Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι η αγαπημένη του μέθοδος για να αποκτήσει πλεονέκτημα έναντι των χωρών-αντιπάλων του στην άλλη πλευρά του τραπεζιού των διαπραγματεύσεων είναι η αύξηση των δασμών. Δεν έχει σημασία αν η παράβαση σχετίζεται με το εμπόριο ή όχι.
Αν υπήρχε κάποια αμφιβολία, αυτή εξαφανίστηκε όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα αυξήσει τους δασμούς στον Καναδά κατά 10% επειδή δεν του άρεσε μια αντι-δασμολογική διαφήμιση που προβλήθηκε από το Οντάριο σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η τηλεοπτική διαφήμιση του πρωθυπουργού του Οντάριο, Νταγκ Φορντ, ανέφερε τον αείμνηστο πρώην πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν, ο οποίος το 1987 επέκρινε τη χρήση γενικών δασμών ως όπλο εμπορικής πολιτικής.
Μπορεί να φαίνεται προφανές ότι δεν υπάρχει άμεση αιτιώδης σχέση μεταξύ της δράσης του Οντάριο και, κατ' επέκταση, του Καναδά, και της απειλής του Τραμπ να αυξήσει τους δασμούς του Καναδά κατά 10%. Ωστόσο, η αντίδραση του Τραμπ δεν ήταν καθόλου έκπληξη.
Το περιστατικό με τον Καναδά δείχνει ότι οι χώρες που βρίσκονται στην άλλη πλευρά του τραπεζιού των διαπραγματεύσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν μια σχεδόν αδύνατη κατάσταση.
Πρώτον, πρέπει να διαπραγματευτούν εμπορικές συμφωνίες ερχόμενες στην Ουάσιγκτον με μια νοοτροπία συναλλαγής: «Τι μπορούμε να προσφέρουμε;»
Δεύτερον, πρέπει, την τελευταία στιγμή, να είναι προετοιμασμένες για το ενδεχόμενο ο πρόεδρος των ΗΠΑ να θέλει περισσότερα — οπότε είναι καλύτερα να έχουν κάτι άλλο στο μανίκι τους που μπορούν να προσφέρουν.
Και υπάρχει και ένα τρίτο πρόβλημα: Αφήστε κατά μέρος τους αμοιβαίους δασμούς — οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν δασμούς αντιποίνων για θέματα που φαινομενικά δεν έχουν καμία σχέση. Αυτό σημαίνει ότι καμία χώρα δεν μπορεί να γνωρίζει ποια απόφαση, πολιτική ή αδιακρισία θα προσβάλει τον Τραμπ, ο οποίος μπορεί να ανταποδώσει σχεδόν ανά πάσα στιγμή με περαιτέρω δασμούς.
Αυτό είναι ανεξερεύνητο έδαφος και δεν είναι ο συνήθης τρόπος διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Παραδοσιακά, οι δασμοί χρησιμοποιούνται για να διορθώσουν μια αντιληπτή εμπορική ανισορροπία και να προστατεύσουν την εγχώρια αγορά, καθιστώντας τις εισαγωγές πιο ακριβές.
Αυτό που φαίνεται σαφές είναι ότι η αγάπη του Τραμπ για τους δασμούς θα εξασφαλίσει ότι θα παραμείνουν στο επίκεντρο της οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ. Δεν βλέπω κανένα σενάριο στο οποίο ο πρόεδρος, ακόμη και μετά τη διαπραγμάτευση μιας εμπορικής συμφωνίας, να μην διατηρεί το δικαίωμα να αλλάξει μονομερώς γνώμη, να απειλήσει και στη συνέχεια να επιβάλει νέους δασμούς.
Ορισμένοι από τους δασμούς του Τραμπ περιέχουν τουλάχιστον μια σπίθα γεωπολιτικής λογικής. Για παράδειγμα, η απόφασή του να τιμωρήσει την Ινδία με δασμούς 50% προήλθε από το γεγονός ότι η χώρα εξακολουθεί να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία. Θα μπορούσε κανείς – σχεδόν – να υποστηρίξει ότι ο δασμός υποστήριζε έναν ευρύτερο, στρατηγικό στόχο για την παύση του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Σε άλλες περιπτώσεις, παραμένει δύσκολο ή αδύνατο να κατανοηθεί ο εμπορικός σκοπός των δασμών. Πάρτε για παράδειγμα την περίπτωση της Βραζιλίας: ο Τραμπ θεωρεί λάθος τη δίωξη του πρώην προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο για φερόμενη συνωμοσία με σκοπό την ανατροπή των εκλογών. Περιγράφοντας τη δίωξη ως «κυνήγι μαγισσών που πρέπει να τερματιστεί αμέσως», ο Τραμπ αύξησε τον δασμό στο 50% «εν μέρει λόγω των ύπουλων επιθέσεων της Βραζιλίας κατά των ελεύθερων εκλογών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ελευθερίας του λόγου των Αμερικανών». (Ο προηγούμενος δασμός ήταν περίπου 10%.)
Σύμφωνα με την Ένωση Ειδικών Καφέδων της Βραζιλίας, οι εξαγωγές ειδικών καφέδων έχουν πλέον μειωθεί κατά 70% και το ΔΝΤ προειδοποιεί για μια γενικότερη επιβράδυνση της οικονομίας της Βραζιλίας λόγω των δασμών. Το όπλο των δασμών έχει πετύχει τον στόχο του.
Στη συνέχεια, υπάρχει η Κολομβία. Αφού ο Πρόεδρος της Κολομβίας Γκουστάβο Πέτρο επέκρινε τις βομβιστικές επιθέσεις του Τραμπ εναντίον φερόμενων λαθρεμπόρων ναρκωτικών στα ανοικτά των ακτών της Καραϊβικής, ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Πέτρο «ηγέτη των παράνομων ναρκωτικών» που έχει «χαμηλή δημοτικότητα» και είναι πολύ αντιδημοφιλής. Η τιμωρία: διακοπή της εξωτερικής βοήθειας και αόριστη αύξηση των δασμών.
Για μια χώρα όπου η δημοκρατία είναι συχνά εύθραυστη στην καλύτερη περίπτωση, η οικονομική αναστάτωση από την αύξηση των δασμών θα μπορούσε να έχει καταστροφικές πολιτικές επι
Ο Τραμπ επέβαλε επίσης υψηλούς δασμούς στη Νότια Αφρική για την υποτιθέμενη κακομεταχείριση των λευκών αγροτών και τις αγροτικές μεταρρυθμίσεις.
Ο κατάλογος συνεχίζεται. Η απειλή της περασμένης εβδομάδας κατά του Καναδά επιβεβαίωσε μόνο την τάση.
Μετά τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες, οι χώρες έχουν προειδοποιηθεί. Κανείς δεν πρέπει να εκπλαγεί αν και όταν το όπλο πυροδοτηθεί.
Μέχρι στιγμής, η μόνη χώρα που έχει αντισταθεί στον Τραμπ και έχει κερδίσει είναι η Κίνα. Ο Σι Τζινπίνγκ έχει κατακτήσει την τέχνη του να αφήνει τον Τραμπ να φαίνεται νικητής, ενώ ο ίδιος διεκδικεί σιωπηλά τη νίκη στην πατρίδα του. Ο Σι έπαιξε τέλεια τα χαρτιά του και βγήκε από τη συνάντησή τους την περασμένη εβδομάδα με μείωση των δασμών.
Υπάρχει όμως ένα τελευταίο εμπόδιο: την επόμενη εβδομάδα, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ θα εξετάσει την έφεση του Τραμπ κατά δύο αποφάσεων κατώτερων δικαστηρίων, οι οποίες έκριναν ότι η χρήση των δασμών ως μέσου πίεσης αποτελεί παράνομη χρήση των έκτακτων εξουσιών του. Εάν το Ανώτατο Δικαστήριο επικυρώσει αυτές τις αποφάσεις, το αγαπημένο εργαλείο του Τραμπ θα μπορούσε να αποδυναμωθεί σημαντικά.
Πηγή: CNN