Καθώς πλησιάζει το κρίσιμο κονκλάβιο της 7ης Μαΐου, οι υπερσυνητηρικοί Καθολικοί, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, επιχειρούν να επηρεάσουν την εκλογή του επόμενου Πάπα με κάθε μέσο – από εκστρατείες δυσφήμισης και ψηφιακή προπαγάνδα έως παρασκηνιακές οικονομικές πιέσεις.
Με τη σκιά του Φραγκίσκου ακόμη νωπή και την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό να τους ενθαρρύνει, φιλοδοξούν να φέρουν την Εκκλησία πίσω σε πιο αυστηρές, εθνικιστικές γραμμές.
Με τις «πλάτες» του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, κύκλοι της αμερικανικής ακροδεξιάς βλέπουν την ευκαιρία να επηρεάσουν άμεσα την πιο ιερή διαδικασία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας: την εκλογή του επόμενου Πάπα. Εχθροί του εκλιπόντος Πάπα Φραγκίσκου, εντός και εκτός του κονκλαβίου, κινητοποιούνται με στόχο την ανάδειξη ενός Πάπα που θα φέρει την Εκκλησία πίσω σε πιο παραδοσιακές θέσεις, αναφέρει το Politico.
Αυτοί οι κύκλοι καταγγέλλουν τον Φραγκίσκο ως αιρετικό, “αντίπαπα” ή ακόμη και “Αντίχριστο“, λόγω της φιλελεύθερης στάσης του σε θέματα όπως τα ομόφυλα ζευγάρια, το διαζύγιο, η μετανάστευση και η συμφωνία με την Κίνα για τον διορισμό επισκόπων.
Η επιθυμία τους είναι σαφής: ένας Πάπας που θα εστιάσει αποκλειστικά σε «καθαρά» καθολικά ζητήματα όπως η υπεράσπιση της ζωής και της οικογένειας, αντί για την κλιματική αλλαγή ή τη μετανάστευση.
Πολιτική, χρήμα και εκστρατείες σπίλωσης
Μέσω επιρροών όπως ο επίσκοπος του Καζακστάν Αθανάσιους Σνάιντερ, που χαρακτηρίζει την προσφυγική κρίση «ισλαμοποίηση» της Ευρώπης, και ο καρδινάλιος Ρόμπερτ Σάρα από τη Γουινέα, γνωστός για την υπεράσπιση της λατινικής λειτουργίας, οι σκληροπυρηνικοί συντηρητικοί προσπαθούν να επιβάλουν δικά τους πρόσωπα στο κονκλάβιο.
Ακόμα ένα όνομα που κυκλοφορεί στις λίστες των συντηρητικών είναι αυτό του Αμερικανού καρδινάλιου Ρέιμοντ Μπερκ, που έχει εκφράσει τη στήριξή του στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
«Βλέπουμε ένα παράδοξο: η ηγεσία της Εκκλησίας είναι πιο φιλελεύθερη, αλλά παρατηρείται τεράστια αύξηση στους προσηλυτισμούς και στην προσέγγιση του παραδοσιακισμού», δήλωσε ο Τζον Γιεπ, επικεφαλής της συντηρητικής καθολικής οργάνωσης Catholics for Catholics, που διοργάνωσε προσευχητική εκδήλωση υπέρ του Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο με εισιτήριο 1.000 δολάρια.
«Οι καρδινάλιοι γνωρίζουν ότι, παρότι κάποιοι από τους ηγέτες έχουν πιο προοδευτική στάση, τα ποίμνιά τους τείνουν όλο και περισσότερο προς τις συντηρητικές θέσεις. Αυτό θα το έχουν κατά νου όταν μπουν στο κονκλάβιο».
Ο Γιεπ σημείωσε πως το 56% των Καθολικών ψήφισαν τον Τραμπ. «Αυτό το ίδιο εκλογικό σώμα κοιτάζει τώρα προς τη Ρώμη, προσδοκώντας έναν Πάπα παραδοσιακό, που θα σταθεί ισχυρός σύμμαχος των ΗΠΑ και της κοσμοθεωρίας τους — για παράδειγμα, στην αυστηρή προστασία των συνόρων».
Εκτός από θεολογικά επιχειρήματα, χρησιμοποιούν και πιο σκληρές τακτικές: από μπλόγκερ και μέσα όπως το LifeSiteNews που στοχοποιούν φιλελεύθερους υποψήφιους, μέχρι το σχέδιο Red Hat Report, το οποίο από το 2018 συλλέγει “φακέλους” για κάθε καρδινάλιο, με τη βοήθεια πρώην πρακτόρων του FBI.
Κύριος στόχος των επιθέσεων είναι ο καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν, “δεξί χέρι” του Φραγκίσκου και φαβορί για τη διαδοχή. Σε εσωτερικά μηνύματα του Red Hat Report αναφέρεται πως πρέπει “να γνωστοποιηθεί παγκοσμίως ότι είναι ντροπή για την Εκκλησία”.
Χωρίς ηγέτη με επιρροή
Οι επόμενες ημέρες, πριν από την έναρξη του κονκλαβίου που θα εκλέξει τον νέο Πάπα, είναι κρίσιμες, καθώς οι συντηρητικοί Καθολικοί προσπαθούν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στους καρδινάλιους εκλέκτορες.
«Είναι εξαιρετικά σημαντικό ο νέος Πάπας να πάρει ξανά τα ηνία και να επαναβεβαιώσει όσα οι Καθολικοί πιστεύουν εδώ και 2.000 χρόνια», δήλωσε ο Τζον Γιεπ της οργάνωσης Catholics for Catholics, χαρακτηρίζοντας τον Πάπα Φραγκίσκο ως έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους ποντίφικες της σύγχρονης ιστορίας.
Ακόμα και οι ίδιοι οι συντηρητικοί παραδέχονται ότι έχουν μπροστά τους μια δύσκολη μάχη.
Οι υπερσυντηρητικοί έχουν χάσει έναν σημαντικό ηγέτη, τον καρδινάλιο Τζορτζ Πελ, που απεβίωσε το 2020. Σήμερα, δεν υπάρχει «ηγέτης της αγέλης», παραδέχεται διπλωματική πηγή του Βατικανού. «Από τότε, δεν υπάρχει σαφής επικεφαλής της συντηρητικής πτέρυγας».
Επιπλέον, περίπου το 80% των καρδιναλίων που θα ψηφίσουν έχουν διοριστεί από τον Φραγκίσκο, κάτι που δυσκολεύει την εκλογή δικού τους υποψηφίου – ακόμη και τη δημιουργία μπλοκαρίσματος.
Παρά τις προσπάθειες και τα μέσα που χρησιμοποιούν, οι σκληροπυρηνικοί γνωρίζουν ότι με τα αριθμητικά δεδομένα του κονκλαβίου, δύσκολα θα εκλεγεί κάποιος δικός τους υποψήφιος.
Ωστόσο, η επιρροή τους δεν είναι αμελητέα. Το οικονομικό έλλειμμα του Βατικανού, που εκτιμάται στα 83 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Reuters, δημιουργεί εύφορο έδαφος για εξωτερική οικονομική επιρροή. Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος δήλωσε ότι το ενδεχόμενο χρηματοδότησης από δεξιούς Αμερικανούς δωρητές τέθηκε στις προκαταρκτικές συναντήσεις των καρδιναλίων.
Ψυχολογικός πόλεμος πριν το κονκλάβιο
Ένα πράγμα που έχει αλλάξει πολύ από το κονκλάβιο του 2013 και την εκλογή του Πάπα Φραγκίσκου είναι ότι η καμπάνια έχει πλέον ψηφιακή μορφή. Αναλυτές μιλούν για «πλημμύρα» αναρτήσεων, βίντεο, σχολίων και διαρροών με στόχο να τρομοκρατήσουν τους πιο φιλελεύθερους καρδιναλίους.
Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό με βίντεο του καρδιναλίου Λουίς Αντόνιο Τάγκλε – ενός εκ των φαβορί – να τραγουδάει το Imagine του Τζον Λένον σε καραόκε, το οποίο παρουσιάστηκε ως «παράδοση στην αθεΐα».
«Ξέρουν ότι δεν έχουν τα νούμερα για να εκλέξουν τον δικό τους, αλλά προσπαθούν να τρομάξουν τους μεταρρυθμιστές», λέει ο βετεράνος δημοσιογράφος του Βατικανού Marco Politi. «Το μήνυμα είναι: δεν θα υπάρξει Φραγκίσκος Β’. Είναι ένα ψυχολογικό παιχνίδι».
Ωστόσο, όταν κλείσουν οι πόρτες της Καπέλα Σιξτίνα, ο έξω κόσμος δεν μπορεί να επέμβει.
«Κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί σε αυτό το δωμάτιο», λέει διπλωμάτης του Βατικανού. «Οι καλύτερα προετοιμασμένες στρατηγικές συχνά καταρρέουν μόλις έρθουν αντιμέτωπες με την πραγματικότητα».