Μπροστά από το Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann στο Ρεχοβότ, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι το παγκοσμίου φήμης ιατρικό ερευνητικό ίδρυμα «καταστράφηκε από πύραυλο αυτού του κακού καθεστώτος», όπως μεταδίδουν οι Times of Israel.
Μιλώντας στα αγγλικά, κατηγόρησε το Ιράν ότι προσπαθεί «να καταστρέψει την ανθρώπινη πρόοδο. Αυτός είναι ο σκοπός του καθεστώτος».
«Υποτάσσουν τον ίδιο τους τον λαό», συνέχισε. «Τον έχουν ποδοπατήσει εδώ και σχεδόν 50 χρόνια - τον πολύπαθο ιρανικό λαό, τον οποίο εμείς αγκαλιάζουμε. Καταλαβαίνουμε τι έχουν περάσει, τι έχει περάσει η περιοχή, και τι έχει περάσει ο κόσμος», πρόσθεσε.
Ο Νετανιάχου υποστήριξε ότι το Ισραήλ επιχειρεί κατά του Ιράν για να αποφύγει την εξόντωση, προσθέτοντας: «Αλλά με αυτόν τον τρόπο σώζουμε και πολλούς άλλους».
Το πρωί της Κυριακής, ένας ιρανικός βαλλιστικός πύραυλος κατέστρεψε δύο κτίρια - ένα βιοεπιστημών και ένα άδειο που βρισκόταν ακόμη υπό κατασκευή. Δεκάδες άλλα υπέστησαν ζημιές.
Το Ινστιτούτο Weizmann, που ιδρύθηκε το 1934 από τον πρώτο πρόεδρο του Ισραήλ και εξέχοντα επιστήμονα Χαΐμ Βάιτσμαν, είναι ένα κορυφαίο διεθνώς διεπιστημονικό ερευνητικό ίδρυμα στους τομείς των φυσικών και θετικών επιστημών.
Ο Νετανιάχου ανέφερε ότι είχε προειδοποιήσει τον τότε υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ, Ντόναλντ Ράμσφελντ, λίγο πριν την εισβολή στο Ιράκ το 2003, λέγοντας: «Θα τελειώσετε αυτό το θέμα πολύ γρήγορα. Αλλά ο κύριος στόχος σας είναι το ιρανικό καθεστώς. Και το ιρανικό καθεστώς προσπαθεί να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, ακόμη και τότε».
Αναζητώντας την «κερκόπορτα» των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν
Βαθιά μέσα σε βουνό του βορειοκεντρικού Ιράν, η Τεχεράνη κατασκεύασε την πιο κρίσιμη και καλά φυλαγμένη πυρηνική της εγκατάσταση: το Φορντό. Καθώς οι ανταλλαγές πυρών ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν συνεχίζονται, θεωρείται κοινώς αποδεκτό πλέον ότι ο ισραηλινός στρατός δεν είναι σε θέση να καταστρέψει την εν λόγω πυρηνική εγκατάσταση η οποία βρίσκεται δεκάδες αν όχι εκατοντάδες μέτρα κάτω από το έδαφος.
Ωστόσο, ο στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ο μόνος που διαθέτει τη βόμβα GBU-57, βάρους 27 τόνων, η οποία θα μπορούσε πιθανότατα να φτάσει έως την υπόγεια εγκατάσταση του Φορντό και να προκαλέσει σημαντικό πλήγμα στο υποθετικό σενάριο που ο Ντόναλντ Τραμπ δώσει το «πράσινο φως». Παράλληλα ο αμερικανικός στρατός αποτελεί επίσης τη μόνη ένοπλη δύναμη που έχει στην κατοχή της τα κατάλληλα στρατιωτικά αεροσκάφη (βομβαρδιστικά Β-2) τα οποία μπορούν να μεταφέρουν την εν λόγω βόμβα και να εκτελέσουν μια τέτοια αποστολή.
Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, το Πεντάγωνο θεωρεί ότι μόνο μία βόμβα GBU-57 δεν είναι σε θέση να καταστρέψει τις εγκαταστάσεις του Φόρντο. Η επίθεση θα πρέπει να γίνει κατά κύματα, με βομβαρδιστικά που θα ρίχνουν το ένα μετά το άλλο στο ίδιο σημείο την ίδια βόμβα. Τεχνικά, λένε στρατιωτικοί και γεωλόγοι εμπειρογνώμονες, αυτό θα πρέπει να είναι εφικτό, αλλά η αποστολή είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.
«Υπάρχουν πολλά που δεν είναι γνωστά για την εγκατάσταση», δήλωσε η Χέδερ Γουίλιαμς, διευθύντρια του Προγράμματος για τα πυρηνικά ζητήματα στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών. «Θα μπορούσαν να υπάρχουν κάποιες πρόσθετες σήραγγες ή εγκαταστάσεις που είναι θαμμένες ακόμη πιο βαθιά μέσα στο βουνό», είπε.
Προσθέτοντας ακόμη περισσότερη αβεβαιότητα για το αν τα αμερικανικά πλήγματα εκεί θα φέρουν κάποιο αποτέλεσμα, ο Ραφαέλ Γκρόσι, ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, ο οποίος έχει επισκεφθεί την εγκατάσταση, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το Φορντό θα μπορούσε να φτάνει έως και τα 800 μέτρα κάτω από τη γη. Οι περισσότερες εκτιμήσεις πάντως τοποθετούν τις εγκαταστάσεις γύρω στα 90 με 100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του βουνού.
«Θα μπορούσαν να υπάρχουν κάποιες πρόσθετες σήραγγες ή εγκαταστάσεις που είναι θαμμένες ακόμη πιο βαθιά μέσα στο βουνό».
Στο μεταξύ, πυρηνικοί εμπειρογνώμονες έχουν προειδοποιήσει κατά οποιασδήποτε επίθεσης σε πυρηνικές εγκαταστάσεις. «Η επίθεση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν θα έπρεπε ποτέ να πραγματοποιείται και θα μπορούσε να οδηγήσει σε απελευθέρωση ραδιενέργειας με μεγάλες συνέπειες εντός και εκτός των συνόρων του κράτους που δέχθηκε την επίθεση», τόνισε ο Γκρόσι. «Ως εκ τούτου, ζητώ και πάλι τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση», πρόσθεσε.
Αλλοι πάλι πυρηνικοί εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι ο κίνδυνος διαρροής ραδιενέργειας από ένα τέτοιο πλήγμα δεν είναι τόσο μεγάλος.
«Το αέριο εξαφθοριούχο ουράνιο που διοχετεύεται στις φυγοκεντρικές μηχανές είναι δηλητηριώδες, αλλά είναι βαρύτερο από τον αέρα», δήλωσε ο Μαρκ Φιτζπάτρικ, πυρηνικός εμπειρογνώμονας του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών. «Δεδομένου ότι το Φορντό βρίσκεται κάτω από το έδαφος, οποιοδήποτε αέριο διαφύγει λόγω βομβαρδισμού θα περιοριστεί ως επί το πλείστον εντός του εργοστασίου, ακόμη και αν χτυπηθεί άμεσα με bunker busters».
Με τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στη Νατάνζ και το Ισφαχάν να έχουν ήδη υποστεί ζημιές πάντως -σε ποιο βαθμό δεν είναι απολύτως σαφές- το Φορντό αποτελεί πλέον το πιο σημαντικό κομμάτι του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Η προστασία που προσφέρει θεωρείται από εμπειρογνώμονες ότι αποτελεί ιδανική εγκατάσταση για βραχυπρόθεσμη, μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη ανάπτυξη πυρηνικού όπλου, εφόσον φυσικά ευσταθούν οι κατηγορίες ότι η Τεχεράνη σχεδιάζει κάτι τέτοιο.
Στο πλαίσιο αυτό, αν το Ισραήλ θέλει να επιτύχει τους στόχους του σε αυτή την επιχείρηση, δηλαδή την καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, πρέπει να βρει τρόπο να καταστρέψει το Φορντό.
Μια άλλη επιλογή εκτός από τον βομβαρδισμό θα μπορούσε να είναι το σαμποτάζ. Μια τέτοια πρακτική έχει χρησιμοποιηθεί από το Ισραήλ και στο παρελθόν κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Ωστόσο, η ιστορία δείχνει ότι μια προσπάθεια κατασκευής πυρηνικού όπλου σπάνια σταματά μόνο με στρατιωτική ισχύ. Στην προκειμένη περίπτωση, για παράδειγμα, οι επιθέσεις στο πρόγραμμα του Ιράν θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Τεχεράνη να επιδιώξει με ακόμη μεγαλύτερη επιμονή την προσπάθειά της για πυρηνικά όπλα.
«Δεν πιστεύω ότι μπορεί κάποιος να καταστρέψει πλήρως ένα πυρηνικό πρόγραμμα με στρατιωτικά μέσα. Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία, με διαφάνεια και παρακολούθηση και επαλήθευση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί πλήρως ένα πυρηνικό πρόγραμμα. Είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την επαναχρησιμοποίηση αυτής της εγκατάστασης», δήλωσε ο Σκοτ Ρόεκετ, αντιπρόεδρος της Πρωτοβουλίας για την Πυρηνική Απειλή, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που ασχολείται με τον περιορισμό της εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων.