Την εκτίμηση ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να αντλήσει περίπου 40 έως 45 δισεκατομμύρια ευρώ το 2026 από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας διατύπωσε ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Όπως ανέφερε, το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε ένα μόνο μέρος ενός ευρύτερου «κουμπαρά» ύψους περίπου 210 δισ. ευρώ, τον οποίο εξετάζουν οι διεθνείς εταίροι ως πηγή χρηματοδότησης για τη στήριξη της Ουκρανίας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος διευκρίνισε ότι οι συζητήσεις για το πώς και με ποιους μηχανισμούς μπορούν να αξιοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, καθώς δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ όλων των χωρών για τις προτεινόμενες λύσεις. Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σύνθετο νομικά και πολιτικά, δεδομένου ότι αφορά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας που έχουν παγώσει επ’ αόριστον και τελούν υπό τη δικαιοδοσία κρατών της Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Ζελένσκι υπογράμμισε ότι, ακόμη και αν χρησιμοποιηθούν καινοτόμα νομικά ή χρηματοοικονομικά εργαλεία, κάθε απόφαση για τα συγκεκριμένα κεφάλαια συνιστά δεσμευτικό και δυνητικά επικίνδυνο βήμα για τις χώρες που θα τα διαθέσουν. Παρ’ όλα αυτά, το Κίεβο επιμένει ότι τα ρωσικά χρήματα θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για την αποζημίωση των τεράστιων ζημιών που έχει προκαλέσει ο πόλεμος.
Μιλώντας από τη Χάγη, ο Ουκρανός πρόεδρος σημείωσε ότι το συνολικό κόστος της καταστροφής που έχει καταγραφεί στη χώρα του είναι υπερτριπλάσιο από τα 210 δισ. ευρώ που βρίσκονται σήμερα στο τραπέζι. «Είναι δίκαιο οι Ρώσοι να πληρώσουν για την καταστροφή που προκάλεσαν», ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ωστόσο ότι ακόμη και αυτό το ποσό δεν επαρκεί για την πλήρη ανοικοδόμηση. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο οποίος κάλεσε την ΕΕ να προχωρήσει στη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη στήριξη της Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι ξεκαθάρισε επίσης ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, τα κεφάλαια αυτά δεν θα κατευθυνθούν μόνο στην ανοικοδόμηση, αλλά και στην κάλυψη άμεσων οικονομικών αναγκών, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς οπλικών συστημάτων. Όπως δήλωσε σε κοινή συνέντευξη Τύπου στη Χάγη με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Ντικ Σουφ, η Ουκρανία θεωρεί τα παγωμένα ρωσικά χρήματα κρίσιμα για τη διατήρηση της αμυντικής και οικονομικής της αντοχής.
«Υπολογίζουμε ότι θα λάβουμε 40-45 δισ. ευρώ το 2026 και τα επόμενα χρόνια, με συνολικό στόχο τα 210 δισ. ευρώ», ανέφερε, προσθέτοντας ότι τα δεσμευμένα αυτά κεφάλαια θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν πιθανή μείωση της στήριξης από ορισμένες χώρες. «Δεν βλέπω πώς η Ουκρανία μπορεί να παραμείνει ισχυρή χωρίς αυτή τη χρηματοδότηση», προειδοποίησε, απορρίπτοντας ασαφείς εναλλακτικές λύσεις ή γενικές υποσχέσεις.
Ωστόσο, στο εσωτερικό της ΕΕ καταγράφονται σοβαρές αντιρρήσεις. Το Βέλγιο απέρριψε τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χορήγηση δανείου 210 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία με εγγύηση τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, με την κυβέρνηση του Μπαρτ ντε Βέβερ να εκφράζει έντονες επιφυλάξεις. Παράλληλα, χώρες όπως η Ιταλία, η Μάλτα, η Βουλγαρία και η Τσεχία έχουν ζητήσει την ύπαρξη εναλλακτικού σχεδίου χρηματοδότησης.
Σύμφωνα με το σχέδιο της Κομισιόν, τα κράτη-μέλη θα έπρεπε να παράσχουν χρηματοοικονομικές εγγυήσεις που θα καλύπτουν τουλάχιστον το 50% των πληρωμών. Η βελγική κυβέρνηση, ωστόσο, εκφράζει φόβους ότι σε περίπτωση δικαστικής προσφυγής της Ρωσίας, το κόστος θα μπορούσε να μετακυλιστεί πλήρως στους εγγυητές.
Μετά από ημέρες άκαρπων διαπραγματεύσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νέες νομικές προσαρμογές με στόχο να καμφθούν οι αντιστάσεις και να εξασφαλιστεί η πολιτική στήριξη του Βελγίου, χωρίς ωστόσο να έχει διασφαλιστεί μέχρι στιγμής η απαιτούμενη συναίνεση ενόψει της Συνόδου Κορυφής.