Το τελευταίο διάστημα το Ισραήλ εντείνει τις μονομερείς του κινήσεις όχι μόνο στο χερσαίο μέτωπο του Λεβάντε, αλλά και στο πεδίο των θαλάσσιων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου, υιοθετώντας μια ολοένα στενότερη πολιτική και στρατηγική σύμπλευση με την Ελλάδα και την Κύπρο. Η κατεύθυνση αυτή επιβεβαιώθηκε και από την πρόσφατη 10η Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ στο Τελ Αβίβ, όπου κατέστη σαφές ότι ο άξονας αυτός αποκτά πλέον έντονα γεωπολιτικά και στρατηγικά χαρακτηριστικά, αναφέρει η Daily Sabah
Παρότι οι σχέσεις των τριών χωρών είχαν αρχικά οικοδομηθεί σε πολιτιστικό και οικονομικό επίπεδο, η σημερινή τους διάρθρωση και η ρητορική των ηγεσιών τους καταδεικνύουν πως κεντρικός στόχος είναι ο περιορισμός της αυξανόμενης επιρροής της Τουρκίας σε πολιτικό, στρατιωτικό, ενεργειακό και θαλάσσιο επίπεδο. Στον πυρήνα της συνεργασίας βρίσκεται η προσπάθεια απομόνωσης της Άγκυρας από την ενεργειακή και γεωστρατηγική εξίσωση της Μεσογείου, μέσω ελέγχου των υδρογονανθράκων και των πιθανών διαδρομών αγωγών – στοιχεία που μεταφράζονται άμεσα σε πολιτική ισχύ.
Η ενισχυόμενη παρουσία της Τουρκίας στη Συρία και ο δυνητικά μετασχηματιστικός της ρόλος στον Λεβάντε φαίνεται πως επιτάχυναν τις κινήσεις του "αντιτουρκικού" άξονα, ο οποίος επιχειρεί να προσεταιριστεί ευάλωτα ή κατακερματισμένα κράτη, όπως ο Λίβανος. Παρά την κατάρρευση του σχεδίου EastMed, που είχε ως βασικό στόχο τον αποκλεισμό της Τουρκίας και της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (τα κατεχόμενα) από τις ενεργειακές εξελίξεις, οι μονομερείς πρωτοβουλίες συνεχίστηκαν, ιδίως μετά τη μεταβολή των ισορροπιών ισχύος στον Λεβάντε.
Οι εξελίξεις αυτές έγιναν πιο εμφανείς αφενός με τον πόλεμο στη Γάζα και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στον Λίβανο, αφετέρου με την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία. Τα γεγονότα αυτά αναδιαμόρφωσαν τις παραδοσιακές γραμμές αντιπαράθεσης σε μια περιοχή με ρευστά σύνορα και έντονες κοινωνικές και θρησκευτικές διασυνδέσεις.
Ο Λίβανος στο επίκεντρο
Με την αποδυνάμωση του άξονα Χεζμπολάχ–Ιράν και του καθεστώτος Άσαντ, δύο νέοι βασικοί παίκτες αναδείχθηκαν: από τη μία το Ισραήλ, το οποίο αντιμετωπίζεται από πολλούς ως επιθετική και ανεξέλεγκτη περιφερειακή δύναμη, και από την άλλη η Τουρκία, η οποία ενσωματώνεται ολοένα και πιο δυναμικά στον Λεβάντε μέσω της συριακής πραγματικότητας.
Απέναντι στη διευρυνόμενη τουρκική επιρροή, το Ισραήλ φαίνεται να επέλεξε τη χειραγώγηση των ήδη εύθραυστων θρησκευτικών και πολιτικών ισορροπιών στον Λίβανο, επιδιώκοντας να εδραιώσει τόσο τη χερσαία όσο και τη θαλάσσια ηγεμονία του. Στο πλαίσιο αυτό, σε συντονισμό με την Ελλάδα και την ελληνοκυπριακή πλευρά, άσκησε πιέσεις στη νεοσύστατη λιβανική κυβέρνηση για την ενεργοποίηση της θαλάσσιας συμφωνίας με την Κύπρο, η οποία παρέμενε ανενεργή από το 2007.
Η κοινή ανακοίνωση για την ενεργοποίηση της συμφωνίας αυτής σηματοδοτεί μια σαφή μετατόπιση του Λιβάνου σε νέα περιφερειακή πόλωση, με πιθανές συνέπειες στις σχέσεις του τόσο με την Τουρκία όσο και με τη Συρία, η οποία δεν έχει ακόμη οριοθετήσει τις δικές της θαλάσσιες ζώνες. Το βήμα αυτό έρχεται μετά τη συμφωνία Λιβάνου–Ισραήλ για τις θαλάσσιες διαφορές το 2022, υπό αμερικανική διαμεσολάβηση, και αντανακλά τις πιέσεις που δέχεται η Βηρυτός από ΗΠΑ και Γαλλία.
Νέα πόλωση στην Ανατολική Μεσόγειο
Η λιβανο-κυπριακή συμφωνία εγείρει σοβαρά νομικά και γεωπολιτικά ζητήματα, καθώς επικαλύπτεται με θαλάσσιες ζώνες που η Τουρκία και η ΤΔΒΚ(κατεχόμενα) θεωρούν ότι τους ανήκουν βάσει υφιστάμενων συμφωνιών. Παράλληλα, ενισχύει την εικόνα ενός ευρύτερου σχεδίου περιορισμού της τουρκικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο όμως ενδέχεται να συναντήσει ισχυρά αντίμετρα, όπως έχει συμβεί και στην περίπτωση της Λιβύης.
Ο Λίβανος, όπως και η Λιβύη, κατέχει κομβική γεωγραφική θέση, καθώς βρίσκεται στη διασταύρωση κρίσιμων θαλάσσιων ζωνών, συνορεύοντας με το Ισραήλ, τη Συρία και την Κύπρο. Η επιλογή του να ταχθεί πιο καθαρά στο αντιτουρκικό μπλοκ ενδέχεται να αποδειχθεί στρατηγικό ρίσκο, καθώς τον εμπλέκει βαθύτερα σε μια νέα περιφερειακή αντιπαράθεση.
Η αντίδραση της Τουρκίας δείχνει ότι η Άγκυρα δεν προτίθεται να αποδεχθεί παθητικά μια πολιτική περικύκλωσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Όπως συνέβη και στη Λιβύη, η τουρκική διπλωματία και στρατηγική ενδέχεται να κινηθούν πολυεπίπεδα, με στόχο την ανατροπή των σχεδίων απομόνωσης.
Σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, ο Λίβανος αναδεικνύεται σε κρίσιμο κρίκο για τις μελλοντικές ενεργειακές, θαλάσσιες και εμπορικές ισορροπίες της Ανατολικής Μεσογείου. Η στάση που θα τηρήσει το επόμενο διάστημα θα επηρεάσει όχι μόνο τις δικές του σχέσεις με τους γείτονες, αλλά και τη συνολική αρχιτεκτονική ασφάλειας και συνεργασίας στον Λεβάντε.
Πηγή: Daily Sabah