Η μεγαλύτερη στρατιωτική ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Καραϊβική εδώ και τρεις δεκαετίες δεν έχει πλέον στόχο μόνο τα ναρκωτικά.
Πίσω από τις εικόνες των πολεμικών πλοίων και των αμερικανικών βομβαρδιστικών που περιπολούν ανοιχτά της Βενεζουέλας, βρίσκεται ένα ξεκάθαρο μήνυμα: ο Νικολάς Μαδούρο και το στενό του επιτελείο πρέπει να φύγουν — με διαπραγμάτευση, με παράδοση ή, αν χρειαστεί, με τη βία, σημειώνουν σε ρεπορτάζ οι Financial Tmes.
Από τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» στη στοχευμένη πίεση
Η αποστολή ξεκίνησε με το πρόσχημα της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου ναρκωτικών. Όμως, όπως παραδέχονται πλέον στελέχη της βενεζουελανικής αντιπολίτευσης, η προτεραιότητα έχει μετατοπιστεί.
«Η στρατηγική του Τραμπ δεν είναι να στείλει στρατό στο έδαφος», λέει ένας από αυτούς στους FT. «Είναι να δείξει απόλυτη στρατιωτική υπεροχή και να τη χρησιμοποιήσει για πολιτικό αποτέλεσμα. Το μήνυμα είναι σαφές: ο Μαδούρο πρέπει να φύγει — και σύντομα».
Από τον Λευκό Οίκο η εκπρόσωπος Άννα Κέλι επαναλαμβάνει ότι ο Τραμπ «είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο ισχύος για να σταματήσει τη ροή ναρκωτικών και να φέρει τους υπεύθυνους ενώπιον της δικαιοσύνης».
Αλλά η γλώσσα της διπλωματίας πλέον δεν κρύβει τις προθέσεις: ο Μαδούρο, λέει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «είναι φυγάς της αμερικανικής δικαιοσύνης».
Γιατί μπαίνει στο στόχαστρο
Η Βενεζουέλα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, καθώς και πλούσια κοιτάσματα χρυσού, διαμαντιών και κολτάν.
Από σύμμαχος των ΗΠΑ, μετατράπηκε υπό τον Ούγο Τσάβες σε στρατηγικό εταίρο της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν.
Ο Μαδούρο, πρώην οδηγός λεωφορείου εκπαιδευμένος στην Κούβα, κληρονόμησε το καθεστώς μετά τον θάνατο του Τσάβες το 2013. Σήμερα έχει επικηρυχθεί με 50 εκατ. δολάρια από την Ουάσιγκτον.
Για τον Ντόναλντ Τραμπ, που έχει αφιερώσει περισσότερη προσοχή στη Λατινική Αμερική από οποιονδήποτε πρόεδρο μετά τον Μπιλ Κλίντον, η Βενεζουέλα είναι «ανοικτός λογαριασμός».
Στην πρώτη του θητεία απέτυχε να τον κλείσει με κυρώσεις και αναγνώριση της αντιπολίτευσης. Τώρα, επιχειρεί να το κάνει με ισχύ.
Επιχείρηση “Capture or Kill”
Η επιχειρηματίας Άνεσα Νόιμαν, πρώην απεσταλμένη της αντιπολίτευσης με δεσμούς στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία, είναι ωμή: «Το σχέδιο τώρα είναι σύλληψη του Νικολάς Μαδούρο. Είτε “capture-kill”, είτε “capture-arrest” — να τον πάρουν, με κάθε τρόπο», λέει.
Στην Ουάσιγκτον, τα «γεράκια» – με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και την προσωπάρχη του Τραμπ, Σούζι Γουάιλς – έχουν πάρει το πάνω χέρι.
Οι πιο μετριοπαθείς φωνές, όπως ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, έχουν παραγκωνιστεί. «Η στρατηγική του προέδρου είναι να κρατά τους πάντες εκτός ισορροπίας», λέει πρώην αξιωματούχος. «Δεν έχει οριστικό σχέδιο — αντιδρά στις ευκαιρίες».
Οι εικόνες της ισχύος και η ανησυχία στο Καράκας
Τις τελευταίες εβδομάδες, φωτογραφίες αμερικανικών πολεμικών πλοίων και ειδικών δυνάμεων πλημμύρισαν τα κοινωνικά δίκτυα, σε μια εμφανώς συντονισμένη εκστρατεία ψυχολογικού πολέμου.
Τρία βομβαρδιστικά Β-52 πέταξαν επιδεικτικά ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας με ενεργοποιημένους πομπούς, ενώ αναρτήθηκαν και εικόνες ειδικών επιχειρήσεων σε ελικόπτερα Black Hawk και Little Bird.
Ο Μαδούρο απαντά με στρατιωτικά γυμνάσια. Όμως πίσω από τη δημόσια πρόκληση, η ανησυχία είναι διάχυτη: αξιωματούχοι αλλάζουν συνεχώς κινητά, μετακινούνται κάθε βράδυ, αντικαθιστούν φρουρούς και προσπαθούν να αποφύγουν τις υποκλοπές.
«Κανείς δεν κοιμάται δύο νύχτες στο ίδιο μέρος», λέει ένας ανώτερος στρατηγός. «Και η δυσπιστία έχει φτάσει στο απόγειο. Ο καθένας φοβάται μήπως χαρακτηριστεί προδότης».
Ένα καθεστώς σε αναμονή
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο στρατός της Βενεζουέλας δεν έχει την επιχειρησιακή ετοιμότητα να αντιμετωπίσει εξωτερική επίθεση, αν και ο Μαδούρο διαθέτει περίπου ένα εκατομμύριο παραστρατιωτικούς.
Την ίδια ώρα, η αντιπολίτευση ελπίζει. Η συντηρητική Μαρία Κορίνα Ματσάδο, νικήτρια του φετινού Νόμπελ Ειρήνης, περιμένει την ευκαιρία της, θεωρώντας ότι η αμερικανική πίεση μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μεταβίβαση εξουσίας στον υποψήφιο της αντιπολίτευσης, Εδμούντο Γκονσάλες.
Αναλυτές προειδοποιούν, ωστόσο, ότι αν το καθεστώς «αποκεφαλιστεί» βίαια, η χώρα κινδυνεύει να βυθιστεί στο χάος – όπως η Λιβύη ή το Ιράκ. «Το ρίσκο είναι να γεννηθεί κάτι χειρότερο», λέει Αμερικανός επιχειρηματίας. «Και οι ΗΠΑ δεν φημίζονται για τη διακριτικότητά τους».
Η μεγάλη εικόνα
Ο χρόνος πιέζει. Ο αμερικανικός στόλος δεν μπορεί να παραμείνει επ’ αόριστον σε επιφυλακή στην Καραϊβική, και κάθε εβδομάδα αυξάνεται ο κίνδυνος ατυχήματος – ιδίως εν μέσω εποχής τυφώνων.
«Ο Τραμπ δεν μιλά για εκλογές ή δημοκρατία», λέει πρώην αξιωματούχος του. «Μιλά για ισχύ και για εντυπωσιασμό. Θέλει θέαμα. Θέλει εκρήξεις».