πρόστιμο 700 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 30 ημέρες, όπως ακριβώς και η παράβαση του STOP. Και αυτό γιατί οι συγκεκριμένες παραβάσεις θεωρούνται υψηλής επικινδυνότητας για την οδική ασφάλεια και κατατάσσονται στην κατηγορία Ε4.
Για τον ίδιο λόγο αυστηρές θα είναι και οι συνέπειες για την υπερβολική ταχύτητα αλλά και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Η υπέρβαση του ορίου κατά 50 χλμ./ώρα θα επιφέρει για παράδειγμα πρόστιμο 700 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 90 ημέρες, ενώ οι ίδιες ποινές θα ισχύουν και για συγκέντρωση αλκοόλ από 0,80 έως και 1,10 g/l (ή 0,40–0,60 mg/l στον εκπνεόμενο αέρα).
Ενδιαφέρον είναι πως η επανάληψη σοβαρών παραβάσεων -τρείς παραβάσεις μέσα σε πέντε χρόνια- μπορεί να επιφέρει χρηματικό πρόστιμο έως και 2.000 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για έως και 7 χρόνια.
Συνολικά με την καινούργια ΚΟΚ εισάγεται μια λογική κλιμακωτών προστίμων ανάλογα με την επικινδυνότητα της κάθε παράβασης. Για τις υπερβάσεις για παράδειγμα των ορίων ταχύτητας, υπάρχουν στάδια μέχρι να καταλήξουν στα ανώτατα για τα +50 χλμ./ώρα που προαναφέραμε.
Έτσι για υπερβάσεις έως και 20 χλμ./ώρα το πρόστιμο είναι 150 ευρώ, από τα 20 έως τα 30 χλμ./ώρα στο χρηματικό αυτό ποσό προστίθεται και αφαίρεση διπλώματος για 20 ημέρες, ενώ για υπέρβαση άνω των 30 χλμ./ώρα ή για ταχύτητες άνω των 150 χλμ./ώρα σε αυτοκινητόδρομο (130 χλμ./ώρα σε οδό ταχείας κυκλοφορίας και 120 χλμ./ώρα στο υπόλοιπο δίκτυο), το πρόστιμο ανεβαίνει στα 350 ευρώ και η αφαίρεση διπλώματος στις 30 ημέρες.
Η κλιμάκωση των προστίμων είναι επίσης μια σωστή εξέλιξη που θα γίνει ακόμα πιο ολοκληρωμένη αν αναπροσαρμοστούν, όπου χρειάζεται και τα ισχύοντα όρια ταχύτητας.
Αλλιώς υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η σωστή αυτή εξέλιξη να έχει, όπως ισχύει σε μεγάλο βαθμό έως τώρα, απλά εισπρακτικό χαρακτήρα. Αυτό ισχύει και την εισαγωγή του ορίου των 30 χλμ./ώρα στο αστικό ιστό και παρά την επιλεκτική του εφαρμογή.
Με το συγκεκριμένο μέτρο πάντως και πέρα από τη μείωση των ατυχημάτων επιχειρείται και η διευκόλυνση της μικροκινητικότητας και της διευκόλυνσης των καθημερινών μετακινήσεων.
Προς την ίδια κατεύθυνση θέλει να συμβάλλει και η νομιμοποίηση της διήθησης των μοτοσυκλετών στα φανάρια, ενώ απόλυτα σωστές είναι οι πιο αυστηρές ποινές για τη μη χρήση κράνους. Τόσο από τους οδηγούς μοτοσυκλετών όσο και από αυτούς ηλεκτρικών πατινιών.
Αν κάποιος δεν μπορεί να αντιληφθεί μόνος του τον κίνδυνο στον οποίο εκτίθεται, ίσως τελικά η προοπτική προστίμου και αφαίρεσης διπλώματος να λειτουργήσει αποτρεπτικά.
Με το νέο ΚΟΚ πάντως γίνεται και μια προσπάθεια να περιοριστεί, όσο είναι εφικτό, η ασυδοσία και την αδιαφορία για τους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου. Από τη μη διευκόλυνση πεζών και άλλων οχημάτων, μέχρι την απόρριψη υλικών στο οδόστρωμα που παρεμποδίζουν την ορατότητα ή θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των άλλων, ο νέος ΚΟΚ μοιάζει να επιχειρεί να φέρει το αυτονόητο στο προσκήνιο. Μένει να δούμε στην πράξη πόσο αποτελεσματικά θα εφαρμοστεί.