Σε μια κρίσιμη τριών ωρών συνάντηση, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Τουφάν Έρχιουρμαν, προχώρησαν στην πρώτη τους ουσιαστική συζήτηση, εστιάζοντας τόσο στην ουσία του Κυπριακού όσο και στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).
Το κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν τα Ηνωμένα Έθνη μετά τη συνάντηση περιείχε ένα λεξιλόγιο που ικανοποιεί και τις δύο πλευρές, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση για επίτευξη λύσης.
Σημαντική συμφωνία στην ουσία του Κυπριακού
Για πρώτη φορά, ίσως, από τον Οκτώβριο του 2020, το ανακοινωθέν του ΟΗΕ περιέχει ρητή αναφορά στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ), γεγονός που ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης χαιρέτισε ως σημαντική επιτυχία. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε δύο κομβικά σημεία:
Στόχος της Λύσης: Ο πραγματικός στόχος είναι η επίλυση του Κυπριακού με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται ρητά στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Ρόλος των ΜΟΕ: Τα ΜΟΕ είναι σημαντικά για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού κλίματος, αλλά δεν υποκαθιστούν την επίτευξη συνολικής λύσης.
Η διατύπωση αυτή ικανοποιεί την ελληνοκυπριακή πλευρά ως προς την αναφορά στα ψηφίσματα του ΟΗΕ (που ορίζουν το πλαίσιο λύσης) και την τουρκοκυπριακή πλευρά ως προς τη διαβεβαίωση για την πολιτική ισότητα.
Εστίαση σε Νέα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης
Η συνάντηση, που διεξήχθη σε «θετική και φιλική ατμόσφαιρα», έκανε απολογισμό των προηγούμενων ΜΟΕ και εστίασε σε συγκεκριμένες νέες ιδέες με στόχο την επίτευξη άμεσων συμφωνιών. Οι συμφωνίες επικεντρώνονται στα εξής:
Νέα Σημεία Διέλευσης: Δέσμευση για την επιτάχυνση του ανοίγματος νέων οδοφραγμάτων.
Ζήτημα Χαλλουμιού: Συζήτηση για το θέμα του χαλλουμιού, με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να κρατά ως προτεραιότητα τη συζήτηση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Υποδομές: Κατασκευή αγωγών για τη μεταφορά νερού από τη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού στη Μια Μηλιά προς τις ελεύθερες περιοχές για γεωργική χρήση.
Οδοφράγματα: Συμφωνία για αύξηση του προσωπικού στα σημεία διέλευσης και χαιρετισμός των εργασιών διεύρυνσης στον Άγιο Δομέτιο.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έθεσε επιπλέον θέματα ανθρωπιστικής και πολιτιστικής φύσης, όπως οι αγνοούμενοι, οι εγκλωβισμένοι, η κοινότητα των Μαρωνιτών και Αρμενίων, τα τοπωνύμια στις κατεχόμενες περιοχές, η φορολογία στα προϊόντα από τις ελεύθερες περιοχές, και η πρόσβαση σε αναστηλωμένες εκκλησίες.
Επόμενη άτυπη συνάντηση και ο ρόλος της ΕΕ
Και οι δύο ηγέτες επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να συμμετάσχουν στην επόμενη άτυπη συνάντηση σε ευρύτερη μορφή (Πενταμερής), την οποία θα συγκαλέσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ. Η ημερομηνία της συνάντησης θα καθοριστεί μετά τις επαφές της ειδικής απεσταλμένης του ΟΗΕ, κυρίας Ολγκίν, στην Αθήνα και την Άγκυρα.
Εν τω μεταξύ, ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν, συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι «τώρα είναι η ώρα για αποτελέσματα» και ότι η εμπλοκή της Ευρώπης είναι κρίσιμη. Ο κ. Χαν, ο οποίος θα συναντηθεί και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, τόνισε ότι δεν μπορεί να υπάρξει συνολική λύση χωρίς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενισχύοντας την ελπίδα για ένα πιο ενεργό ευρωπαϊκό πλαίσιο.