Οι τελευταίες εξελίξεις στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου έχουν αναβαθμίσει θεαματικά τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας. Οι συμφωνίες που υπογράφηκαν στην Αθήνα στο πλαίσιο του σχήματος 3+1 (Ελλάδα–Κύπρος–Ισραήλ–ΗΠΑ), οι οποίες προβλέπουν την ενίσχυση της ενεργειακής διασυνδεσιμότητας, την προώθηση υποθαλάσσιων καλωδίων και νέων αγωγών, αλλά και τον κεντρικό ρόλο της Ελλάδας ως κόμβου μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη, δεν πέρασαν απαρατήρητες από την Άγκυρα.
Όπως σημειώνει το Reuters, η ενίσχυση των εναλλακτικών ενεργειακών οδεύσεων μέσω Ελλάδας και Κύπρου μειώνει τον διαχρονικό ρόλο της Τουρκίας ως «αναγκαίου περάσματος» προς την ευρωπαϊκή αγορά, υπονομεύοντας τη διαπραγματευτική της ισχύ.
Η τουρκική αντίδραση ήταν άμεση και νευρική. Δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων ανεβάζουν εκ νέου το θερμόμετρο στο Αιγαίο. Άλλοι επισείουν απειλές, άλλοι υιοθετούν το αφήγημα περί «αποστρατιωτικοποίησης» των νησιών, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν –με φρασεολογία που προκάλεσε αντιδράσεις στην Αθήνα– μίλησε για «δίκαιη μοιρασιά στο Αιγαίο», μια φράση που, όπως σχολιάζει το Atlantic Council, παραπέμπει ευθέως σε αναθεωρητική ατζέντα. Ακόμη πιο προκλητικές ήταν οι τοποθετήσεις στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας, τα οποία κατηγόρησαν την Ελλάδα ότι «κλέβει» το Αιγαίο, ενισχύοντας το κλίμα εθνικιστικής έντασης.
Ο εκνευρισμός της Άγκυρας δεν έχει μόνο ενεργειακή διάσταση. Προέρχεται και από την ανατροπή των περιφερειακών ισορροπιών. Οι αποκαλύψεις των ισραηλινών αρχών ότι στην Τουρκία λειτουργούν δίκτυα χρηματοδότησης ισλαμιστικών οργανώσεων, υπό ιρανική καθοδήγηση, έχουν προκαλέσει σοβαρή κρίση στις σχέσεις Άγκυρας–Τελ Αβίβ. Σύμφωνα με το FDD και το INSS του Ισραήλ, η Τουρκία έχει μετατραπεί σε «κρίκο» ενός συστήματος που υπονομεύει την περιφερειακή σταθερότητα. Η ανακάλυψη των οικονομικών βραχιόνων της Hamas σε τουρκικό έδαφος, σε συνδυασμό με την έντονα αντιισραηλινή ρητορική του Ερντογάν, έχει οδηγήσει τις διμερείς σχέσεις στο χαμηλότερο σημείο της τελευταίας δεκαετίας.
Στο ίδιο πλαίσιο, η τουρκική διπλωματία προσπαθεί να εμφανιστεί ως ρυθμιστής στη Μέση Ανατολή, αλλά τα γεγονότα την εκθέτουν. Όπως αναλύει το Al-Monitor, η Άγκυρα διεκδικεί ρόλο μεσολαβητή, την ώρα που η ίδια πυροδοτεί εντάσεις: συγκρούεται με Ισραήλ, αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας, πιέζεται από τις ΗΠΑ για τη στάση της απέναντι στη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να επανέλθει ως «προστάτιδα δύναμη» των μουσουλμανικών πληθυσμών της περιοχής.
Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, η Ελλάδα αναδεικνύεται σε σταθερό πυλώνα. Με την υποστήριξη των ΗΠΑ, την εμβάθυνση της συνεργασίας με το Ισραήλ και την ενεργό συμμετοχή της Κύπρου και της Αιγύπτου στα περιφερειακά σχήματα, η Αθήνα οικοδομεί μια στρατηγική που βασίζεται στην προβλεψιμότητα, το διεθνές δίκαιο και την ενεργειακή ασφάλεια. Το ELIAMEP επισημαίνει ότι ο άξονας Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ λειτουργεί πλέον ως «αντίβαρο» στην τουρκική ρευστότητα, ενώ το αμερικανικό SAFE και ο διάδρομος IMEC τοποθετούν την Ελλάδα στο επίκεντρο νέων εμπορικών και ενεργειακών διαδρομών.
Για την Άγκυρα, αυτή η εξέλιξη είναι στρατηγική ήττα. Για την Ελλάδα, είναι ιστορική ευκαιρία: να μετατρέψει την Ανατολική Μεσόγειο από χώρο αβεβαιότητας σε χώρο σταθερότητας — και να επιβάλλει, με συμμαχίες και νηφαλιότητα, την πραγματικότητα που η Τουρκία αρνείται να αποδεχθεί.