Να δημιουργήσει εθνικής εμβέλειας σύστημα στο οποίο ακόμη και άμαχοι, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εν δυνάμει πηγές πληροφοριών, καλεί την Τουρκία νέα έκθεση πληροφοριών, στο πλαίσιο μιας εκτεταμένης προσπάθειας προετοιμασίας για απειλές υβριδικού πολέμου απέναντι στο Ισραήλ και κατά επέκταση και την Ελλάδα.
Σύμφωνα με το Nordic Monitor, μια νέα έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών προτρέπει την Τουρκία να δημιουργήσει ένα πανεθνικό σύστημα όπου οι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως πιθανές πηγές πληροφοριών, στο πλαίσιο μιας εκτεταμένης προσπάθειας προετοιμασίας για απειλές υβριδικού πολέμου. Επικαλούμενη την πρόσφατη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ, η Εθνική Ακαδημία Πληροφοριών, ένας κυβερνητικός φορέας που συνδέεται με την εθνική υπηρεσία πληροφοριών της Τουρκίας (MİT), ζητά πλήρη συντονισμό μεταξύ των φυλάκων γειτονιάς (bekçiler στα τουρκικά), των ένστολων αξιωματικών επιβολής του νόμου που περιπολούν κατοικημένες περιοχές κυρίως τη νύχτα και των κορυφαίων στρατηγικών ιδρυμάτων, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με το βαθμό στον οποίο οι απλοί άνθρωποι αναμένεται να γίνουν μέρος του μηχανισμού ασφαλείας.
Η έκθεση του Αυγούστου 2025, με τίτλο «Πόλεμος 12 Ημερών και Μαθήματα για την Τουρκία», συντάχθηκε ως απάντηση στην έντονη σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ που έλαβε χώρα μεταξύ 13 και 24 Ιουνίου. Σύμφωνα με την ακαδημία, η σύγκρουση κατέδειξε ότι ο σύγχρονος πόλεμος δεν περιορίζεται πλέον στο είδος των εμπλοκών που παρατηρούνταν στο παρελθόν, αλλά τώρα περιλαμβάνει κυβερνοεπιχειρήσεις, ηλεκτρονικό πόλεμο, ψυχολογικές τακτικές και εκστρατείες παραπληροφόρησης. Η έκθεση παρουσιάζει μια λεπτομερή περιγραφή του πώς εξελίχθηκε ο πόλεμος και διατυπώνει στρατηγικές συστάσεις για την Τουρκία ώστε να προετοιμαστεί για παρόμοιες απειλές.
Η έκθεση υποστηρίζει ότι το έργο των πληροφοριών δεν μπορεί πλέον να περιορίζεται σε επίσημες υπηρεσίες, ειδικά σε περιόδους συγκρούσεων, και ζητά την κινητοποίηση της κοινωνίας μέχρι το επίπεδο της γειτονιάς. Υπογραμμίζει τον ρόλο των φυλάκων της γειτονιάς ως παραγόντων πρώτης γραμμής στον εντοπισμό απειλών πριν κλιμακωθούν. Η ακαδημία συνδέει αυτήν την προσέγγιση με την εμπειρία του Ιράν κατά τις αεροπορικές επιδρομές του Ιουνίου, όπου η δημόσια αναφορά φέρεται να οδήγησε στην κατάσχεση οχημάτων εξοπλισμένων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και στη σύλληψη υπόπτων που μετέφεραν εξοπλισμό επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών.
Το έγγραφο αναφέρει ότι οι εξελίξεις στις τεχνολογίες επικοινωνίας έχουν καταστήσει δυνατό ακόμη και τα παιδιά να γίνουν πολύτιμες πηγές πληροφοριών. Για να προετοιμαστεί το κοινό για αυτόν τον διευρυμένο ρόλο, προτρέπει την εξάπλωση μιας «κουλτούρας πληροφοριών» σε όλη την καθημερινή ζωή και καλεί τα μέσα ενημέρωσης να το υποστηρίξουν αυτό μέσω στοχευμένων εκπομπών. Ενώ παρουσιάζεται ως ένα επίπεδο εθνικής άμυνας, η ιδέα της μετατροπής των απλών πολιτών και των φύλακων γειτονιάς σε άτυπα μέσα πληροφοριών εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με την εποπτεία, την ιδιωτικότητα και το εύρος των πολιτικών ευθυνών σε καιρό ειρήνης.
Το έγγραφο περιέγραφε επίσης πώς το Ισραήλ απέκτησε με επιτυχία αεροπορική υπεροχή έναντι του Ιράν τις πρώτες ημέρες του πολέμου, εκτελώντας συντονισμένες επιθέσεις με επανδρωμένα αεροσκάφη, drones και συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου. Η ενσωμάτωση αεροπορικών, κυβερνοεπιθέσεων και ψυχολογικών επιχειρήσεων από το Ισραήλ παρείχε ένα βασικό πλεονέκτημα, σημειώνει η έκθεση, ιδιαίτερα τις πρώτες 72 ώρες, κατά τις οποίες εξουδετερώθηκαν τα συστήματα ραντάρ και οι δυνατότητες εκτόξευσης πυραύλων του Ιράν.
Η έκθεση απαριθμεί συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να κάνει η Τουρκία για να αποφύγει παρόμοια τρωτά σημεία. Προειδοποιεί ότι ο εκσυγχρονισμός και η ενσωμάτωση επανδρωμένων και μη επανδρωμένων εναέριων συστημάτων εντός της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας θα πρέπει να επιταχυνθεί. Η ανάγκη για ένα πολυεπίπεδο δίκτυο αεράμυνας χαρακτηρίστηκε ως κρίσιμη. Το παράδειγμα του Ισραήλ έδειξε ότι ακόμη και με την πλήρη υποστήριξη της συμμαχίας, η αποτροπή των υπερηχητικών πυραυλικών επιθέσεων δεν είναι εγγυημένη, αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας ότι η Τουρκία πρέπει να εντείνει τις εσωτερικές της προσπάθειες σε αυτόν τον τομέα.
Παραλληλίζοντας με τον πόλεμο της Ουκρανίας, η έκθεση τόνισε τη σημασία όχι μόνο των προηγμένων στρατιωτικών συστημάτων αλλά και της παραγωγικής ικανότητας μεγάλης κλίμακας. Τόνισε ότι ο σύγχρονος εξοπλισμός δεν έχει μεγάλη σημασία χωρίς την ικανότητα ταχείας παραγωγής και ανάπτυξής του σε επαρκείς ποσότητες. Για την Τουρκία, η ενίσχυση της ταχύτητας και της κλίμακας της εγχώριας αμυντικής κατασκευής θεωρείται εθνική προτεραιότητα.
Η πολιτική άμυνα αναφέρθηκε επίσης ως αδύναμο σημείο στην πολεμική ετοιμότητα του Ιράν. Η έκθεση ανέφερε ότι, σε αντίθεση με το Ισραήλ, το Ιράν δεν διέθετε σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και επαρκή αριθμό καταφυγίων, γεγονός που συνέβαλε σε υψηλά θύματα μεταξύ των αμάχων σε πόλεις όπως η Τεχεράνη. Υπό το πρίσμα αυτό, η ακαδημία συνέστησε τη δημιουργία μιας πανεθνικής υποδομής έγκαιρης προειδοποίησης και την κατασκευή καταφυγίων σε μεγάλες αστικές περιοχές.
Ένας άλλος τομέας ανησυχίας ήταν η τεχνολογική εξάρτηση. Η έκθεση συνιστούσε την ανάπτυξη εγχώριας ανάπτυξης όλου του λογισμικού και του υλικού που χρησιμοποιείται από κρίσιμους κρατικούς θεσμούς. Υποστήριζε ότι οι τεχνολογίες πολιτικής χρήσης με πιθανές στρατιωτικές εφαρμογές πρέπει να υπόκεινται σε μεγαλύτερο έλεγχο και ότι οι εθνικές εναλλακτικές λύσεις πρέπει να αναπτύσσονται και να υιοθετούνται όπου είναι δυνατόν.
Η έκθεση προσδιόρισε το δίκτυο πληροφοριών του Ισραήλ εντός του Ιράν ως σημαντικό παράγοντα στην επιτυχία του στο πεδίο της μάχης. Τα ιρανικά κέντρα διοίκησης, οι πυρηνικές εγκαταστάσεις και το βασικό προσωπικό έγιναν στόχος με ακρίβεια, εν μέρει λόγω μακροχρόνιων μυστικών επιχειρήσεων. Η Τουρκία, υποστήριξε η έκθεση, πρέπει να αναλύσει αυτή τη δομή δικτύου και να εξετάσει το ενδεχόμενο ενίσχυσης των δικών της δυνατοτήτων πληροφοριών τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.
Αναφέρθηκε επίσης ο ρόλος των ψυχολογικών επιχειρήσεων. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, και οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να διαδώσουν παραπληροφόρηση, να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη και να δημιουργήσουν πανικό. Η έκθεση κατέγραψε πώς το Ισραήλ χρησιμοποίησε deepfake βίντεο, παραποιημένες ειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης και εκστρατείες παραπληροφόρησης, ενώ το Ιράν συμμετείχε σε μαζική αποστολή γραπτών μηνυμάτων, δραστηριότητα bot στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και παραπλανητικό περιεχόμενο στα μέσα ενημέρωσης.
Η έκθεση τονίζει ότι η δημόσια ραδιοτηλεόραση και η δημοσιογραφία θα πρέπει να διαδραματίσουν ιδιαίτερο ρόλο στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις πληροφορίες. Αναφέρει ότι οι δραστηριότητες των μέσων ενημέρωσης αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής σε αυτόν τον τομέα και ζητά την επέκταση του βάθους και του εύρους της στρατηγικής επικοινωνίας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του κοινού έναντι της παραπληροφόρησης και της ψυχολογικής πίεσης κατά τη διάρκεια κρίσεων. Συστάσεις, όπως η επέκταση του ρόλου των μέσων ενημέρωσης στη στρατηγική επικοινωνία, εγείρουν περαιτέρω ανησυχίες σε μια χώρα όπου η ελευθερία του Τύπου και η συντακτική ανεξαρτησία τελούν ήδη υπό σημαντικούς περιορισμούς.
Ένα τμήμα της έκθεσης αναφέρει ότι οι προσδοκίες για μια δημόσια εξέγερση στο Ιράν δεν υλοποιήθηκαν και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ιρανική κοινωνία εκτιμά τη σταθερότητα και την κρατική τάξη.
Η ακαδημία συνέστησε επίσης την επέκταση της χρήσης τοπικά ανεπτυγμένων συστημάτων κρυπτογράφησης, επιτήρησης και ανίχνευσης για χρήση σε κυβερνητικά δίκτυα επικοινωνίας και στρατιωτικά δίκτυα. Σύμφωνα με την έκθεση, οι κυβερνοεπιθέσεις κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν πραγματοποιήθηκαν σε τραπεζικά συστήματα, πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων και κόμβους επικοινωνίας. Σε ένα παράδειγμα, η ομάδα χάκερ Predatory Sparrow φέρεται να κατέστρεψε κρίσιμες βάσεις δεδομένων μιας ιρανικής κρατικής τράπεζας και να έκλεψε ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία από ένα μεγάλο χρηματιστήριο.
Ενώ τονίζεται η ανάγκη για ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο, η έκθεση αναγνώρισε ότι το πεδίο της μάχης επεκτείνεται πλέον και στον γνωστικό τομέα. Η παραπληροφόρηση, ο πανικός, ο φόβος και η διαχείριση της αντίληψης χρησιμοποιήθηκαν ως εργαλεία για να επηρεάσουν την πορεία του πολέμου. Η ακαδημία προειδοποίησε ότι η Τουρκία πρέπει να είναι έτοιμη να αμυνθεί σε αυτόν τον χώρο αναπτύσσοντας τόσο τεχνολογικές ικανότητες όσο και κοινωνική αντίσταση.
Η έκθεση περιελάμβανε κριτική για τη δομή διοίκησης και ελέγχου του Ιράν. Την περιέγραφε ως υπερβολικά συγκεντρωτική και άκαμπτη, γεγονός που συνέβαλε σε καθυστερήσεις στην αντίδραση και σε διακοπή του συντονισμού κατά τα πρώτα στάδια του πολέμου. Αντίθετα, το αποκεντρωμένο και ευέλικτο σύστημα του Ισραήλ επέτρεψε μεγαλύτερη επιχειρησιακή ευελιξία. Η ακαδημία πρότεινε στην Τουρκία να αξιολογήσει τις δικές της διαδικασίες λήψης αποφάσεων και να υιοθετήσει μια πιο αρθρωτή δομή.
Εκτός από τον συντονισμό σε επίπεδο πολιτείας, η ακαδημία ενθάρρυνε τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Υποστήριξε ότι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις πληροφορίες θα πρέπει να εισαχθεί σε επίπεδο κοινότητας. Οι περιπολίες γειτονιάς, τα σχολικά προγράμματα και οι τοπικές αρχές θα πρέπει να εκπαιδευτούν ώστε να αναγνωρίζουν τις ψηφιακές και φυσικές απειλές και να συντονίζονται με τους εθνικούς θεσμούς όταν είναι απαραίτητο.
Στο συμπέρασμά της, η ακαδημία δήλωσε ότι η Τουρκία πρέπει να δράσει γρήγορα και αποφασιστικά για να οικοδομήσει ένα εθνικό αμυντικό σύστημα ικανό να αντιμετωπίσει τις απειλές του 21ου αιώνα. Ο σύγχρονος πόλεμος δεν περιορίζεται στα σύνορα, τα πεδία των μαχών ή ακόμα και στον κυβερνοχώρο, ανέφερε η έκθεση. Αντίθετα, το πεδίο της μάχης έχει επεκταθεί σε κάθε νοικοκυριό, οθόνη και συχνότητα. Η μη προσαρμογή θα μπορούσε να αφήσει το έθνος ευάλωτο στην επόμενη γενιά πολέμου, ο οποίος μπορεί να διεξαχθεί τόσο με δεδομένα και αντιλήψεις όσο και με βόμβες και σφαίρες.
Σε αυτή τη φωτογραφία του 2024 που δημοσίευσε η MİT, ο αρχηγός των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, Ιμπραήμ Καλίν, συγχαίρει τα παιδιά με την ευκαιρία της Ημέρας του Παιδιού στις 23 Απριλίου.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η MİT απευθύνεται σε παιδιά στο πλαίσιο των μυστικών υπηρεσιών. Στις 23 Απριλίου, Ημέρα Εθνικής Κυριαρχίας και Ημέρα του Παιδιού, ο διευθυντής της MİT, İbrahim Kalın, μοιράστηκε το 2024 μια επιλογή από επιστολές που έγραψαν παιδιά προς την υπηρεσία στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας ενημέρωσης του κοινού. Η MİT είχε προσκαλέσει παιδιά ηλικίας 5 έως 14 ετών να στείλουν επιστολές και σχέδια με επίκεντρο τα θέματα «ασφάλεια», «πληροφορίες» και «μυστικοί πράκτορες».
Τα γράμματα αποκάλυπταν ένα μείγμα φαντασίας, χιούμορ και περιέργειας. Ένα κορίτσι ονόματι Ζεϊνέπ ξεκίνησε το μήνυμά της με «Αγαπητέ Σεβαστέ Πατέρα Κράτος, σου φιλώ τα χέρια» και εξέφρασε την απογοήτευσή της που δεν μπορούσε να τελειώσει την παρακολούθηση του «Teşkilat», της τηλεοπτικής σειράς με θέμα την κατασκοπεία που χρηματοδοτείται από την MİT, επειδή ο πατέρας της την έστελνε νωρίς για ύπνο. «Παρακαλώ πείτε στον πατέρα μου να με αφήσει να δω ολόκληρο το επεισόδιο», έγραψε.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της MİT για την Ημέρα του Παιδιού στις 23 Απριλίου 2024, μία από τις επιστολές που ζήτησε η MİT από τα παιδιά περιελάμβανε ένα κορίτσι που έγραφε: «Ακολουθώ τη μαμά μου σαν πράκτορας».
Ένα άλλο παιδί έγραψε: «Δεν μπορώ να κοιμηθώ χωρίς τη μαμά μου. Αφού κοιμηθώ, την ακολουθώ κρυφά σαν μυστικός πράκτορας. Προσπαθώ να μάθω τι κάνει, τι τρώει και με ποιον μιλάει. Αλλά συνήθως η μαμά μου με πιάνει και με στέλνει κατευθείαν πίσω στο κρεβάτι».
Η Εθνική Ακαδημία Πληροφοριών, η οποία ιδρύθηκε στο MİT το 2024, είναι ένα ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που επικεντρώνεται στην έρευνα πληροφοριών και ασφάλειας. Συγκεντρώνει ακαδημαϊκούς, πολλοί από τους οποίους έχουν δεσμούς με το think tank του κυβερνώντος κόμματος, το Ίδρυμα Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (SETA), και το έργο της ευθυγραμμίζεται στενά με τις κυβερνητικές πολιτικές. Το MİT έχει υιοθετήσει ολοένα και περισσότερο έναν ρόλο που μοιάζει με αυτόν ενός παρακλαδιού πολιτικού κόμματος αντί να λειτουργεί αποκλειστικά ως κρατικός θεσμός που υπηρετεί τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Πηγή: nordicmonitor.com