Αλυσιδωτές είναι οι αντιδράσεις που προκαλούν τις τελευταίες μέρες στην Τουρκία αποκαλύψεις από μέσα ενημέρωσης της χώρας για τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν.
Από το «αμφιλεγόμενο προπτυχιακό» στις ΗΠΑ μέχρι τα μεταπτυχιακά στο Bilkent, οι καταγγελίες περί πλαστών τίτλων σπουδών παίρνουν πολιτικές και θεσμικές διαστάσεις, με την κυβέρνηση να μιλά για «εκστρατεία λάσπης» και την αντιπολίτευση να κάνει λόγο για «κρίση αξιοπιστίας του κράτους».
Οι πρώτες σκιές
Στις 3 Ιουνίου 2023, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διόρισε τον Χακάν Φιντάν υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας. Το News About Turkey (NAT), από την πρώτη στιγμή, εξέφρασε ανησυχίες για την ακαδημαϊκή του επάρκεια, υποστηρίζοντας ότι τα πτυχία του δεν είχαν ελεγχθεί ουσιαστικά.
Κατά την ίδια πηγή, αν ο Ερντογάν ήθελε να τοποθετήσει στενό συνεργάτη, ο Ιμπραήμ Καλίν θα ήταν καταλληλότερος λόγω εμπειρίας και σοβαρού ακαδημαϊκού υπόβαθρου.
Το NAT επικεντρώθηκε στα μεταπτυχιακά του Φιντάν στο Bilkent, επισημαίνοντας ότι οι θεματικές των εργασιών του - για τον ρόλο των υπηρεσιών πληροφοριών στην εξωτερική πολιτική και τη χρήση τεχνολογιών στην επαλήθευση συμφωνιών - έμοιαζαν «κομμένες και ραμμένες» για να εξυπηρετήσουν την καριέρα του.
Μάλιστα, όπως υποστηρίζει το μέσο, οι εργασίες δεν είχαν γραφτεί από τον ίδιο.
Η «βόμβα» του 2025: το προπτυχιακό στις ΗΠΑ
Τον Φεβρουάριο του 2025, ο δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός Εμρέ Ουσλού αμφισβήτησε ανοιχτά την ύπαρξη έγκυρου προπτυχιακού τίτλου του Φιντάν.
Ο υπουργός ισχυρίζεται ότι αποφοίτησε με Bachelor of Science στις Πολιτικές Επιστήμες από το University of Maryland University College (UMUC). Ωστόσο, την περίοδο εκείνη, το UMUC δεν προσέφερε τέτοιο πρόγραμμα, αλλά μόνο Bachelor of Arts στις Κοινωνικές Επιστήμες.
Το εν λόγω δίπλωμα, λοιπόν, φέρεται να παρουσιάζει ελλείψεις και ασυνέπειες, εντείνοντας τα ερωτήματα.
Λίγους μήνες αργότερα, τον Μάιο, ο αναπληρωτής κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του CHP, Μουράτ Εμίρ, αποκάλυψε ότι το πανεπιστήμιο που επικαλείται ο Φιντάν δεν περιλαμβάνεται στη λίστα ισοτιμίας του Συμβουλίου Ανώτατης Εκπαίδευσης (YÖK).
Ο Εμίρ προκάλεσε τον υπουργό να παρουσιάσει το έγγραφο αναγνώρισης. Αντί απάντησης, ο Φιντάν κατέθεσε αγωγή 200.000 λιρών για συκοφαντική δυσφήμηση.
Επίσημες διαψεύσεις και κυβερνητική γραμμή
Η υπόθεση πήρε νέα διάσταση όταν το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών και το Κέντρο Καταπολέμησης της Παραπληροφόρησης, που υπάγεται στη Διεύθυνση Επικοινωνίας της Προεδρίας, απέρριψαν κατηγορηματικά τις κατηγορίες. Σύμφωνα με το TRT Haber και το BTA, οι δύο φορείς έκαναν λόγο για «άλλη μία εκστρατεία λάσπης κατά του θεσμού», αποδίδοντας τις καταγγελίες στο δίκτυο FETÖ, το οποίο η Άγκυρα κατηγορεί για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Το Κέντρο, με ανακοίνωση στα social media, δημοσίευσε και έγγραφο του YÖK, το οποίο — όπως υποστηρίζει — επιβεβαιώνει τη νομιμότητα των τίτλων σπουδών του Φιντάν. «Μην υποκύπτετε σε αβάσιμους ισχυρισμούς που στόχο έχουν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παράλληλη υπόθεση: ο Εκρέμ Ιμάμογλου
Η αντιπαράθεση για τα πτυχία του Φιντάν εκτυλίσσεται παράλληλα με την υπόθεση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου. Στα τέλη Ιουλίου, o μεταπτυχιακός του τίτλος ακυρώθηκε από το Πανεπιστήμιο Κωνσταντινούπολης, ενώ οι εισαγγελικές αρχές ερευνούν υπόθεση πλαστογραφίας εγγράφων.
Ο Ιμάμογλου, κορυφαίο στέλεχος της αντιπολίτευσης και υποψήφιος του HKP για τις προεδρικές εκλογές του 2028, αρνείται όλες τις κατηγορίες. Η σύλληψή του προκάλεσε, σύμφωνα με παρατηρητές, τη μεγαλύτερη κινητοποίηση διαδηλώσεων στην Τουρκία από το 2013.
Η ακύρωση του τίτλου του μπορεί να τον εμποδίσει να είναι υποψήφιος, καθώς το Σύνταγμα απαιτεί πανεπιστημιακό πτυχίο για την προεδρία.
Αναλυτές βλέπουν τις δύο υποθέσεις ως μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής αναμέτρησης μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης ενόψει των τοπικών και προεδρικών εκλογών. Στελέχη της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τους θεσμούς για επιλεκτική εφαρμογή του νόμου και για να πλήξει πολιτικούς αντιπάλους.
Η κυβερνητική πλευρά, αντίθετα, επιμένει ότι οι ενέργειες κατά του Ιμάμογλου είναι προϊόν δικαστικής διαδικασίας και αποσκοπούν στην προστασία του κράτους δικαίου.
Ο λόγος των διπλωματών
Επιστρέφοντας στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, ο πρώην πρέσβης Ναμίκ Ταν τόνισε ότι το ζήτημα είναι θεσμικό και αγγίζει την αξιοπιστία του κράτους.
Προειδοποίησε ότι αν η ισοτιμία δόθηκε λόγω σύγχυσης με το University of Maryland, College Park, τότε τίθενται υπό αμφισβήτηση και οι μεταπτυχιακοί τίτλοι του Φιντάν. Ο Ταν επέκρινε επίσης τον υφυπουργό Εξωτερικών Νουχ Γιλμάζ για ασάφειες στο διδακτορικό του.
Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση εξελίσσεται σε σύμβολο της κρίσης αξιοκρατίας στην Τουρκία. Η αντιπολίτευση τη συνδέει με πρόσφατο σκάνδαλο πλαστογραφιών, στο οποίο φέρονται να εμπλέκονται 35 άτομα με πλαστά διπλώματα και έγγραφα σε κρίσιμες κρατικές θέσεις.
Πηγή: skai.gr