Στο διαμέρισμά της, που χτίστηκε κατά τη σοβιετική εποχή στα προάστια της ανατολικής Κιέβου, η Oksana Zinkovska-Boyarska ζει με καθημερινές διακοπές ρεύματος. Ο ανελκυστήρας που οδηγεί στο διαμέρισμά της στον όγδοο όροφο συχνά σταματά, τα φώτα σβήνουν και μερικές φορές οι αντλίες που διατηρούν την πίεση στο κεντρικό σύστημα θέρμανσης με φυσικό αέριο παρουσιάζουν βλάβη, όπως γράφει ο ανταποκριτής του BBC James Landale.
Ο ίδιος προσθέτει, ότι έχει μια μεγάλη επαναφορτιζόμενη μπαταρία για να τροφοδοτεί τις συσκευές, αλλά κοστίζει 2.000 ευρώ και έχει περιορισμένη διάρκεια ζωής. Ο σύζυγός της, Ievgen, δικηγόρος, συχνά αναγκάζεται να εργάζεται υπό το φως ενός φακού. Η δύο ετών κόρη τους, Katia, παίζει με το φως των κεριών.
Εν μέσω αεροπορικών επιδρομών και κρύου στο σκοτάδι, η Oksana λέει ότι αυτή και ο Ievgen ανησυχούν συνεχώς για την Katia. «Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια τον φόβο που νιώθεις όταν παίρνεις το παιδί σου στο καταφύγιο κατά τη διάρκεια των εκρήξεων. Δεν έχω νιώσει ποτέ κάτι τέτοιο στη ζωή μου και δεν θα ήθελα κανένας να νιώσει κάτι τέτοιο. Η σκέψη ότι μπορεί να φοβάται επειδή δεν υπάρχει φως, είναι τρομερό».
Σε όλη την Ουκρανία, οικογένειες προετοιμάζονται για ακόμη πιο δύσκολες στιγμές - έναν μακρύ, κρύο χειμώνα, κατά τον οποίο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα επιχειρήσει να ολοκληρώσει την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» του, χτυπώντας τις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας.
Μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο, μια μαζική επίθεση με drones και πυραύλους άφησε μεγάλο μέρος της χώρας χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα για αρκετή ώρα. Οι Ουκρανοί υπομένουν τώρα τακτικές διακοπές ρεύματος που φτάνουν έως και τις 16 ώρες την ημέρα.
Τον χειμώνα, οι θερμοκρασίες στην Ουκρανία μπορούν να πέσουν έως και τους -20 Κελσίου. Ένας υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος είπε ότι αναμένουν οι επόμενοι μήνες να είναι πολύ σκληροί. «Νομίζω ότι θα είναι ο χειρότερος χειμώνας της ιστορίας μας», είπε ο αξιωματούχος. «Η Ρωσία θα καταστρέψει την ενέργεια, τις υποδομές και τη θέρμανσή μας. Όλοι οι κρατικοί θεσμοί πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για το χειρότερο σενάριο».
Ο Maxim Timchenko, διευθύνων σύμβουλος της DTEK, μεγάλης ιδιωτικής εταιρείας ενέργειας στην Ουκρανία, δήλωσε: «Με βάση την ένταση των επιθέσεων των τελευταίων δύο μηνών, είναι σαφές ότι η Ρωσία στοχεύει στην πλήρη καταστροφή του ενεργειακού συστήματος της Ουκρανίας».
Ωστόσο, σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο διπλωμάτη, δεν πρόκειται μόνο για το γεγονός ότι οι άνθρωποι κρυώνουν τη νύχτα ή δεν έχουν φως – η στρατηγική της Ρωσίας είναι πιο σύνθετη. «Αυτό έχει επίσης να κάνει με το γεγονός ότι δεν παίρνουν ψωμί από τον φούρνο το πρωί και δεν μπορούν να πάνε στη δουλειά επειδή δεν υπάρχει ρεύμα για το εργοστάσιο», σημείωσε ο διπλωμάτης. Όπως το έθεσε ο αξιωματούχος: «Ο στόχος των Ρώσων είναι να καταστρέψουν την οικονομία μας».
Πώς ακριβώς θα εξελιχθεί αυτή η πολεμική τακτική; Και δεδομένου ότι σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου έχουν αφήσει τα σημάδια τους, τι σημαίνει η αυξανόμενη χρήση αυτού του όπλου στον πόλεμο εξάντλησης για τον λαό της Ουκρανίας - και για το τέλος αυτού του σκληρού πολέμου;
Παγωμένα περιουσιακά στοιχεία και οι διπλωματικές προσπάθειες
Στο μέτωπο, τα νέα είναι δυσοίωνα. Υπάρχουν όλο και περισσότερα σημάδια ότι η στρατηγικής σημασίας ανατολική πόλη Ποκρόβσκ ενδέχεται να πέσει, ενισχύοντας το ηθικό των ρωσικών δυνάμεων και προσφέροντάς τους μια νέα βάση για να καταλάβουν μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής του Ντόνετσκ.
Επιπλέον, προς το παρόν, οι διπλωματικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου φαίνεται να έχουν μπει στον πάγο.
Οι συζητήσεις για μια συνάντηση κορυφής μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του Πούτιν έχουν τεθεί σε δεύτερη μοίρα, μετά την άρνηση της Μόσχας να υποχωρήσει από τους μαξιμαλιστικούς πολεμικούς της στόχους και την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια παύση», δήλωσε αυτή την εβδομάδα ένας εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, «η κατάσταση έχει παγώσει».
Εν τω μεταξύ, οι ευρωπαϊκές χώρες συζητούν τι να κάνουν με τα 180 δισ. ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα για να συγκεντρώσουν ένα δάνειο για την Ουκρανία, το οποίο θα αποπληρωθεί μόνο αν η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις μετά το τέλος του πολέμου.
Ωστόσο, η διαμάχη για το ζήτημα έχει αφήσει τα ταμεία του Κιέβου άδεια.
Οι πηγές του James Landale σημειώνουν όμως ότι η ενεργειακή κρίση είναι αυτή που ανησυχεί περισσότερο την ουκρανική κυβέρνηση. «Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι μετά από τέσσερα χρόνια πολέμου», δήλωσε Ουκρανός αξιωματούχος. «Φοβάμαι ότι θα χάσουν το κίνητρό τους».
Αϋπνία, πύραυλοι και ηθικό
Περπατώντας στους δρόμους του Κιέβου θα συναντήσετε μια «θάλασσα» από κουρασμένα πρόσωπα - τα μάτια των ανθρώπων είναι κόκκινα από την έλλειψη ύπνου, η ξεκούραση τους διακόπτεται από τις σειρήνες των αεροπορικών επιδρομών.
«Είμαι κουρασμένη από την έλλειψη ύπνου», είπε η Yana Kolomiets, 31 ετών από την Οδησσό. «Αλλά... οι άνθρωποι που πολεμούν στην πρώτη γραμμή είναι επίσης κουρασμένοι».
Μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι στην Ουκρανία είναι τρεις φορές πιο επιρρεπείς στην αϋπνία σε σύγκριση με χώρες που βρίσκονται σε ειρήνη. Η έρευνα [αρακολούθησε τα πρότυπα ύπνου περίπου 100 Ουκρανών για έξι μήνες και διαπίστωσε ότι η αϋπνία συνεχιζόταν ακόμη και τις ήσυχες νύχτες. (Η έρευνα δημοσιεύθηκε από την Texty, έναν ιστότοπο δημοσιογραφίας δεδομένων με έδρα την Ουκρανία).
Δεν υπάρχουν όμως και πολλές ήσυχες νύχτες. Η Ρωσία εκτόξευσε τεράστιο αριθμό βαλλιστικών πυραύλων κατά της Ουκρανίας τον Οκτώβριο – συνολικά 268, τον υψηλότερο μηνιαίο αριθμό από την έναρξη της πλήρους εισβολής, σύμφωνα με ανάλυση που δημοσίευσε ο ιστότοπος ειδήσεων Oboz. Τον ίδιο μήνα, η Ρωσία εκτόξευσε 5.298 Shahed και άλλα βομβαρδιστικά drones.
Οι διπλωμάτες υποδηλώνουν ότι η τακτική της Ρωσίας έχει γεωγραφικό χαρακτήρα, καθώς οι επιθέσεις της στοχεύουν σκόπιμα τα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στην ανατολική Ουκρανία, και όχι τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη δυτική πλευρά της χώρας. «Προσπαθούν να χωρίσουν την Ουκρανία στα δύο όσον αφορά την ενέργεια», ειπε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Θέλουν να κάνει κρύο αυτό το χειμώνα σε όλες τις περιοχές ανατολικά του ποταμού Δνείπερου».
Ο στόχος, είπε μια κυβερνητική πηγή, είναι να «προκαλέσουν εξέγερση, ώστε ο λαός να στραφεί εναντίον της κυβέρνησης στο Κίεβο... προσπαθούν να καταστρέψουν την κοινωνική συνοχή».
Το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών είναι τόσο ανήσυχο που έχει ήδη εκδώσει επίσημη προειδοποίηση, αναφέροντας ότι «ο χειμώνας ενέχει νέους κινδύνους για τους Ουκρανούς... καθώς οι εντατικές επιθέσεις στα δίκτυα ενέργειας υπονομεύουν τη θέρμανση σε σπίτια, σχολεία και κέντρα υγείας».
Η αβεβαιότητα σχετικά με την έκβαση των διαφόρων διπλωματικών πρωτοβουλιών δεν βοηθά επίσης.
Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι άνθρωποι στην Ουκρανία μπορεί στην πραγματικότητα να είναι πιο αισιόδοξοι.
Έρευνα του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου, ενός οργανισμού δημοσκοπήσεων, έδειξε ότι τον Οκτώβριο το 56% των 1.008 Ουκρανών που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση αισθάνθηκαν αισιόδοξοι για το μέλλον της χώρας, σε σύγκριση με το 43% τον Μάιο.
Ο Sasha, ένας χρηματοοικονομικός σύμβουλος με έδρα το Κίεβο, εξηγεί ότι το ηθικό των Ουκρανών είναι ασταθές, ταλαντεύεται έντονα μεταξύ αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας. «Όταν οι άνθρωποι μιλούν για το τέλος του πολέμου, νιώθουν ελπίδα», είπε και πρόσθεσε: «Αλλά όταν οι διαπραγματεύσεις αποτυγχάνουν, απελπίζονται».
Η Oksana, όμως, είναι ρεαλίστρια: Δήλωσε ότι, παρά τους φόβους για την κόρη της, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να υπομείνουν την κατάσταση. «Πάντα σκέφτομαι ότι είναι πολύ χειρότερα στην πρώτη γραμμή», σημείωσε. «Υπάρχουν αγόρια και κορίτσια στην πρώτη γραμμή που υποφέρουν πολύ, πολύ περισσότερο».
Ο Πούτιν θέλει μια νίκη που μπορεί να «πουλήσει»
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η πυκνή ομίχλη επέτρεψε στα ρωσικά στρατεύματα να προελάσουν περαιτέρω στο Προκρόβσκ.
Τα νέα από την πόλη είναι δυσοίωνα, με καθημερινές αναφορές για ρωσικές προελάσεις. Αν πέσει, θα είναι η πρώτη μεγάλη πόλη που καταλαμβάνεται από τη Ρωσία μετά την Αβντίιβκα τον Φεβρουάριο του 2024.
Ωστόσο, οι ρωσικές δυνάμεις θα εξακολουθούν να βρίσκονται μόνο 25 μίλια μακριά από το σημείο όπου ξεκίνησαν την πλήρη εισβολή τους το 2022, έδαφος που κατακτήθηκε με κόστος εκατοντάδες χιλιάδες ζωές.
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε ότι η ρωσική ανώτατη διοίκηση επιτίθεται με τόση δύναμη στο Ποκρόβσκ όχι μόνο επειδή είναι στρατηγικά σημαντική πόλη, αλλά επειδή ο Πούτιν θέλει μια νίκη που μπορεί να «πουλήσει» διπλωματικά στο Λευκό Οίκο.
Οι Ρώσοι ελπίζουν να πείσουν τον Τραμπ ότι σημειώνουν νίκες στο πεδίο της μάχης, οι οποίες θα ασκήσουν πίεση στο Κίεβο να ζητήσει ειρήνη.
Ο Vadym Prystaiko,, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας και πρέσβης στο Λονδίνο, δήλωσε ότι η Ρωσία θέλει να «επιβάλει στην Ευρώπη και στους Δυτικούς την αίσθηση – όπως έχουν κάνει και στο παρελθόν οι Ρώσοι προπαγανδιστές – ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα με τη Ρωσία, δεν μπορείς να νικήσεις τη Μητέρα Ρωσία». «Ελπίζουν ότι οι εταίροι μας θα μας αναγκάσουν να χάσουμε την αξιοπρέπειά μας και να υπογράψουμε τη ρωσική συμφωνία, όποια και αν είναι αυτή».
Όταν James Landale ρώτησε τον Ζελένσκι σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου αν ο λαός του θα μπορέσει να επιβιώσει τον ερχόμενο χειμώνα, ήταν σαφής ως προς το μέγεθος της πρόκλησης. «Δεν ξέρω πώς θα είναι ο χειμώνας, αλλά πρέπει να προετοιμαστούμε σε κάθε περίπτωση», απάντησε. «Κατανοούμε τι πρέπει να κάνουμε, κατανοούμε τι χρειαζόμαστε και οι εταίροι μας γνωρίζουν επίσης τι όγκο ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να εισάγουμε σε περίπτωση δυσκολιών».
Η Ουκρανία εισάγει φυσικό αέριο από όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας. Ωστόσο, διαθέτει επίσης τεράστιες εγκαταστάσεις αποθήκευσης, τις οποίες η Ρωσία θα μπορούσε να στοχεύσει.
Ο Oleksandr Kharchenko, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών για την Ενεργειακή Βιομηχανία, δήλωσε ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε καλή θέση για να προστατεύσει τον ενεργειακό της εφοδιασμό από τις ρωσικές επιθέσεις. «Είμαστε καλύτερα εκπαιδευμένοι, ξέρουμε πώς να ενεργούμε, δεν πανικοβαλλόμαστε», σημείωσε. «Γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση βλάβης. Θα είναι περίπλοκο, θα είναι ένας δύσκολος χειμώνας, θα υπάρξουν πολλές διακοπές ρεύματος, αλλά θα είναι διαχειρίσιμη η κατάσταση».
Κούραση από τον πόλεμο έναντι στρατηγικής υπομονής
Η πρωθυπουργός της Ουκρανίας είναι αισιόδοξη. Η Γιούλια Σβιριντένκο δήλωσε ότι ο στόχος της Ρωσίας είναι «να βυθίσει την Ουκρανία στο σκοτάδι. Ο δικός μας στόχος είναι να διατηρήσουμε το φως».
Ωστόσο, αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί αν ο Τραμπ επικεντρωθεί σε άλλα θέματα και αποσπάσει την προσοχή του από την Ουκρανία – το ίδιο ισχύει και αν οι Ευρωπαίοι εκλέξουν κυβερνήσεις που είναι λιγότερο υποστηρικτικές προς το Κίεβο και δεν μπορούν να απεξαρτηθούν από την ρωσική ενέργεια.
Ο κίνδυνος είναι η κούραση από τον πόλεμο θα υπερισχύσει της στρατηγικής υπομονής. Ωστόσο, παρά τον απαισιόδοξο ρεαλισμό της επίσημης κυβερνητικής πηγής, ακόμη και αυτός παραμένει αισιόδοξος. «Αυτός ο χειμώνας είναι η τελευταία ευκαιρία για τους Ρώσους να μας νικήσουν», είπε. «Και αν φτάσουμε στην 1η Απριλίου, θα κερδίσουμε τον πόλεμο».
Στο μεταξύ , για πολλούς στην Ουκρανία, η ζωή συνεχίζεται ως συνήθως, όσο μπορεί να συμβαίνει αυτό τουλάχιστον.
Στο στάδιο Dynamo στο Κίεβο, οι προβολείς είναι αναμμένοι στο μέγιστο και διεξήχθη ένας ποδοσφαιρικός αγώνας - Dynamo Kyiv εναντίον Shakhtar Donetsk, ένας σκληρός αγώνας, όπου σκληροπυρηνικοί οπαδοί, γνωστοί ως ultras, φορούν μάσκες και φωνάζουν συνθήματα εναντίον των αντιπάλων τους. Το στάδιο έχει χωρητικότητα πάνω από 16.000 άτομα, αλλά μόνο 4.300 οπαδοί επιτρέπεται να εισέλθουν, λόγω της χωρητικότητας των καταφυγίων του σταδίου.
Πέντε λεπτά πριν το τέλος του αγώνα, οι φωνές σταμάτησαν ξαφνικά. Οι οπαδοί έβαλαν τα χέρια τους στην καρδιά και τραγούδησαν τον εθνικό ύμνο. Σύντομα ολόκληρο το στάδιο τραγουδούσε με μια φωνή. Ένα πλήθος χωρισμένο σε ομάδες, αλλά ενωμένο για την πατρίδα.
Πηγή: Skai.gr