Με φόντο την προγραμματισμένη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη Λιβύη στις αρχές Ιουλίου, ξέσπασε απρόσμενη ένταση στις ελληνολιβυκές σχέσεις με επίκεντρο τα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης και τις έρευνες για υδρογονάνθρακες.
Πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας τόνισαν ότι «η Ελλάδα ασκεί στην πράξη τα κυριαρχικά της δικαιώματα με σταθερή προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας».
Παράλληλα, υπογράμμισαν ότι «η ελληνική κυβέρνηση δεν εγκαταλείπει τον διάλογο, πάντοτε όμως στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας».
Η αντίδραση της Λιβύης
Αφορμή για την αντίδραση της Τρίπολης στάθηκε δημοσίευμα ευρωπαϊκού περιοδικού (τεύχος 3335, 12 Ιουνίου 2025), σύμφωνα με το οποίο οι ελληνικές αρχές προχωρούν σε διεθνή πρόσκληση υποβολής προσφορών για άδειες εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης.
Η Λιβυκή πλευρά ισχυρίζεται ότι ορισμένες από αυτές τις περιοχές εμπίπτουν σε ζώνες θαλάσσιας κυριαρχίας που βρίσκονται υπό διαφορά μεταξύ των δύο χωρών.
Σε επίσημη ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης κατηγορεί την Ελλάδα για «ξεκάθαρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων» του λιβυκού κράτους.
Η ανακοίνωση εκφράζει πλήρη επιφύλαξη και ρητή διαφωνία με κάθε ενέργεια έρευνας ή εκμετάλλευσης σε αυτές τις περιοχές, «ελλείψει προηγούμενης νομικής συμφωνίας που να σέβεται το Διεθνές Δίκαιο».
Η Τρίπολη υπογραμμίζει ότι επιδιώκει «η Μεσόγειος Θάλασσα να αποτελέσει χώρο συνεργασίας, ειρήνης και κοινής ανάπτυξης για όλα τα γειτονικά κράτη», προειδοποιώντας ότι «οι μονομερείς λύσεις δεν οδηγούν παρά μόνο σε ένταση και επιπλοκές».
Κλείνοντας, η λιβυκή κυβέρνηση καλεί την Αθήνα να επιδείξει υπευθυνότητα και να επιλέξει την οδό του διαλόγου και της διαπραγμάτευσης, «ως τη μόνη δίκαιη και βιώσιμη οδό προς αποδοτικές λύσεις, στηριγμένες στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και τη διασφάλιση των συμφερόντων όλων των μερών».
Η αντίδραση του λιβυκού ΥΠΕΞ, πάντως, προσθέτει νέα δεδομένα στην υπό σχεδιασμό επίσκεψη Γεραπετρίτη στην Τρίπολη, καθώς δίνει την ευκαιρία για μια καλά προετοιμασμένη πρόταση προς τις δύο πλευρές της Λιβύης για επανέναρξη διαλόγου σχετικά με το ζήτημα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε η διαφορά θα μπορούσε να παραπεμφθεί στη Χάγη. Κάτι αντίστοιχο έχει ήδη πράξει στο παρελθόν η Λιβύη, για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με τη Μάλτα και την Τυνησία.
Μετά και τις επαφές που είχε στην Ανατολική Λιβύη ο Έλληνας πρέσβης στην Τρίπολη, Ν. Γαρίλιδης, και ο γενικός πρόξενος κ. Καλογνωμής με τον πρόεδρο της Βουλής Α. Σάλεχ, είχε οριστικοποιηθεί το πρόγραμμα των επισκέψεων σε Τρίπολη και Βεγγάζη για την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, το οποίο περιλάμβανε συναντήσεις με την κυβέρνηση της Τρίπολης, αλλά και με τον στρατηγό Χάφταρ, καθώς και τον ΥΠΕΞ της κυβέρνησης που έχει ορίσει το Κοινοβούλιο στην Ανατολική Λιβύη. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες από το Τομπρούκ, είχαν δοθεί διαβεβαιώσεις ότι η αρνητική στάση έναντι του Τουρκολιβυκού Μνημονίου παραμένει σταθερή.
Δεν είναι τυχαίο ότι, θέλοντας η Τρίπολη να στείλει ένα ακόμη μήνυμα, την Τετάρτη πραγματοποιήθηκε συνάντηση του υπουργού Ενέργειας Αμπντελ Σαντίκ με τον Τούρκο πρέσβη στη Λιβύη, όπου εξετάστηκε η ενίσχυση των στρατηγικών δεσμών στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, σύμφωνα με δήλωση του υπουργείου.
Οι συζητήσεις περιλάμβαναν πιθανή συνεργασία μεταξύ της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης και της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου (TPAO), με στόχο την αύξηση των επενδύσεων και των τεχνικών ανταλλαγών, ενώ ο Λίβυος υπουργός είχε ζητήσει την επιστροφή των τουρκικών πετρελαϊκών εταιρειών κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον υπουργό Ενέργειας της Τουρκίας, Αλπασλάν Μπαϊρακτάρ, στη σύνοδο κορυφής για τους φυσικούς πόρους στην Κωνσταντινούπολη τον περασμένο μήνα