Το Κέρας της Αφρικής αναδεικνύεται σε νέο πεδίο σκληρής γεωπολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στο Ισραήλ και την Τουρκία, με σειρά περιφερειακών και διεθνών δρώντων να παίρνουν θέσεις. Αφορμή αποτέλεσε η απόφαση του Μπενιαμίν Νετανιάχου να αναγνωρίσει τη Σομαλιλάνδη ως ανεξάρτητο κράτος, μια οντότητα που έχει αποσχιστεί από τη Σομαλία από το 1991, χωρίς έως σήμερα να έχει τύχει διεθνούς αναγνώρισης.
Η κίνηση του Ισραήλ δεν ήρθε σε πολιτικό κενό. Αντιθέτως, συμπίπτει με την εντεινόμενη δραστηριότητα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην περιοχή, τα οποία επιδιώκουν εδώ και χρόνια να εδραιώσουν έναν αυτόνομο και πολυεπίπεδο ρόλο από την Ερυθρά Θάλασσα έως την Κεντρική Αφρική. Σύμφωνα με αναλυτές οι εξελίξεις στη Σομαλιλάνδη πραγματοποιούνται με την ανοχή – αν όχι με τη στρατηγική στήριξη – των ΗΑΕ, των οποίων οι φιλοδοξίες συχνά συγκρούονται τόσο με την Τουρκία όσο και, πιο διακριτικά, με τη Σαουδική Αραβία.
Τα Εμιράτα έχουν επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στη Σομαλιλάνδη, διατηρούν στρατιωτική βάση στο λιμάνι της Μπερμπέρα, κομβικό σημείο στην είσοδο της Ερυθράς Θάλασσας, και έχουν στραφεί στην εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχής. Παράλληλα, η Μπερμπέρα εξελίσσεται σε γεωοικονομικό κόμβο, καθώς πρόσφατα η Σομαλιλάνδη παραχώρησε εκτεταμένες λιμενικές εγκαταστάσεις στην Αιθιοπία, προσφέροντάς της τη μοναδική διέξοδο στη θάλασσα μετά την απώλεια της πρόσβασης μέσω της Ερυθραίας.
Η στρατηγική σημασία της Σομαλιλάνδης είναι καθοριστική. Βρίσκεται απέναντι από την Υεμένη, σε μια περιοχή όπου μαίνεται ένας πολυμέτωπος πόλεμος, με τις δυνάμεις που υποστηρίζονται από τα ΗΑΕ και τη Σαουδική Αραβία να συγκρούονται σε περιοχές εκτός ελέγχου των Χούθι. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ διατηρούν ισχυρή στρατιωτική παρουσία στο Τζιμπουτί, αποφεύγοντας ωστόσο την άμεση εμπλοκή εναντίον των Χούθι, γεγονός που αφήνει κενό ισχύος το οποίο επιχειρούν να καλύψουν άλλοι παίκτες.
Με την αναγνώριση της Σομαλιλάνδης, το Ισραήλ αποκτά άμεση παρουσία στον Κόλπο του Άντεν και στην είσοδο της σημαντικότερης θαλάσσιας εμπορικής αρτηρίας του πλανήτη. Παράλληλα, ενισχύει την επιτήρηση των ιρανικών κινήσεων, εξισορροπεί τον έλεγχο της Ερυθράς Θάλασσας από την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία και δημιουργεί ένα ανάχωμα στην τουρκική διείσδυση, η οποία εκφράζεται μέσω της ισχυρής στρατιωτικής και πολιτικής παρουσίας της Άγκυρας στη Σομαλία.
Οι αντιδράσεις υπήρξαν άμεσες. Τουρκία, Αίγυπτος και Τζιμπουτί καταδίκασαν την ισραηλινή πρωτοβουλία, ενώ εναντίον της τάχθηκαν και αφρικανικά κράτη καθώς και ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας. Η Αιθιοπία, αν και επωφελείται άμεσα από τις λιμενικές διευκολύνσεις, απέφυγε να πάρει σαφή θέση, κάτι που αποδίδεται σε παρασκηνιακές συνεννοήσεις με το Ισραήλ και σε προοπτικές αμυντικής συνεργασίας.
Η Αίγυπτος αντιμετωπίζει την εξέλιξη με ιδιαίτερη ανησυχία, τόσο λόγω της ασφάλειας της Ερυθράς Θάλασσας και των εσόδων από τη Διώρυγα του Σουέζ, όσο και λόγω της αντιπαράθεσής της με την Αιθιοπία για το φράγμα GERD στον Γαλάζιο Νείλο. Η Σαουδική Αραβία, από την πλευρά της, αποδοκίμασε την αναγνώριση, κρατώντας όμως πιο προσεκτική στάση, σε αντίθεση με τα ΗΑΕ που επιλέγουν έναν πιο ενεργό και ευέλικτο ρόλο στην περιοχή.
Στη Σομαλιλάνδη, η απόφαση του Ισραήλ προκάλεσε πρωτοφανείς φιλοϊσραηλινές κινητοποιήσεις, με τον πληθυσμό να βλέπει στην κίνηση αυτή μια έξοδο από τη διεθνή απομόνωση. Για το Τελ Αβίβ, η αναγνώριση θεωρείται επίσης επέκταση της λογικής των Συμφωνιών του Αβραάμ, σε μια νέα γεωγραφική ζώνη.
Στην Άγκυρα, η ανησυχία είναι έκδηλη. Τούρκοι αξιωματούχοι και αναλυτές μιλούν για έναν άξονα Ισραήλ–ΗΑΕ που επιχειρεί να διαμορφώσει νέες ισορροπίες από την Ανατολική Μεσόγειο έως τον Ινδικό Ωκεανό. Η έντονη τουρκική ρητορική περί εδαφικής ακεραιότητας της Σομαλίας( Η οποία Τουρκία έχει ισχυρό έρισμα), πάντως, αναδεικνύει και τις αντιφάσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, καθώς η Άγκυρα παραμένει η μόνη χώρα που αναγνωρίζει το ψευδοκράτος στα κατεχόμενα της Κύπρου.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας και θεωρητικός εξωτερικής πολιτικής του ΑΚΡ, Αχμέτ Νταβούτογλου, εκφράζοντας τις ανησυχίες της Άγκυρας, τόνισε ότι το Ισραήλ, με τις κινήσεις του, επιδιώκει να εδραιώσει μια ηγεμονική παρουσία από την Κασπία μέχρι τον Άντεν και από την Ανατολική Μεσόγειο έως τον Κόλπο. Παράλληλα, χαρακτήρισε τις Συμφωνίες του Αβραάμ ως «ιμπεριαλιστικό σχέδιο» που στοχεύει στον περαιτέρω κατακερματισμό του ισλαμικού κόσμου και της Αφρικής, προειδοποιώντας ότι όσοι ηγέτες και χώρες δεν αντιδράσουν θα φέρουν «σοβαρή ιστορική ευθύνη».
Η τριμερής συνάντηση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ ερμηνεύτηκε ως το αρχικό βήμα για τη διαμόρφωση μιας στρατηγικής «περικύκλωσης» της Τουρκίας. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται η θερμή υποδοχή του ηγέτη των ΗΑΕ, Μοχάμαντ μπιν Ζαγιέντ, στη Λευκωσία, η συνεργασία Ισραήλ–ΗΑΕ στο Σουδάν, οι παρεμβάσεις του Ισραήλ στη Συρία και η συμμετοχή των ΗΑΕ στις εξελίξεις στη Λιβύη.
Σε αυτό το πολυσύνθετο σκηνικό, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα λειτουργούν ως καταλύτης εξελίξεων: επενδύοντας, στρατιωτικοποιώντας και διασυνδέοντας το Κέρας της Αφρικής με τη Μέση Ανατολή, στέλνουν σαφές μήνυμα ότι η περιφερειακή σκακιέρα δεν θα μείνει αποκλειστικά στα χέρια της Τουρκίας ή των παραδοσιακών αραβικών δυνάμεων. Το Κέρας της Αφρικής μετατρέπεται έτσι σε κόμβο σύγκρουσης συμφερόντων, με τη Σομαλιλάνδη στο επίκεντρο ενός νέου, εύθραυστου γεωπολιτικού παιχνιδιού.