Η κλιμακούμενη σύγκρουση στη νότια Συρία μεταξύ των Ισραηλινών δυνάμεων και των υποστηριζόμενων από την Τουρκία μηχανισμών του νέου καθεστώτος της Δαμασκού δεν είναι απλώς μια τοπική ένταση. Είναι η κορυφή του παγόβουνου σε μια γεωστρατηγική αναμέτρηση για τον έλεγχο των ενεργειακών και εμπορικών διαδρομών της Μέσης Ανατολής. Και την ώρα που Τουρκία και Ισραήλ συγκρούονται για το ποιος θα διαμορφώσει τον νέο χάρτη της περιοχής, η Ευρώπη απουσιάζει… Επικίνδυνα!
Η στρατηγική σύγκρουση Τουρκίας–Ισραήλ
Το Ισραήλ, όπως σημειώνει η Wall Street Journal (11/7/2025), έχει οριοθετήσει σαφώς «κόκκινες γραμμές» γύρω από τη συριακή περιοχή της Σουέιντα, όπου ζουν οι Δρούζοι, για να αποτρέψει τη στρατηγική περικύκλωση από φιλοϊρανικές και φιλοτουρκικές δυνάμεις. Πρόκειται για μια πολιτική προληπτικής αποτροπής, βασισμένη στην ασφάλεια και στην προστασία των μειονοτήτων.
Η Τουρκία από την άλλη, παρουσιάζεται δήθεν ως προστάτης της «ενότητας της Συρίας», ενώ ουσιαστικά προσπαθεί να κατασκευάσει μια ενιαία αλλά ελεγχόμενη από την Άγκυρα Συρία, απόλυτα ενταγμένη στους τουρκικούς ενεργειακούς, εμπορικούς και γεωστρατιωτικούς άξονες, όπως τονίζει το Washington Institute.
Ενεργειακοί δρόμοι και πολιτική εξουσία
Οι δύο χώρες δεν συγκρούονται μόνο για στρατιωτικά προγεφυρώματα, αλλά για τον έλεγχο των μελλοντικών αγωγών, των εμπορικών αρτηριών και των logistics της Ανατολής προς τη Δύση. Το Ισραήλ επενδύει σε έναν διάδρομο Ιράκ–Ιορδανίας–Ισραήλ–Μεσογείου. Η Τουρκία, αντίθετα, οραματίζεται έναν νέο «δρόμο του μεταξιού» μέσω Συρίας–Κατάρ–Ιράν, παρακάμπτοντας το Ισραήλ και περιορίζοντας την ευρωπαϊκή αυτονομία στις ενεργειακές επιλογές.
Και η Ευρώπη;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, δυστυχώς, αρκείται στο να παρακολουθεί τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό στη Συρία από τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Αντί να σταθεί δίπλα στο Ισραήλ -τον μόνο σταθερό, φιλελεύθερο, τεχνολογικά ανεπτυγμένο και στρατιωτικά αξιόπιστο σύμμαχο της Δύσης στη Μέση Ανατολή- παραμένει αμήχανη, προσκολλημένη σε διπλωματικές γενικότητες περί «σεβασμού της διεθνούς νομιμότητας».
Ακόμα χειρότερα: Ανεχόμενη τον τουρκικό επεκτατισμό, επιτρέπει στον Ερντογάν να παίζει διπλό ρόλο, ως «νατοϊκός εταίρος» όταν διαπραγματεύεται όπλα με τη Δύση, και ως «επιτήδειος ουδέτερος» όταν συμμαχεί με το Ιράν, τη Ρωσία ή τη Χαμάς.
Η Τουρκία –όπως αναφέρει ο Guardian (Απρίλιος 2025)– υπονομεύει συστηματικά τις πρωτοβουλίες της Δύσης για τον περιορισμό της ιρανικής διείσδυσης στη Συρία, ενώ ταυτόχρονα πιέζει για τον αποκλεισμό του Ισραήλ από κάθε περιφερειακή πρωτοβουλία.
Το Ισραήλ ως ανάχωμα της Δύσης
Η στήριξη στο Ισραήλ δεν είναι θέμα φιλοξενίας ή συμμαχικής ηθικής, είναι ζήτημα γεωστρατηγικής επιβίωσης της Ευρώπης. Μια Ευρώπη, που εξαρτάται από την ασφάλεια στη Μεσόγειο, που ψάχνει εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου, που απειλείται από ασύμμετρες ροές τρομοκρατίας και μεταναστευτικών εκβιασμών, δεν μπορεί να παραμένει ουδέτερη όταν συγκρούονται δύο κόσμοι:
Από τη μία, το Ισραήλ της τεχνολογίας, της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας. Από την άλλη, η Τουρκία του αυταρχισμού, των διπλών παιχνιδιών και της συνεργασίας με δυνάμεις που ευθέως αντιμάχονται τα δυτικά συμφέροντα.
Συμπερασματικά, η σύγκρουση Ισραήλ–Τουρκίας στη Συρία είναι δομική και αφορά το μέλλον της ίδιας της Μέσης Ανατολής. Αν η Ευρώπη συνεχίσει να υποκρίνεται πως δεν την αφορά, κινδυνεύει να ξυπνήσει σε έναν κόσμο όπου οι αγωγοί, οι αποφάσεις και οι συμμαχίες θα έχουν ήδη καθοριστεί από άλλους.
Η ουδετερότητα, σε αυτόν τον χάρτη, δεν είναι αρετή, είναι αφέλεια!