H μητρόπολη Βολοκολάμσκ έχει πλέον συνδεθεί πλέον με την άμεση εξουσία του Πατριαρχείου Μόσχας .Πρόκειται για μια ιστορική περιφέρεια η οποία από το 1943 και μετά λειτουργεί ως προθάλαμος για τον "επόμενο Πατριάρχη Μόσχας".Ενώ έχει ταυτιστεί και με την προεδρία του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) . Ο Πατριάρχης Κύριλλος πριν από λίγες μέρες απάλλαξε των καθηκόντων τον επι 13 χρόνια πρόεδρο του ΤΕΕΣ Ιλαρίωνα.Τον αντικατέστησε με τον υποτακτικό του Αντώνιο τόσο στην ηγεσία της μητρόπολης όσο και στη θέση " υπουργού Εξωτερικών".
Μπορεί να φαντάζει περίεργο αλλά το πανίσχυρο ΤΕΕΣ έχει ιδρυθεί από το 1946!Είχε προηγηθεί η συμφωνία της Εκκλησίας με τον Στάλιν για την ανασύσταση του Πατριαρχείου της Μόσχας.
Ανεξάρτητα με το πρόσωπο που μητροπολίτη το Βολοκολάμσκ είναι μία κωμόπολη μόλις 130 χιλιόμετρα από τη Μόσχα και συμπληρώνει εννέα αιώνες ζωής. Η θέση της την έκανε σημαντική ως εμπορικό σταθμό αλλά και ως αυτόνομη περιοχή των ηγεμόνων οι οποίοι προσπαθούσαν να ενώσουν τη "γη των Ρως".
Η πλέον ιστορική στιγμή για την περιοχή είναι η ίδρυση εκεί του μοναστηριού από τον Ιωσήφ που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Σύντομα η μονή απέκτησε αλλά και πολλά προνόμια ενώ εξελίχτηκε σε έδρα πολιτικών και θεολογικών ρευμάτων.
Από τη συγκεκριμένη μονή ξεκίνησε το μοναστικό κίνημα των Ιωσηφιτών ή Ιωσηφιανών, οι οποίοι, ακολουθώντας τον ηγούμενο Ιωσήφ, διακήρυτταν την ανάγκη επιβολής αυστηροτάτων ποινών σε όσους κατά τη φνώμη τους ήταν αιρετικοί.
Κατά τον 16ο αιώνα οι ηγεμόνες της Μόσχας κινήθηκαν για την επαναπροσέγγιση με την Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς ήθελαν να προβληθούν ως διάδοχοι των Βυζαντινών αυτοκρατόρων.
Για τον σκοπό αυτό προσέγγισαν μία σημαντική προσωπικότητα της Ορθοδοξίας τον Μάξιμο Γραικό ο οποίος πήγε στη Μόσχα και μετέφρασε
σειρά θεολογικών βιβλίων στα ρώσικα.Το έργο του εκτιμήθηκε και του ζητήθηκε να μείνει στη Ρωσία μετά από αίτημα του ηγούμενου της μονής Βολοκολάμσκ Δανιήλ , ο οποίος όμως στη συνέχεια συκοφαντήθηκε από τον ίδιο στον τσάρο ότι διατηρεί επαφές με τους εχθρούς της Μόσχας, ότι υποσκάπτει την ανεξαρτησία της Εκκλησίας της Ρωσίας και ότι είχε σκοπίμως ή εξ αγνοίας εισάγει αιρετικές δοξασίες στις μεταφράσεις του. Ο Δανιήλ δίκασε και καταδίκασε τον Γραικό σε ισόβια απομόνωση μονή Βολοκολάμσκ.
Στην μονή αυτή ο Μάξιμος παρέμεινε φυλακισμένος μέχρι το 1531, οπότε μετά από δευτεροβάθμια κρίση από την σύνοδο της Ρωσικής Εκκλησίας, μεταφέρθηκε στην μονή Οτρότσκυ στο Τβερ. Τότε κατηγορήθηκε επίσης οτι αρνήθηκε να αποδεχτεί την μονομερή χειραφέτηση της μητρόπολης Μόσχας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και καταδικάστηκε και πάλι.Έπειτα από πολλά χρόνια μεταφέρθηκε σε άλλο μοναστήρι όπου έζησε μέχρι το θανατό του το 1556.
Το ιστορικό μοναστήρι δεν συνδέεται πλέον με φυλακίσεις μοναχών , τελευταία έγινε γνωστό για την δράση του τέως μητροπολίτη Ιλαρίωνα ο οποίος έχει υποβιβαστεί και έχει μετατεθεί στην Ουγγαρία. 'Ολα αυτά τα χρόνια όμως ο Ιλαρίων πρωτοστάτησε στην κόντρα με το Φανάρι αλλά και συγκρούστηκε με πολλές Εκκλησίες οι οποίες δεν συμφωνούσαν με τις θέσεις του Κύριλλου.
Όπως τότε όμως έτσι και τώρα η μονή Βολοκολάμσκ πρωτοστατεί στην διαμάχη με το Οικουμενικό Πατριαρχείο μοιράζοντας επιτίμια και δημιουργώντας συνθήκες εντάσεων με απώτερο στόχο την ανάδειξη της Μόσχας στην ηγεσία της Ορθοδοξίας.