Η Ουάσιγκτον φαίνεται να επιδιώκει αποκλειστική πρόσβαση στο φυσικό αέριο που θα διοχετεύεται μέσω Ελλάδας προς την Ουκρανία, εκφράζοντας ανησυχίες για τον ανταγωνισμό από το αζερικό αέριο που φτάνει στη χώρα μας μέσω του αγωγού TAP.
Σύμφωνα με την Καθημερινή, μετά τη συμφωνία της νεοσύστατης Atlantic-See LNG Trade (ΔΕΠΑ – Aktor) με τη Naftogaz, η οποία υπογράφηκε στην Αθήνα παρουσία του προέδρου Ζελένσκι, η αμερικανική πλευρά φέρεται να άσκησε βέτο στη δυνατότητα μεταφοράς αερίου από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ουκρανία μέσω Ελλάδας και του Κάθετου Διαδρόμου.
Αν, για παράδειγμα, καθυστερήσει ένα φορτίο αμερικανικού LNG που προορίζεται για την Ουκρανία ή δεν προλάβει να αεριοποιηθεί εγκαίρως, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να καλύψει το κενό με ποσότητες από το «καλάθι» της ΔΕΠΑ, το οποίο περιλαμβάνει και αζερικό αέριο. Το ζήτημα, το οποίο η Αθήνα αποδίδει σε παρεξήγηση, φαίνεται ότι προς το παρόν έχει κλείσει.
Ωστόσο, η συζήτηση για την προέλευση του αερίου που θα φτάνει στην Ουκρανία δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στο νέο διασυνοριακό προϊόν «Route 3». Το συγκεκριμένο σχέδιο προβλέπει τη μεταφορά αζερικού αερίου στην Ουκρανία μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, με αφετηρία το σημείο σύνδεσης του αγωγού ICGB με τον TAP. Από εκεί προμηθεύονται ήδη η Βουλγαρία (1 δισ. κ.μ.) καθώς και η ΔΕΠΑ, ενώ 8 δισ. κ.μ. αζερικού αερίου φτάνουν μέσω Ελλάδας στην Ιταλία.
Το αέριο του TAP, που κατασκευάστηκε για να μειώσει η Ε.Ε. την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο, αποτελεί σήμερα βασική πηγή εφοδιασμού για Ελλάδα και Ευρώπη, ενώ αναμένονται και επενδύσεις για διπλασιασμό της δυναμικότητάς του.
Ωστόσο, στην προσπάθεια πλήρους απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, στο στόχαστρο δεν μπαίνει μόνο ο TurkStream, αλλά και ο TAP, λόγω του ότι το Αζερμπαϊτζάν εξακολουθεί —έστω και με μειωμένες ποσότητες μετά το 2023— να εισάγει ρωσικό αέριο. Παρά τις υποψίες ορισμένων κρατών-μελών, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα τονίζουν ότι το αζερικό αέριο που μεταφέρεται προς την Ευρώπη δεν μπορεί τεχνικά να αναμειχθεί με ρωσικό, καθώς ο αγωγός δεν συνδέεται με το τοπικό δίκτυο. Το Μπακού εξηγεί ότι οι εισαγωγές ρωσικού αερίου καλύπτουν ανάγκες της εγχώριας αγοράς, ώστε να διασφαλιστούν απρόσκοπτες εξαγωγές προς την Ευρώπη.