Η στρατηγική «απόβαση» της Ελλάδας στο ενεργειακό «παιχνίδι» της Ανατολικής Μεσογείου παίρνει σαφή μορφή. Μετά την ελληνική πρόταση για τη διάσκεψη «5×5» και τη σύζευξη με το σχήμα «3+1» (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ+ΗΠΑ), η Ανατολική Μεσόγειος μετασχηματίζεται σε πεδίο, όπου η Τουρκία δεν είναι πλέον πρωταγωνιστής, αλλά παρατηρητής, που καλείται να αντιδράσει. Την ίδια ώρα, η ξαφνική επίσκεψη Φιντάν στις ΗΠΑ λειτουργεί περισσότερο ως σύμπτωμα, παρά ως στρατηγική κίνηση.
Ενδεικτική της νέας πραγματικότητας ήταν η παρέμβαση του Αμερικανού υπουργού Ενέργειας, ο οποίος πρότεινε τη συμμετοχή του Ισραήλ στο «5×5». Η πρόταση αυτή, πέρα από τη διεύρυνση του σχήματος, επιβεβαιώνει ότι η Ουάσιγκτον επιδιώκει να μετατρέψει το εγχείρημα σε έναν μόνιμο θεσμό συντονισμού πολιτικής και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο — όπου Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος λειτουργούν ως άξονες σταθερότητας και όχι η Τουρκία. Ουσιαστικά, πρόκειται για διπλωματικό «σήμα» πως το επίκεντρο των εξελίξεων μετακινείται οριστικά δυτικά της Άγκυρας.
Από ισραηλινής πλευράς, υπογραμμίζεται ότι η εκμετάλλευση των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου -όπως των πεδίων Leviathan και Tamar- έχουν αναδείξει το Ισραήλ σε κρίσιμο κόμβο στη Δυτική στρατηγική. Συγκεκριμένα, η έκθεση του Institute for National Security Studies επισημαίνει, ότι η αμερικανική παρουσία στην περιοχή δεν είναι κυρίως οικονομική, αλλά γεωπολιτική: Στόχος η «αποχώρηση» της ρωσικής επιρροής και η διαμόρφωση ισχυρών δυτικών ενεργειακών εναλλακτικών. Το αποτέλεσμα: Σχηματίζεται μια «τριάδα» (Ισραήλ–Κύπρος–Ελλάδα) με δυτική στήριξη, η οποία «κλείνει την πόρτα» στην Τουρκία.
Από τουρκικής πλευράς, η ανάλυση του SETA τονίζει, ότι η τουρκική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο -με άξονες τον «εκσυγχρονισμό» της χώρας σε ενεργειακό κόμβο και την υπέρβαση της ρωσικής εξάρτησης- υπονομεύεται από τη διαρκή απομόνωση. Ειδικότερα, η έκθεση επισημαίνει, ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις: Η συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, η διεύρυνση της στρατιωτικοποίησης του ενεργειακού πεδίου και η συμμαχία με τις ΗΠΑ υποσκάπτουν τις φιλοδοξίες της Άγκυρας.
Το χρονικό σημείο της επίσκεψης Φιντάν στις ΗΠΑ αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Λίγα 24ωρα μετά τη συνεδρίαση στην Αθήνα για τα ενεργειακά και την ενεργοποίηση του «3+1», η Άγκυρα «τρέχει» για διπλωματική επανενεργοποίηση. Όμως είναι πλέον σαφές, ότι δεν καλείται να διαπραγματευτεί ισότιμα, αλλά να διαχειριστεί το ρόλο της ως εξής: Ένας παράγοντας, που έχει χάσει το μομέντουμ. Σε αντίθεση, η Ελλάδα (με Κύπρο και Ισραήλ) καταγράφει αύξηση του γεωπολιτικού της βάρους, διαμορφώνοντας στρατηγικούς άξονες χωρίς την Τουρκία.
Συμπερασματικά: Η Τουρκία, που για χρόνια επένδυε στο αφήγημα του «ενεργειακού κόμβου» της Ανατολικής Μεσογείου, σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα μιας συμμαχίας, που την αφήνει εκτός πλάνου. Οι πρωτοβουλίες «5×5» και «3+1» δεν είναι πλέον τυχαίες κινήσεις, αλλά συστηματικές στρατηγικές επιλογές Δύσης και ανατολικής Μεσογείου έναντι της Άγκυρας. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: «Πράξη» ή παθητικότητα ως επιλογή.
Σε αυτό το περιβάλλον, η παραμονή της Τουρκίας στον «περιφερειακό» ρόλο δεν αρκεί. Στην επόμενη φάση, όποιος δεν διαμορφώνει τις συμμαχίες, διαμορφώνεται από αυτές. Και η Ελλάδα (με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ) φαίνεται πως έχει πάρει προβάδισμα.
ΠΗΓΗ: tomanifesto.gr