Η κυβέρνηση του Ισραήλ επικύρωσε την Παρασκευή τη συμφωνία εκεχειρίας με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, ανοίγοντας τον δρόμο για τον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Λωρίδα της Γάζας μέσα σε 24 ώρες και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων εντός 72 ωρών.
Οι περιφερειακές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή ευνόησαν την επίτευξη της συμφωνίας για τη Γάζα, όμως η μακροπρόθεσμη ειρήνη θα εξαρτηθεί από την αποδοχή της λύσης των δύο κρατών, όπως σημειώνει η Washington Post.
Το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε τη συμφωνία περίπου ένα εικοσιτετράωρο αφότου οι διαμεσολαβητές ανακοίνωσαν το περιεχόμενό της. Η συμφωνία προβλέπει την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα Παλαιστίνιους κρατούμενους και την έναρξη μιας σταδιακής αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για τον τερματισμό του διετούς πολέμου.
Σύμφωνα με την Post, ο Τραμπ αποκαλείται συχνά «πρόεδρος των συναλλαγών» (transactional president), και αυτή τη φορά η περιγραφή αυτή αποδείχθηκε εύστοχη. Η εκεχειρία που διαπραγματεύθηκε μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς ήταν μια περίπλοκη συμφωνία ανταλλαγών.
Παρά τις επιφυλάξεις ότι πρόκειται μόνο για την πρώτη φάση, η οποία μπορεί να καταρρεύσει αν κάποιο από τα μέρη δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις του, η φάση αυτή συνιστά, σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα, μια ρεαλιστική πορεία προς τον τερματισμό της βίας στη Γάζα και μια ευκαιρία που αξίζει να αξιοποιηθεί.
Το Ισραήλ βρίσκεται σε θέση ισχύος
Όπως επισημαίνει η Washington Post, το Ισραήλ παραμένει η κυρίαρχη δύναμη επί του πεδίου. Ο Ρεπουμπλικανός αναλυτής και συγγραφέας Νταν Σένoρ τόνισε σε εκπομπή του CNN ότι «η συμφωνία ήταν ουσιαστικά ένα ισραηλινό σχέδιο – ή τουλάχιστον ένα αμερικανικό σχέδιο με το οποίο το Ισραήλ μπορούσε να συμβιβαστεί».
Η χώρα έχει ενισχυθεί ακόμη περισσότερο τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς έχει αντιμετωπίσει επιτυχώς μια σειρά από εχθρούς στην περιοχή. «Τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί χωρίς τη συναίνεσή του Ισραήλ», υπογραμμίζει η Post. Στην πράξη, αν κάποιος θέλει να σταματήσουν τα ισραηλινά όπλα, χρειάζεται ένα σχέδιο που το Ισραήλ να μπορεί να αποδεχθεί.
Η άνοδος της ισχύος του Ισραήλ υπήρξε τόσο εντυπωσιακή, ώστε ακόμη και το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία άρχισαν να προσπαθούν να εξισορροπήσουν αυτή τη δύναμη. Το Κατάρ αναζητεί στρατιωτικές εγγυήσεις από την Ουάσιγκτον, ενώ το Ριάντ υπέγραψε σύμφωνο αμοιβαίας άμυνας με το Πακιστάν, μια πυρηνικά εξοπλισμένη χώρα.
Η πίεση Τραμπ στον Νετανιάχου
Η Post τονίζει πως είναι εφικτό να υπάρξουν παραχωρήσεις από το Ισραήλ, αλλά αυτό προϋποθέτει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο και επιδεξιότητα. Ο Τραμπ, σύμφωνα με την εφημερίδα, χρησιμοποίησε και τα δύο με ευφυή τρόπο ώστε να πείσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αποδεχθεί τη συμφωνία.
Ο Τραμπ διαθέτει μεγάλο πολιτικό κύρος μεταξύ των Ισραηλινών και αξιοποίησε αυτό το κύρος για να ασκήσει πίεση στον Νετανιάχου. Εκμεταλλεύθηκε τη στιγμή κατά την οποία η ισραηλινή επίθεση εναντίον στελεχών της Χαμάς στη Ντόχα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην περιοχή. Επιπλέον, όπως σημειώνει η Post, ο Τραμπ παρουσίασε τη μερική αποδοχή του σχεδίου από τη Χαμάς ως πλήρη αποδοχή -παρότι οι Ισραηλινοί είχαν αρχίσει να διστάζουν- αναγκάζοντας ουσιαστικά τα δύο μέρη να ολοκληρώσουν τη συμφωνία.
Η διαπραγμάτευση ανέδειξε τη «νέα» Μέση Ανατολή
Όπως παρατηρεί η Post, η σύνθεση των διαπραγματεύσεων αποκαλύπτει τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Στην αίθουσα των διαπραγματεύσεων συμμετείχαν Αιγύπτιοι, Τούρκοι, Ισραηλινοί, Καταριανοί και Αμερικανοί, μαζί με εκπροσώπους της Χαμάς.
Η Αίγυπτος είχε ρόλο κυρίως λόγω της συνοριακής της θέσης με τη Γάζα και του περάσματος της Ράφα, που αποτελεί κρίσιμη δίοδο για την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας. Η παρουσία της παραπέμπει, όπως σχολιάζει η εφημερίδα, στην «παλιά» Μέση Ανατολή, που κυριαρχούνταν από μεγάλες, πολυπληθείς και πολιτιστικά ισχυρές χώρες.
Στον αντίποδα, η «νέα» Μέση Ανατολή κυριαρχείται από το Ισραήλ και τα κράτη του Κόλπου. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Κατάρ – μια μικροσκοπική, αλλά πλούσια σε φυσικό αέριο χώρα με περίπου 400.000 πολίτες και ηγεσία που επιδεικνύει ιδιαίτερη διπλωματική ευελιξία. Το Κατάρ συνομιλεί με όλες τις πλευρές, ακόμη και με το Ιράν και τη Χαμάς, γεγονός που το καθιστά αναπόσπαστο μεσολαβητή σε κάθε περιφερειακή κρίση.
Ενώ η «παλιά» Μέση Ανατολή καθοδηγείτο από κράτη που προωθούσαν τον παναραβισμό και ανέχονταν την παλαιστινιακή τρομοκρατία, τα κράτη του Κόλπου επιδιώκουν πλέον τον εκσυγχρονισμό, την τεχνολογική πρόοδο και πάνω απ’ όλα την ειρήνη και τη σταθερότητα.
Η Τουρκία, σημειώνει η Post, αποτελεί σήμερα τον «απρόβλεπτο παράγοντα»: μια ισχυρή χώρα, υπό την ηγεσία ενός αποφασιστικού ηγέτη που έχει κατά καιρούς φλερτάρει με τον ισλαμικό ριζοσπαστισμό.
Η απειλή του Ιράν έχει αποδυναμωθεί
Η «νέα» Μέση Ανατολή χαρακτηρίζεται από τη σαφή αποδυνάμωση της ιρανικής απειλής. Από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, τα αραβικά κράτη ανησυχούσαν για ένα επεκτατικό, ιδεολογικά επιθετικό Ιράν. Ωστόσο, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, η χώρα έχει περιέλθει σε οικονομική δυσπραγία και ταλανίζεται από επαναλαμβανόμενες πολιτικές κρίσεις.
Μέσα σε αυτή την περίοδο, η Τεχεράνη υπέστη μια σειρά από καταστροφικά πλήγματα από το Ισραήλ, τα οποία στόχευσαν πυρηνικούς επιστήμονες, στρατιωτικούς ηγέτες και κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις. Οι επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο, όπως τονίζει η Post, ήταν τόσο εκτεταμένες που έμοιαζαν σχεδόν με εισβολή.
Καμία μακροπρόθεσμη λύση χωρίς τη λύση των δύο κρατών
Όπως αναφέρει η Washington Posto, παρά τη βία, τον εξτρεμισμό και την εχθρότητα, καμία ρεαλιστική λύση δεν φαίνεται βιώσιμη χωρίς την επιστροφή στην προοπτική των δύο κρατών. Ο βετεράνος Αμερικανός διπλωμάτης Μάρτιν Ίντικ, ο οποίος υπήρξε ένθερμα φιλοϊσραηλινός αλλά και υποστηρικτής της δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους, είχε γράψει πέρυσι στο περιοδικό Foreign Affairs -λίγους μήνες πριν τον θάνατό του- ένα άρθρο με τίτλο «Η παράξενη ανάσταση της λύσης των δύο κρατών».
Σε αυτό υποστήριζε πως «δεκαετίες εγκατάλειψης αυτού του στόχου απέδειξαν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική». Όλες οι άλλες επιλογές -η συνέχιση της κατοχής, ένα ενιαίο κράτος ή η εκδίωξη πληθυσμών- «απλώς δεν λειτουργούν», και επομένως «οι άνθρωποι θα επιστρέψουν τελικά, έστω και απρόθυμα, σε αυτή τη λύση».
Ωστόσο, όπως σημειώνει η Post, αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν ο Τραμπ αποφασίσει να υιοθετήσει προσωπικά τη λύση των δύο κρατών και να τη στηρίξει ενεργάμε τις πολιτικές επιλογές του. Το σχέδιό του περιλαμβάνει προς το παρόν μόνο μια «μικρή αναφορά» σε αυτήν. Παρ’ όλα αυτά, ανακοινώνοντας την εκεχειρία, ο ίδιος εξέφρασε την ελπίδα του όχι απλώς για μια προσωρινή ανακωχή, αλλά για «Αιώνια Ειρήνη» (Everlasting Peace).
Μια τέτοια ειρήνη, επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, θα απαιτούσε κάτι περισσότερο από μια πολιτική συναλλαγή – θα απαιτούσε όραμα. Και οι καρποί αυτού του οράματος -μια πραγματική και διαρκής ειρήνη- θα αντηχούσαν στην ιστορία, αποτελώντας, όπως σημειώνει η εφημερίδα, «ένα βραβείο πολύ μεγαλύτερο ακόμη κι από εκείνο που απονέμει η Επιτροπή Νόμπελ κάθε Οκτώβριο».
Πηγή: enikos.gr