Το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, διάβασε ένα μήνυμα που – όπως είπε – ερχόταν «κατευθείαν από τον πρόεδρο». Στο εν λόγω μήνυμα, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε ότι θα λάμβανε μια απόφαση «εντός δύο εβδομάδων» σχετικά με το εάν οι ΗΠΑ θα πλήξουν το Ιράν.
Ο Τραμπ δεχόταν πιέσεις να παραμείνει εκτός της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν από τα μέλη του κόμματός του που τάσσονται ενάντια σε μια παρεμβατική εξωτερική πολιτική, και εκείνη τη μέρα βρισκόταν σε γεύμα μαζί με έναν από τους βασικούς εκφραστές αυτής της απομονωτιστικής τάσης, τον Στιβ Μπάνον. Το γεγονός αυτό πυροδότησε εικασίες ότι ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί τελικά να επιλέξει να κάνει πίσω και να μην χτυπήσει το Ιράν.
Απ’ ό,τι φάνηκε, ωστόσο, οι εντυπώσεις αυτές απείχαν πολύ από την πραγματικότητα. Ο Τραμπ είχε σχεδόν καταλήξει στην απόφαση να πλήξει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ενώ οι στρατιωτικές προετοιμασίες βρίσκονταν ήδη σε εξέλιξη για την περίπλοκη αυτή επίθεση, όπως αναφέρουν οι New York Times, σε εκτενές ρεπορτάζ τους, περιγράφοντας το χρονικό και το παρασκήνιο των αποφάσεων του Αμερικανού προέδρου.
Λιγότερο από 30 ώρες αργότερα, ο Τραμπ έδωσε την εντολή για μια επιχείρηση που έφερε τις ΗΠΑ στο επίκεντρο της σύγκρουσης.
Η δήλωση Τραμ περί «δύο εβδομάδων» ήταν μόνον ένα μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας πολιτικού και στρατιωτικού αποπροσανατολισμού που έλαβε χώρα μέσα σε διάστημα οκτώ χαοτικών ημερών, από τις πρώτες ισραηλινές επιθέσεις κατά του Ιράν μέχρι την στιγμή που τα αμερικανικά βομβαρδιστικά Β-2 απογειώθηκαν από το Μιζούρι για να πραγματοποιήσουν τα πρώτα αμερικανικά στρατιωτικά πλήγματα εντός του Ιράν μετά το 1979.
Η αλλαγή στάσης του Τραμπ
Ο Τραμπ πέρασε τους πρώτους μήνες της προεδρίας του προειδοποιώντας των Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, να μην πραγματοποιήσει επίθεση στο Ιράν. Αλλά μέχρι το πρωινό της 13ης Ιουνίου, λίγες ώρες μετά τις πρώτες ισραηλινές επιθέσεις, ο Τραμπ είχε αλλάξει τόνο.
Μιλούσε στους συμβούλους του για μια «πανέξυπνη στρατιωτική επιχείρηση» των Ισραηλινών, η οποία περιελάμβανε μια σειρά από πλήγματα ακριβείας που σκότωσαν σημαντικά πρόσωπα της στρατιωτικής ηγεσίας του Ιράν και κατέστρεψαν στρατηγικές εγκαταστάσεις όπλων.
Ο Τραμπ δέχθηκε μάλιστα κλήσεις στο κινητό του από δημοσιογράφους και έκανε λόγο για μια «εξαιρετική» και «πολύ επιτυχημένη» επιχείρηση, ενώ υπονόησε ότι έχει πολύ μεγαλύτερη σχέση με αυτήν από ό,τι γνωρίζει ο κόσμος.
Αργότερα εκείνη την ημέρα, ο Τραμπ ρώτησε έναν σύμμαχο για το «πώς προχωρούσαν» οι ισραηλινές επιθέσεις. Είπε μάλιστα πως «όλοι» του έλεγαν πως έπρεπε να εμπλακεί περισσότερο, μεταξύ άλλων βομβαρδίζοντας τις ιρανικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό που βρίσκονται βαθιά κάτω από ένα βουνό νότια της Τεχεράνης.
Μέχρι το βράδυ της Κυριακής 15 Ιουνίου, λάμβαναν χώρα συζητήσεις μεταξύ αξιωματούχων της κυβέρνησης σχετικά με την πιθανότητα αμερικανικής επίθεσης στο Ιράν, ενώ ο Τραμπ είχε φύγει για τον Καναδά και τη Σύνοδο των G7.
Φαινόταν τότε ότι ο Τραμπ πλησίαζε περισσότερο στο να δώσει το πράσινο φως για μια τέτοια επίθεση, ακόμα και αν έλεγε ότι το Ισραήλ θα ήταν ανόητο εάν προσπαθούσε να δολοφονήσει τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ αλί Χαμενεΐ.
Επιπλέον, έλεγε ότι εάν οι ΗΠΑ επιτεθούν στο Ιράν, ο στόχος θα πρέπει να είναι να καταστρέψουν τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις και όχι να ρίξουν την κυβέρνησή του.
Η «μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια»
Μέχρι εκείνη τη στιγμή, μια μικρή ομάδα ανώτατων στρατιωτικών αξιωματούχων στο Πεντάγωνο και την Κεντρική Διοίκηση (Centcom) του αμερικανικού στρατού είχε ήδη αρχίσει να ολοκληρώνει σχέδια επίθεσης κατά του Φορντό και άλλων ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, τα οποία είχαν διαμορφωθεί χρόνια πριν.
Τα βομβαρδιστικά B-2 από την αεροπορική βάση Whiteman στο Μισούρι ήταν τα μόνο στρατιωτικά αεροσκάφη που μπορούσαν να μεταφέρουν τις βόμβες GBU-57 χωρίς να γίνουν αντιληπτά από τα ιρανικά ραντάρ.
Οι πιλότοι των εν λόγω αεροσκαφών έχουν πραγματοποιήσει εντατικές δοκιμές για αποστολές μεγάλης εμβέλειας όπως αυτή που επρόκειτο να αναλάβουν αυτήν τη φορά – να διασχίσουν δηλαδή τον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο, κάνοντας αρκετές φορές ανεφοδιασμό προτού «συγχρονιστούν» με άλλα μαχητικά αεροσκάφη για το τελευταίο στάδιο της πτήσης προς το Ιράν.
Αλλά παρά το γεγονός ότι τα εν λόγω σχέδια πραγματοποιούνταν με μυστικότητα, οι αναρτήσεις του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδιναν μια γεύση όσων θα ακολουθούσαν.
Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος, σύμφωνα με έναν στρατιωτικό αξιωματούχο, ήταν η «μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια» της επιχείρησης.
Προκειμένου να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό, οι στρατιωτικοί αξιωματούχοι αποφάσισαν ότι δύο ομάδες βομβαρδιστικών B-2 θα έφευγαν από το Μιζούρι περίπου την ίδια ώρα. Η μία ομάδα θα πετούσε προς το Γκουάμ και η άλλη – αποτελούμενη από επτά αεροσκάφη – θα κατευθυνόταν ανατολικά με κατεύθυνση το Ιράν, χωρίς να γίνει αντιληπτή.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την Κυριακή, λίγες ώρες μετά την αμερικανική επίθεση, ο Στρατηγός Κέιν χαρακτήρισε «δόλωμα» την προσποίηση που έγινε με τα αεροσκάφη που κατευθύνονταν το Γκουάμ.
Προετοιμάζοντας το έδαφος μέσω… social media
Μέχρι την Τετάρτη 17 Ιουνίου, ο Τραμπ είχε σε μεγάλο βαθμό πάρει την απόφασή του να πλήξει το Ιράν.
«Εχουμε πλέον πλήρη έλεγχο των ουρανών πάνω από το Ιράν», ανέφερε στην πλατφόρμα Truth Social, προσθέτοντας ότι «ξέρουμε ακριβώς πού κρύβεται ο λεγόμενος “Ανώτατος Ηγέτης”. Είναι εύκολος στόχος, αλλά είναι ασφαλής εκεί – Δεν θα τον εξουδετερώσουμε, τουλάχιστον όχι ακόμα». Στη συνέχεια, έγραψε «ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΝΕΥ ΟΡΩΝ» με κεφαλαία γράμματα.
Από εκείνο το σημείο και ύστερα, αρκετά άτομα στο στρατόπεδο των συμβούλων του Τραμπ που τάσσονται κατά του παρεμβατισμού, συνειδητοποίησαν ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν θα κατάφερναν να αποτρέψουν τον πρόεδρο από το να πλήξει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Ετσι, έστρεψαν την προσοχή τους στο να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι η αμερικανική επίθεση δεν θα εξελισσόταν σε έναν εκτεταμένο πόλεμο για «αλλαγή του καθεστώτος».
Στις 17 Ιουνίου, ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς προέβη σε μια σειρά από αναρτήσεις στα social media που επίσης θεωρήθηκε ότι προετοίμαζαν το έδαφος για μια πιθανή επίθεση καθώς και ότι υποστήριζαν μια τέτοια απόφαση.
Την περασμένη Παρασκευή, ο Τραμπ έδωσε τελικά την εντολή στον στρατό να ξεκινήσει την αποστολή του στο Ιράν. Δεδομένου ότι τα βομβαρδιστικά χρειάζονταν 18 ώρες για να φτάσουν στο Ιράν από το Μιζούρι, ήξερε ότι είχε ακόμη πολλές ώρες για να αλλάξει γνώμη, όπως είχε κάνει την τελευταία στιγμή το 2019, όταν έδωσε εντολή για εναέριες επιθέσεις κατά ιρανικών στόχων και στη συνέχεια τις ματαίωσε.
Αλλά λίγοι ήταν εκείνοι στην κυβέρνησή του που πίστευαν ότι αυτήν τη φορά θα έκανε πίσω.
Μεμονωμένη περίπτωση… ή μήπως όχι;
Κάπως έτσι ξεκίνησε η περίπλοκη και καλά συντονισμένη επιχείρηση των ΗΠΑ. Αρκετές ώρες αφού οι δύο ομάδες των B-2 αναχώρησαν προς διαφορετικές κατευθύνσεις, τα βομβαρδιστικά που πετούσαν προς το Ιράν «ενισχύθηκαν» με τη συνοδεία μαχητικών αεροσκαφών και εισήλθαν στον ιρανικό εναέριο χώρο.
Την ίδια, αμερικανικά υποβρύχια εκτόξευσαν 30 πυραύλους Tomahawk στις πυρηνικές εγκαταστάσεις σε Νατάνζ και Ισφαχάν.
Καθώς τα αεροσκάφη πλησίαζαν το Φορντό και τη Νατάνζ, τα μαχητικά πέρασαν μπροστά από τα βομβαρδιστικά και εξαπέλυσαν πυρά για να εμποδίσουν πιθανές επιθέσεις από ιρανικούς πυραύλους εδάφους-αέρος, εξήγησε ο Στρατηγός Κέιν κατά τη διάρκεια ενημέρωσης δημοσιογράφων στο Πεντάγωνο την Κυριακή.
Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας, το κύριο βομβαρδιστικό έριξε δύο βόμβες BGU-57 στις εγκαταστάσεις του Φορντό. Μέχρι το τέλος της αποστολής, 14 από τις εν λόγω βόμβες είχαν εκτοξευτεί και ήταν η πρώτη φορά που αυτές χρησιμοποιήθηκαν σε μάχη.
Αξιωματούχοι του Πενταγώνου δήλωσαν ότι τα αμερικανικά βομβαρδιστικά και μαχητικά αεροσκάφη δεν ήρθαν αντιμέτωπα με πυρά.
Μερικές ώρες αφότου τα αμερικανικά αεροσκάφη εξήλθαν του ιρανικού εναέριου χώρου, ο Τραμπ απηύθυνε μια θριαμβευτική ομιλία στον Λευκό Οίκο, λέγοντας ότι η εν λόγω αποστολή «κατέστρεψε πλήρως και απολύτως» τις πυρηνικές ικανότητες του Ιράν. Υπονόησε μάλιστα ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να τελειώσει με αυτήν τη μία αποστολή, εάν το Ιράν εγκαταλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα και δεχτεί να πάει σε διαπραγματεύσεις.
Ωστόσο, μέχρι το απόγευμα της Κυριακής, Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν σπεύσει να μετριάσουν την αισιοδοξία της προηγούμενης νύχτας, λέγοντας ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν μπορεί να έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, αλλά δεν έχουν καταστραφεί ολοσχερώς.
Ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς αναγνώρισε ότι παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν. Αυτός και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο τόνισαν πάντως ότι στόχος δεν ήταν η αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη.
Αλλά ο Ντ. Τραμπ είχε ήδη πάει παρακάτω, υπονοώντας σε μια ανάρτηση στο Truth Social ότι οι στόχοι του μπορεί να αλλάξουν.
«Δεν είναι πολιτικά ορθό να χρησιμοποιούμε τον όρο “Αλλαγή Καθεστώτος”», έγραψε, «αλλά αν το τρέχον ιρανικό καθεστώς δεν είναι σε θέση να ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΙΡΑΝ ΞΑΝΑ ΜΕΓΑΛΟ, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος;;;»
χάρτες
Τα θηριώδη stealth βομβαρδιστικά B-2 εξαπέλυσαν 12 «bunker buster» βόμβες στο Φορντό και στις εγκαταστάσεις Νατανζ, ενώ πύραυλοι Τόμαχοκ εκτοξεύτηκαν από πλοία, στις εγκαταστάσεις του Ισφαχάν.
Οι χάρτες που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ καταδεικνύουν το μέγεθος της αποστολής, την πολυπλοκότητά της και το κόστος μία τόσο μεγάλης, παγκόσμιας εμβέλειας επιχείρησης.
Δείτε τους χάρτες του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ:
