Η συζήτηση για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής λίγκας μπάσκετ με την υποστήριξη του NBA έχει πυροδοτήσει έντονες πολιτικές, θεσμικές και αθλητικές αντιδράσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σύμφωνα με το Politico, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, κυβερνήσεις και αθλητικοί οργανισμοί εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες για το κατά πόσο το αμερικανικό μοντέλο μιας κλειστής λίγκας μπορεί να συνυπάρξει με τις παραδόσεις και τις βασικές αρχές του ευρωπαϊκού αθλητισμού.
Το NBA φέρεται να επεξεργάζεται ένα φιλόδοξο, πολυδισεκατομμυρίων δολαρίων σχέδιο διείσδυσης στην ευρωπαϊκή αγορά, με ορίζοντα έναρξης το 2027 και πιθανές έδρες σε μεγάλες πόλεις όπως η Ρώμη, το Βερολίνο και η Μαδρίτη. Ωστόσο, πριν ακόμη το εγχείρημα αποκτήσει συγκεκριμένη μορφή, συναντά ισχυρές αντιστάσεις από ευρωπαϊκούς θεσμούς και παράγοντες του αθλητισμού.
Οι υποστηρικτές του σχεδίου υποστηρίζουν ότι μια νέα διοργάνωση, με την αίγλη και την οικονομική ισχύ του NBA, θα μπορούσε να αποτελέσει αναγκαία επένδυση σε ένα άθλημα εξαιρετικά δημοφιλές στην Ευρώπη, το οποίο όμως παραμένει οικονομικά κατακερματισμένο λόγω των μικρότερων εθνικών πρωταθλημάτων. Στον αντίποδα, οι επικριτές προειδοποιούν ότι η είσοδος του αμερικανικού κολοσσού κινδυνεύει να αποδυναμώσει τα εγχώρια πρωταθλήματα, να συγκεντρώσει τα έσοδα στα χέρια λίγων και να μεταφέρει την οικονομική υπεραξία εκτός Ευρώπης.
Η αντιπαράθεση λαμβάνει χώρα σε ένα ευρύτερο περιβάλλον εμπορικών και πολιτικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, με φόντο και την αμερικανική πολιτική «Πρώτα η Αμερική». Παράλληλα, αναζωπυρώνει τη διαχρονική συζήτηση για το ευρωπαϊκό αθλητικό μοντέλο, που βασίζεται στην άνοδο και τον υποβιβασμό, στην αλληλεγγύη και στη στήριξη της βάσης, σε αντίθεση με το κλειστό σύστημα του NBA, όπου οι ομάδες έχουν μόνιμη θέση και τα έσοδα συγκεντρώνονται στην κορυφή.
Ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΕ, αν και χωρίς άμεση αρμοδιότητα στη διοίκηση του αθλητισμού, τονίζουν ότι έχουν ευθύνη να διασφαλίζουν τον υγιή ανταγωνισμό και να προστατεύουν θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες, όπως η δικαιοσύνη, η ανοιχτότητα και η αλληλεγγύη. Όπως υπογραμμίζεται, η παρούσα συζήτηση δείχνει ότι η ισορροπία ανάμεσα στις επενδύσεις και στη διατήρηση του ευρωπαϊκού αθλητικού οικοσυστήματος χρειάζεται επαναπροσδιορισμό.
Στο παρασκήνιο, στελέχη του NBA έχουν ήδη ξεκινήσει επαφές με ιδιοκτήτες μεγάλων ευρωπαϊκών συλλόγων και ισχυρούς επιχειρηματικούς παράγοντες, προκαλώντας ανησυχία σε άλλα τμήματα του αθλητικού κατεστημένου. Παρόμοιες κινήσεις στο παρελθόν, όπως η αποτυχημένη ποδοσφαιρική Super League, έχουν αφήσει ισχυρό αποτύπωμα δυσπιστίας.
Η FIBA, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι το προτεινόμενο μοντέλο μπορεί να προσαρμοστεί στις ευρωπαϊκές ιδιαιτερότητες, προσφέροντας διαδρομές ανόδου και ενισχύοντας τη βιωσιμότητα ολόκληρου του μπασκετικού οικοσυστήματος. Ωστόσο, η ύπαρξη «μόνιμων θέσεων» στη νέα λίγκα και το υψηλό κόστος συμμετοχής –που εκτιμάται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια– εντείνουν τον σκεπτικισμό στις Βρυξέλλες και σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Αρκετά κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Σλοβενία, έχουν ήδη ταχθεί ανοιχτά κατά των σχεδίων, ενώ κορυφαίοι πολιτικοί και παράγοντες του ευρωπαϊκού μπάσκετ καλούν σε συνεργασία αντί για ανταγωνισμό. Όπως επισημαίνουν, το ευρωπαϊκό μπάσκετ είναι άρρηκτα δεμένο με την ιστορία, την ταυτότητα και τις τοπικές κοινότητες, και κάθε νέο εγχείρημα οφείλει να ενισχύει –και όχι να υπονομεύει– ολόκληρη την αθλητική πυραμίδα.
Το μήνυμα που εκπέμπεται από την Ευρώπη είναι σαφές: οι επενδύσεις είναι ευπρόσδεκτες, αλλά μόνο εφόσον σέβονται τις αξίες, τις δομές και τις παραδόσεις του ευρωπαϊκού αθλητισμού. Για πολλούς, το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει συνεργασία με το NBA, αλλά αν αυτή θα αποτελέσει μια ισότιμη σύμπραξη ή μια προσπάθεια κυριαρχίας.