Μετά τη λήξη της Ανοικτής Συζήτησης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την Προστασία των Αμάχων, η Ελλάδα, η Δανία, η Γαλλία, η Σιέρρα Λεόνε, ο Παναμάς, η Ν. Κορέα, η Σλοβενία, το Ην. Βασίλειο και η Γουιάνα προχώρησαν σε κοινή δήλωση τονίζοντας την επείγουσα σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, των ένοπλων συγκρούσεων και της αυξημένης ευαλωτότητας των αμάχων.
Την δήλωση εκφώνησε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης.
Οι χώρες υπογράμμισαν ότι οι κλιματικές καταστροφές εντείνουν τους κινδύνους στις ζώνες συγκρούσεων, ιδίως για ευάλωτες ομάδες όπως γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες.
Αναφέρθηκε ότι 10 από τις 12 χώρες με τις σοβαρότερες οικολογικές απειλές βρίσκονται σε πόλεμο, ενώ το 70% των κλιματικά ευάλωτων χωρών είναι και οι πλέον εύθραυστες, γεγονός που δημιουργεί επικίνδυνες αλληλεπικαλύψεις μεταξύ συγκρούσεων, εκτοπισμού και περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Υπολογίζεται ότι 20 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίζονται κάθε χρόνο λόγω κλιματικών κινδύνων, δημιουργώντας συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες προστασίας.
Στη δήλωση υπογραμμίστηκε ότι σοβαρές πλημμύρες μπορούν να διακόψουν την εκπαίδευση και να αυξήσουν τον κίνδυνο στρατολόγησης παιδιών από ένοπλες ομάδες. Οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν δυσανάλογους κινδύνους, όπως περιορισμένη πρόσβαση σε βασικούς πόρους και αυξημένη έκθεση σε έμφυλη βία κατά τη διάρκεια κρίσεων. Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ που δρουν σε περιοχές με σοβαρές κλιματικές επιπτώσεις αντιμετωπίζουν ολοένα μεγαλύτερες προκλήσεις, γεγονός που καθιστά αναγκαίες ευέλικτες, κλιματικά ευαίσθητες στρατηγικές και μηχανισμούς έγκαιρης προειδοποίησης.
Οι υπογράφουσες χώρες έκαναν έκκληση για ολοκληρωμένες, ευαίσθητες στις συγκρούσεις προσεγγίσεις που να ενισχύουν την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων, να αντιμετωπίζουν τα βαθύτερα αίτια της βίας και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πλέον ευάλωτων.
Τονίστηκε επίσης ότι τέτοιες ολιστικές στρατηγικές είναι απαραίτητες τόσο για την προστασία των αμάχων σήμερα όσο και για την προετοιμασία έναντι των προκλήσεων του αύριο.
Aκολουθεί η Κοινή Δήλωση:
"Σήμερα, το Συμβούλιο Ασφαλείας συνεδριάζει σε Ανοικτή Συζήτηση για την Προστασία των Αμάχων. Η Δανία, η Γαλλία, η Γουιάνα, ο Παναμάς, η Δημοκρατία της Κορέας, η Σιέρα Λεόνε, η Σλοβενία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η πατρίδα μου, η Ελλάδα, στέκονται σήμερα ενώπιον σας για να στοχαστούν γύρω από την προστασία των αμάχων υπό το πρίσμα της επείγουσας παγκόσμιας κλιματικής κρίσης και των ένοπλων συγκρούσεων.
Η κλιματική αλλαγή, οι συγκρούσεις και η προστασία των αμάχων είναι βαθιά αλληλένδετες. Οι επιπτώσεις που σχετίζονται με το κλίμα συνεχίζουν να επιδεινώνουν τον κίνδυνο συγκρούσεων, να τις πυροδοτούν και να τις παρατείνουν, καθώς και εντείνουν την ευάλωτη κατάσταση των αμάχων, ιδίως όσων ζουν σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις. Παράλληλα, επηρεάζουν τον χαρακτήρα και την ένταση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι άμαχοι, επιβαρύνοντας επιπλέον τις δυνατότητες των κρατικών δυνάμεων ασφαλείας και άλλων εντεταλμένων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των ειρηνευτικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ.
Δέκα από τις δώδεκα χώρες που αντιμετωπίζουν τις σοβαρότερες οικολογικές απειλές βρίσκονται σε κατάσταση σύγκρουσης, ενώ το 70% των χωρών που είναι ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή είναι και οι πλέον εύθραυστες. Το βάρος πέφτει βαρύτερα στις πιο ευάλωτες κοινότητες, που δυσκολεύονται να προστατευθούν από αυτές τις πολυεπίπεδες και διασταυρούμενες απειλές.
Με περίπου 20 εκατομμύρια ανθρώπους να εκτοπίζονται εσωτερικά κάθε χρόνο λόγω κλιματικών κινδύνων, ο σύνδεσμος μεταξύ συγκρούσεων, εκτοπισμού και κλιματικής αλλαγής δημιουργεί συνεχώς μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα προστασίας. Η ευαλωτότητα που αντιμετωπίζουν οι εκτοπισμένοι άμαχοι τόσο κατά τη μετακίνηση τους όσο και στις κοινότητες υποδοχής απαιτούν αντίστοιχα ευέλικτες προσπάθειες προστασίας.
Οι επιπτώσεις από σοβαρές πλημμύρες, για παράδειγμα, μπορούν να διακόψουν την πρόσβαση στην εκπαίδευση, αφήνοντας παιδιά και νέους περισσότερο εκτεθειμένους σε στρατολόγηση και εκμετάλλευση από ένοπλες ομάδες. Επιπλέον, τα ηλικιωμένα άτομα και τα άτομα με αναπηρίες αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις στην κινητικότητα και στην επιβίωση σε περιοχές που πλήττονται από το κλίμα, ιδιαίτερα εκεί όπου υπολείπεται η βασική υποδομή και οι υποστηρικτικές υπηρεσίες. Οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται επίσης δυσανάλογα.
Οι υφιστάμενες ανισότητες περιορίζουν την πρόσβαση τους σε πόρους όπως τρόφιμα, νερό, γη και κατάλληλη στέγαση. Σε πολλά πλαίσια, οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να εκτεθούν σε κινδύνους και απώλειες που προκαλούνται από καταστροφές, έχουν λιγότερες δυνατότητες προσαρμογής σε μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες και αναγκάζονται να διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις για να συλλέξουν νερό και καυσόξυλα, εκθέτοντας τον εαυτό τους σε αυξημένο κίνδυνο επίθεσης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και έμφυλης βίας.
Οι περισσότερες ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ με εντολή για την προστασία των αμάχων επιχειρούν σε περιοχές που πλήττονται σοβαρά από την κλιματική αλλαγή. Οι αποστολές αυτές αντιμετωπίζουν αυξανόμενες δυσκολίες στην υλοποίηση των στρατηγικών τους για προστασία, εξαιτίας απρόβλεπτων περιβαλλοντικών συνθηκών - όπως πλημμύρες, κατολισθήσεις, ξηρασίες, ερημοποίηση και επιδημίες - που επιδεινώνουν τις υφιστάμενες συγκρούσεις και τη βία και περιπλέκουν τις ειρηνευτικές προσπάθειες. Για να ανταποκριθούν στην εντολή προστασίας, οι ειρηνευτικές προσπάθειες πρέπει να εξελιχθούν ώστε να εξασφαλίσουν πιο ευέλικτες, ευαίσθητες στο κλίμα και ανθεκτικές στρατηγικές, καθώς και μηχανισμούς έγκαιρης προειδοποίησης που να μπορούν να προβλέπουν και να ανταποκρίνονται σε αυτές τις προκλήσεις. Οφείλουν να είναι έτοιμες να προβλέψουν τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην ικανότητα τους να εκτελέσουν βασικές εντολές, περιλαμβανομένης της προστασίας των αμάχων.
Οφείλουμε να δώσουμε προτεραιότητα σε ολοκληρωμένες, ευαίσθητες στις συγκρούσεις στρατηγικές που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων, αντιμετωπίζουν τα βαθύτερα αίτια των συγκρούσεων, ενισχύουν την ικανότητα προσαρμογής και ανταποκρίνονται στις ανάγκες προστασίας και βοήθειας των πλέον ευάλωτων πληθυσμών. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο βελτιώνουμε την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων προστασίας που φέρνει η κλιματική αλλαγή, αλλά και προετοιμαζόμαστε καλύτερα για εκείνες του αύριο".