Τα νησιά του Αιγαίου μπήκαν στο στόχαστρο της τουρκικής προπαγάνδας για μία ακόμη φορά. Η «στρατιωτικοποίησή τους» από την Ελλάδα, στην οποία αφιερώνει σχεδόν 1.500 λέξεις η αγγλική έκδοση της Daily Sabah, εμφανίζεται ως «άμεσο σημάδι επιθετικότητας» και ως «σοβαρός κίνδυνος».
Η Άγκυρα επιχειρεί μέσων των κατευθυνόμενων ΜΜΕ της να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να παρουσιάσει την Ελλάδα σαν μια χώρα που στόχος της είναι η… εξαφάνιση της… φιλειρηνικής Τουρκίας!
Προωθείται μάλιστα στο άρθρο και το αφήγημα της «αναγκαστικής» τουρκικής «απάντησης» στις «αυξανόμενες προκλήσεις και παραβιάσεις συνθηκών» από τη χώρα μας!
Οι «ειδικοί» της στρατιωτικοποίησης
Ο γνωστός και μη εξαιρετέος Τζιχάτ Γιαϊτζί (σ.σ. εμπνευστής του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας») και ο αμυντικός αναλυτής του Ιδρύματος SETA (σ.σ. φιλοκυβερνητικό think tank που έχει δεσμούς με τη MIT) Μουράτ Ασλάν, μίλησαν στην Daily Sabah για το ελληνικό «μοτίβο προκλήσεων», αλλά και για αυτό που χαρακτήρισαν ως «έμμεση προσπάθεια να εκδιωχθεί η Τουρκία από τον ευρωπαϊκό και διατλαντικό αμυντικό χώρο»!
Το άρθρο της Daily Sabah για την «στρατιωτικοποίηση» των ελληνικών νησιών
Η Ελλάδα ανακοίνωσε ριζοσπαστικά σχέδια για την ανάπτυξη αυτού που αποκαλεί «αυτόνομες» στρατιωτικές μονάδες στα νησιά του Αιγαίου, μερικά από τα οποία βρίσκονται σε απόσταση 1.575 μέτρων από την Τουρκία.
Το σχέδιο, μέρος της λεγόμενης «Ατζέντας 2030», στοχεύει να καταστήσει τους σχηματισμούς πρώτης γραμμής σχεδόν αυτόνομους, ικανούς να καλλιεργούν τα δικά τους τρόφιμα, να παράγουν τη δική τους ενέργεια και να λειτουργούν χωρίς να χρειάζονται εντολές ή ανεφοδιασμό από την κεντρική διοίκηση.
Η κίνηση, που αποσκοπούσε κυρίως στην αντιμετώπιση των τουρκικών στοιχείων, διασφαλίζοντας παράλληλα την ελληνική εποπτεία στο Αιγαίο, εγείρει αρκετές κόκκινες σημαίες για την Τουρκία και ενέχει τον κίνδυνο να δελεάσει μια απάντηση που θα μπορούσε να ανατρέψει τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες μεταξύ των γειτόνων της Ανατολικής Μεσογείου.
Τούρκοι ειδικοί στον τομέα της άμυνας υποστηρίζουν ότι η κίνηση της Αθήνας, σε νησιά που υποχρεούνται να παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένα βάσει διεθνών συνθηκών, υπερβαίνει μια αμυντική αναβάθμιση και υιοθετεί μια επιθετική στάση που στοχεύει στην Τουρκία.
Γιαϊτζί: «Άμεσο σημάδι επιθετικότητας»
Ο απόστρατος υποναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί, εξέχων αρχιτέκτονας του ναυτικού δόγματος της τουρκικής «Γαλάζιας Πατρίδας», χαρακτήρισε το σχέδιο «σαφές παραβίαση του διεθνούς δικαίου» και «νέα εκδήλωση της άνομης προσέγγισης της Ελλάδας».
Η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 και η Συνθήκη Ειρήνης του Παρισιού του 1947 παραχώρησαν στην Ελλάδα κυριαρχία επί 23 νησιών μόνο με την αυστηρή προϋπόθεση ότι θα παρέμεναν μη στρατιωτικά.
«Η Ελλάδα έχει παραβιάσει την ίδια την προϋπόθεση υπό την οποία μεταβιβάστηκε η κυριαρχία», δήλωσε σε αποκλειστική συνέντευξη στην Daily Sabah, επισημαίνοντας την ανάπτυξη στρατιωτικών μέσων, αεροδρομίων, αρμάτων μάχης και συστημάτων κατά των drones, ως παράνομη.
«Αυτές οι εξελίξεις δεν πρέπει να ερμηνευθούν ως μεμονωμένες αναβαθμίσεις άμυνας, αλλά ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας υπονόμευσης του μη στρατιωτικού καθεστώτος των νησιών μέσω της χρήσης πολιτών και ψευδο-πολιτικών δομών», πρόσθεσε ο Γιαϊτζί.
«Αυτό ανοίγει την πόρτα στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας επί αυτών των νησιών βάσει του διεθνούς δικαίου».
Ενώ η Τουρκία έχει εκφράσει εδώ και καιρό την ανησυχία της για τη στρατιωτικοποίηση των νησιών στο Αιγαίο, ο Τούρκος απόστρατος τόνισε ότι το νέο ελληνικό δόγμα σηματοδοτεί μια άνευ προηγουμένου στροφή προς την επιχειρησιακή ανεξαρτησία, προκαλώντας όχι μόνο νομικές ανησυχίες αλλά και πιθανές απειλές για την ασφάλεια.
«Αυτό το βήμα της Ελλάδας αποτελεί άμεσο σημάδι επιθετικότητας», είπε. «Δεν έχει καμία σχέση με τις σχέσεις καλής γειτονίας ή την αλληλεγγύη της συμμαχίας εντός του ΝΑΤΟ».
Ασλάν: «Σοβαρός κίνδυνος»
Αντικατοπτρίζοντας αυτήν την εκτίμηση, ο Μουράτ Ασλάν, αναλυτής ασφαλείας στο τουρκικό think tank Foundation for Political, Economic and Social Research (SETA) και πρώην αξιωματικός του τουρκικού στρατού, σημείωσε ότι η έννοια των «αυτόνομων στρατιωτικών μονάδων» αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την περιφερειακή ασφάλεια της Τουρκίας.
«Εάν κάποιο από αυτά τα νησιά, ειδικά αυτά που ορίζονται νομικά ως αποστρατιωτικοποιημένα, στρατιωτικοποιηθεί με το πρόσχημα των αυτόνομων στρατιωτικών μονάδων, είναι απαράδεκτο και επικίνδυνο για την Τουρκία», δήλωσε ο Ασλάν στην Daily Sabah.
«Τέτοιες κινήσεις θα μπορούσαν τελικά να επηρεάσουν το θαλάσσιο εμπόριο και την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στο Αιγαίο».
Μοτίβο προκλήσεων
Μετά από μια μακρά περίοδο εντάσεων που σημαδεύτηκε από διαφωνίες σχετικά με την παράτυπη μετανάστευση, την κυπριακή διαμάχη, την ενεργειακή εξερεύνηση και την εδαφική κυριαρχία στο Αιγαίο, η Άγκυρα και η Αθήνα κάνουν βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης για μια εύθραυστη ομαλοποίηση των σχέσεών τους από τα τέλη του 2023.
Η ομαλοποίηση διατήρησε τη δυναμική της τα τελευταία δύο χρόνια, με συνομιλίες μεταξύ ηγετών καθώς και σποραδικές συναντήσεις υψηλού επιπέδου κορυφαίων αξιωματούχων, για να συζητήσουν τις πηγές της διαφωνίας.
Ωστόσο, και οι δύο χώρες παραμένουν σταθερές στα θαλάσσια δικαιώματά τους, τα οποία δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί πλήρως μετά από δεκαετίες εχθροπραξιών που χρονολογούνται από την περίοδο μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι δύο ειδικοί υποστήριξαν ότι το ελληνικό σχέδιο ταιριάζει σε ένα ευρύτερο μοτίβο προκλήσεων.
«Η Ελλάδα έχει προβάρει δογματικά επιθετικές επιχειρήσεις», δήλωσε ο Ασλάν, αναφερόμενος σε πρόσφατες στρατιωτικές ασκήσεις που περιελάμβαναν αμφίβιες αποβάσεις στις δυτικές ακτές της Τουρκίας.
«Εάν μια χώρα αγοράζει εξοπλισμό σχεδιασμένο για παραβίαση των αμυντικών γραμμών, αντί να τις κατασκευάζει, αυτό λέει πολλά για τις προθέσεις της», είπε.
Ο Ασλάν επεσήμανε ότι η Ελλάδα πρόσφατα προμηθεύτηκε χιλιάδες τεθωρακισμένα οχήματα και προηγμένα συστήματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία, συχνά χωρίς κόστος, μέσω επιχορηγήσεων της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
«Η Ελλάδα, αντί να τσακώνεται με την Τουρκία, έχει μια μέθοδο για να ενισχύει την άμυνά της χωρίς να ξοδεύει χρήματα και ταυτόχρονα να κερδίζει την πολιτική υποστήριξη άλλων κρατών, με άλλα λόγια, να αποκτά εγγύηση ασφαλείας ‘κάνοντας φασαρία’», εξήγησε ο Ασλάν.
Είπε ότι η στρατηγική της Ελλάδας είναι να παρουσιάσει την Τουρκία ως απειλή, εξασφαλίζοντας έτσι εξωτερικές πολιτικές εγγυήσεις και αμυντική βοήθεια. «Ενισχύουν την αμυντική τους στάση χωρίς να ξοδεύουν χρήματα και κερδίζουν διεθνή υποστήριξη στην πορεία», είπε.
Αντίμετρα
Ωστόσο, για την Άγκυρα, η απειλή μπορεί να αφορά λιγότερο την πραγματική στρατιωτική ικανότητα της Ελλάδας και περισσότερο το πώς αυτές οι εξελίξεις μετατοπίζουν το πολιτικό και νομικό πεδίο δράσης.
«Η Τουρκία δεν αντιλαμβάνεται την Ελλάδα ως τρέχουσα απειλή, αλλά μάλλον ως κίνδυνο, ειδικά εάν τέτοιοι ελιγμοί συνεχιστούν ως τετελεσμένα γεγονότα», εξήγησε ο Ασλάν.
«Δεν πρόκειται μόνο για στρατιωτική αντιστοίχιση κινήσεων. Πρόκειται για την προστασία των εθνικών δικαιωμάτων βάσει του διεθνούς δικαίου».
Ο Γιαϊτζί από την πλευρά του υπογράμμισε αυτή τη νομική διάσταση, προτρέποντας την Τουρκία να επικαλεστεί το Άρθρο 60 της Σύμβασης της Βιέννης του 1969 για το Δίκαιο των Συνθηκών, το οποίο ασχολείται με τις αντιδράσεις κατά των παραβιάσεων των συνθηκών και επιτρέπει στα μέρη να αναστείλουν ή να τερματίσουν μια συνθήκη σε απάντηση σε προηγούμενες παραβιάσεις από άλλο μέρος.
Η επίκληση του Άρθρου 60 θα μετέτρεπε το ζήτημα των νησιών του Αιγαίου από μια συνεχιζόμενη διπλωματική διαμάχη σε μια επίσημη διαμάχη για παραβίαση συνθήκης με νομικές, εδαφικές και ενδεχομένως στρατιωτικές επιπτώσεις.
Θα ήταν ένα από τα πιο σοβαρά νομικά βήματα που θα μπορούσε να κάνει η Τουρκία, εκτός από την άμεση δράση.
«Ήρθε η ώρα η Τουρκία να δηλώσει δυνατά και κατηγορηματικά ότι οι ενέργειες της Ελλάδας συνιστούν τέτοια παραβίαση», δήλωσε ο Γιαϊτζί, προσθέτοντας ότι η Άγκυρα θα πρέπει να επιδιώξει νομικά, διπλωματικά και, εάν χρειαστεί, στρατιωτικά αντίμετρα.
Ο στρατός της Τουρκίας, σημείωσε, είναι ήδη σε καλή θέση. «Είμαστε μεταξύ των κορυφαίων χωρών στις εξαγωγές αμυντικού υλικού, με προηγμένα συστήματα επιτήρησης, διοίκησης και όπλων», δήλωσε ο Τούρκος.
«Η Τουρκία βρίσκεται στη Super League. Η Ελλάδα εξακολουθεί να αγωνίζεται στην ερασιτεχνική κατηγορία», σχολίασε χαρακτηριστικά.
«Έμμεση προσπάθεια να εκδιωχθεί η Τουρκία από τον ευρωπαϊκό και διατλαντικό αμυντικό χώρο»
Πέρα από τη διμερή ένταση, η ελληνική αναδιάταξη θα μπορούσε επίσης να κλονίσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ στην περιοχή.
Και οι δύο αναλυτές εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι οι αυξανόμενοι αμυντικοί δεσμοί της Ελλάδας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αναδιάταξη της ανατολικής πλευράς του ΝΑΤΟ γύρω από την Τουρκία, απομονώνοντας ουσιαστικά την Άγκυρα.
«Η συνεργασία της Ελλάδας με τρίτες χώρες σε αποστρατιωτικοποιημένα νησιά αντιβαίνει τις ιδρυτικές αρχές του ΝΑΤΟ», προειδοποίησε ο Γιαϊτζί.
«Απειλεί την εμπιστοσύνη της συμμαχίας και υπονομεύει την ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο. Μπορεί να είναι μια έμμεση προσπάθεια να εκδιωχθεί η Τουρκία από τον ευρωπαϊκό και διατλαντικό αμυντικό χώρο».
Ο Ασλάν επεσήμανε επίσης τη στρατηγική σημασία των πρόσφατων αμερικανικών αναπτύξεων στην Ελλάδα, ειδικά γύρω από την Αλεξανδρούπολη, που βρίσκεται μόλις 40 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα της Τουρκίας.
«Ο κίνδυνος είναι ότι αυτές οι προωθημένες βάσεις τοποθετούνται ως μέρος μιας ευρύτερης γραμμής αποτροπής, μιας γραμμής που δεν στοχεύει απαραίτητα στην άμυνα της Ελλάδας αλλά στον περιορισμό της Τουρκίας», είπε.
Ωστόσο, προειδοποίησε για την υπερβολική αντίδραση. «Η Τουρκία έχει πολλά πιεστικά περιφερειακά ζητήματα, τη Συρία, τον Καύκασο, τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Η Ελλάδα είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ», είπε.
«Αλλά αν η Αθήνα μετατρέψει τη στρατιωτικοποίηση σε μακροπρόθεσμη στρατηγική, η Τουρκία θα ενεργήσει, νομικά, διπλωματικά και, εάν χρειαστεί, επιχειρησιακά», κατέληξε.