Οι New York Times επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν τη στάση της Ρωσίας μετά την παρουσίαση του νέου, εκτεταμένου σχεδίου 20 σημείων από τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Το σχέδιο, που παρουσιάστηκε την Τετάρτη, φιλοδοξεί να επαναφέρει το διάλογο σε ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο, καθώς και έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη ανοικοδόμησης της χώρας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος χαρακτήρισε την πρόταση «ρεαλιστικό» συμβιβασμό, σε σύγκριση με προηγούμενη πρωτοβουλία που είχε συνδιαμορφωθεί από εκπροσώπους της Μόσχας και της Ουάσινγκτον και είχε παρουσιαστεί τον Νοέμβριο. Ωστόσο, η πρώτη αντίδραση στη ρωσική πρωτεύουσα δείχνει μάλλον αποστασιοποίηση: το Κρεμλίνο εμφανίζεται ενισχυμένο στρατιωτικά, αλλά ταυτόχρονα εγκλωβισμένο πολιτικά, καθώς δυσκολεύεται να αποδεχθεί μια συμφωνία που δεν θα προβάλει ως «νίκη» στο εσωτερικό.
Χαρακτηριστικό του κλίματος είναι ο χαρακτηρισμός «απόλυτη κοροϊδία» από Ρώσους αναλυτές, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το σχέδιο παρουσιάζεται ως συμβιβασμός για να γίνει αποδεκτό από τις ΗΠΑ, με στόχο στη συνέχεια να αποδοθεί ευθύνη στη Μόσχα αν αποτύχει.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να παραμένει σταθερός στις βασικές του απαιτήσεις: πλήρη κατάληψη των υπολοίπων περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ και αποκλεισμό της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Παρά το ενδεχόμενο «μερικών παραχωρήσεων», όπως άφησε πρόσφατα να εννοηθεί, το μήνυμα από τη ρωσική ηγεσία είναι ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί εάν αυτό απαιτείται για την εξασφάλιση εδαφικών στόχων.
Από την πλευρά του, το ουκρανικό σχέδιο προϋποθέτει αποχώρηση ρωσικών δυνάμεων από συγκεκριμένες περιοχές, αλλά προβλέπει και αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες σε τμήματα του Ντονέτσκ – μόνο όμως υπό την προϋπόθεση ισοδύναμων ρωσικών αποχωρήσεων. Παράλληλα, παραμένει άλυτο το ζήτημα της Ζαπορίζια και του κρίσιμου πυρηνικού σταθμού, στοιχείο που αναλυτές θεωρούν ότι εμποδίζει οποιαδήποτε ουσιαστική βάση συμφωνίας.
Παρά τις οικονομικές πιέσεις που υφίσταται η Ρωσία, η Μόσχα δείχνει να πιστεύει ότι έχει περισσότερα να κερδίσει συνεχίζοντας τις επιχειρήσεις. Η σταθερή ροή νεοσύλλεκτων και η σταδιακή στρατιωτική προέλαση συντηρούν την αίσθηση ότι ο χρόνος – τουλάχιστον προς το παρόν – δεν λειτουργεί εις βάρος της.
Σε διπλωματικό επίπεδο, η Ρωσία φαίνεται να διατηρεί τη συμμετοχή της στον διάλογο κυρίως για λόγους τακτικής: για να διαφυλάξει δίαυλους με την Ουάσινγκτον, να αποφεύγει πλήρη διεθνή ευθύνη για τη συνέχιση του πολέμου και να αποτρέψει νέες σκληρές κυρώσεις. Ωστόσο, η διαπραγματευτική διαδικασία δημιουργεί ήδη τριβές μεταξύ Κιέβου και δυτικών συμμάχων, καθώς οι λεπτομέρειες κάθε πιθανής συμφωνίας αποδεικνύονται ιδιαίτερα σύνθετες.
Την ίδια στιγμή, αναλυτές στην Ουκρανία θεωρούν ότι ο Πούτιν δεν έχει πρόθεση να τερματίσει τη σύγκρουση στο άμεσο μέλλον. Αντίθετα, βλέπουν τη συζήτηση περί ειρηνευτικών σχεδίων ως πολιτικό παιχνίδι ισχύος, που στοχεύει στη διατήρηση επαφών με τις ΗΠΑ και ταυτόχρονα στη δημιουργία εντάσεων ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Δύση.
Συμπέρασμα:
Το νέο σχέδιο Ζελένσκι επιχειρεί να κινήσει εκ νέου τον τροχό της διπλωματίας. Ωστόσο, με τα βασικά αγκάθια ανοιχτά και τις στρατιωτικές ισορροπίες ρευστές, η ρωσική απάντηση μοιάζει προς το παρόν να είναι μια προσεκτική απόρριψη, ντυμένη με τον μανδύα της… αναμονής.