Η πρόσφατη συμφωνία στις Βρυξέλλες, όπου Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία υπέγραψαν -παρουσία του Ευρωπαίου Επιτρόπου- την προώθηση του λεγόμενου «Κάθετου Διαδρόμου», δεν είναι μια ακόμη τεχνική ρύθμιση για αγωγούς. Είναι ένα ακόμη βήμα στην απομάκρυνση της Ευρώπης από τον ενεργειακό εκβιασμό Ρωσίας και Τουρκίας.
Ο «Κάθετος Διάδρομος» συνδέει τα ελληνικά LNG terminals -τη Ρεβυθούσα και, κυρίως, της Αλεξανδρούπολη- με τα δίκτυα Βουλγαρίας, Ρουμανίας και, στη συνέχεια, Ουγγαρίας, Σλοβακίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας, αξιοποιώντας την αντίστροφη ροή του παλιού αγωγού «Trans-Balkan». Ήδη, οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς των εμπλεκόμενων χωρών, με κοινή επιστολή τους, ζητούν ρυθμιστική έγκριση για νέα «διαδρομή ικανότητας», που θα επιτρέψει σταθερές ροές από νότο προς βορρά.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ανατολική Ευρώπη αναγκάστηκε -βίαια- να κόψει την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Η λύση ήταν η αλλάγη στον εφοδιασμό LNG: Περισσότερο αμερικανικό και διεθνές υγροποιημένο αέριο, λιγότερο ρώσικο από την Gazprom. Σε αυτό το νέο τοπίο, η Ελλάδα προβάλλει από διεθνείς αναλύσεις (Chatham House κ.ά.) ως σταθερός, δυτικός κόμβος διανομής προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, με προοπτική μάλιστα να εξελιχθεί και σε κόμβο «καθαρής ενέργειας» στο μέλλον.
Τι σημαίνει αυτό για την Τουρκία; Πρώτον, αποδυναμώνει το αφήγημα της Άγκυρας ότι «κρατά τα κλειδιά» της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας. Μέχρι χθες, η Τουρκία επένδυε στο τρίγωνο TurkStream-TANAP-Στενά, φιλοδοξώντας να εξελιχθεί σε αποκλειστική πύλη ρωσικού, αζέρικου και -δυνητικά- μεσανατολικού αερίου προς την Ευρώπη. Όμως, ένα κάθετο δίκτυο από το Αιγαίο μέχρι τα ουκρανικά σύνορα, βασισμένο σε LNG, που εκφορτώνεται σε ελληνικό έδαφος και κινείται εντός ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, μειώνει θεαματικά τη δυνατότητα της Άγκυρας να εκβιάζει με «βάνες» και γεωπολιτικά παζάρια.
Δεύτερον, ο «Κάθετος Διάδρομος» υποβαθμίζει και τη σημασία των ίδιων των Στενών ως αποκλειστικού διαύλου υδρογονανθράκων προς την Ευρώπη. Όσο περισσότερο αέριο μπαίνει από την Ελλάδα και ανεβαίνει προς Βουλγαρία-Ρουμανία-Ουκρανία, τόσο λιγότερο κρίσιμος είναι ο άξονας Ρωσία-Μαύρη Θάλασσα-Βόσπορος-Δαρδανέλλια, για την τροφοδοσία της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Η γεωπολιτική μετάφραση είναι καθαρή: Αναβαθμίζεται ο άξονας Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας, ενισχύεται η στρατηγική σημασία της Αλεξανδρούπολης -ήδη χαρακτηριζόμενης από γαλλικά και άλλα think tank ως «ζωτικό» logistics hub της Δύσης- και δημιουργείται ένα πλέγμα συμφερόντων, που δένει πιο σφιχτά τα Βαλκάνια με την Αθήνα, την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.
Με άλλα λόγια, ο «Κάθετος Διάδρομος» δεν είναι μόνο αγωγοί και βάνες. Είναι ένα σιωπηλό γεωπολιτικό counter-project απέναντι στο τουρκικό αφήγημα περί «ενεργειακής υπερδύναμης», που μετακινεί το κέντρο βάρους της ευρωπαϊκής ασφάλειας εφοδιασμού από την αστάθεια της Άγκυρας στη σταθερότητα της Ελλάδας.
ΠΗΓΗ: tomanifesto.gr