31 Ιανουαρίου 1996: Η κορύφωση της κρίσεως των Ιμίων, που παρ’ ολίγο να οδηγήσει σε ελληνοτουρκική σύγκρουση

 
31 Ιανουαρίου 1996: Η κορύφωση της κρίσεως των Ιμίων, που παρ’ ολίγο να οδηγήσει σε ελληνοτουρκική σύγκρουση

Ενημερώθηκε: 31/01/24 - 20:14

Του Λεωνίδα Σ. Μπλαβέρη

Στις 31 Ιανουαρίου 1996 είχαμε την κορύφωση της κρίσεως των Ιμίων, που παρ’ ολίγο να οδηγήσει σε ελληνοτουρκική σύγκρουση και αποσοβήθηκε κυριολεκτικώς την τελευταία στιγμή, χάρη στην αποφασιστική μεσολάβηση των Αμερικανών, τους οποίους ευχαρίστησε δημοσίως και από τους βήματος της Βουλής ο τότε νέος Πρωθυπουργός της χώρας κ. Κώστας Σημίτης, προκαλώντας σάλο στην ελληνική κοινωνία, αφού προηγουμένως είχε κοστίσει τη ζωή τριών στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού, που έχασαν τη ζωή τους κατά τη συντριβή του ελικοπτέρου τους στη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων.   

Το όλο συμβάν της καταστάσεως στα Ίμια έτσι όπως εξελίχθηκε, υπήρξε προϊόν οργανωμένου σχεδίου από πλευράς της τουρκικής κυβερνήσεως της κυρίας Τανσού Τσιλέρ, το οποίο είχε σχεδιάσει από καιρό το Γενικό Επιτελείο της γείτονος και απλώς περίμενε την κατάλληλη ευκαιρία για να το εφαρμόσει. Η «κατάλληλη» γι’ αυτούς ευκαιρία ήταν η διαδικασία επιλογής από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ του νέου της Αρχηγού, ο οποίος θα διαδεχόταν τον Ανδρέα Παπανδρέου και θα αναλάμβανε αυτομάτως και πρωθυπουργός της χώρας. 

Από την προαναφερθείσα διαδικασία εξελέγη ως γνωστόν ο κ. Σημίτης, ο οποίος, όντας πρωθυπουργός λίγων μόλις ημερών, βρέθηκε αντιμέτωπος με την κρίση και την «καυτή πατάτα» στα χέρια του, καθώς η τουρκική ηγεσία έκρινε – και εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι η κρίση της ήταν ορθή – ότι η νέα κυβέρνηση και ο νέος πρωθυπουργός δεν θα ήταν σε θέση να την αντιμετωπίσουν αποτελεσματικώς λόγω της απειρίας τους στα νέα τους καθήκοντα. 

  Και τότε έθεσαν το όλο σχέδιό τους σε εφαρμογή καθώς ήθελαν να αλλάξουν υπέρ τους το ως τότε status-quo στο Αιγαίο, όπου η Ελλάδα αναγνωρίζει ως μόνη διαφορά της με την Τουρκία την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδος, ενώ η γείτων θέτει τα θέματα του εναερίου χώρου, όπου αναγνωρίζει 6 και όχι 10 ναυτικά μίλια, του FIR Αθηνών και του χώρου ευθύνης για έρευνα και διάσωση (SAR) σε αυτόν διεκδικώντας να έχει την ευθύνη για το μισό Αιγαίο, ασχέτως αν υπάρχουν εκεί ελληνικά νησιά με ό,τι αυτό συνεπάγεται, της αποστρατιωτικοποιήσεως των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων και – μετά την κρίση των Ιμίων – και το καθεστώς κάποιων βραχονησίδων, γνωστών έκτοτε ως «Γκρίζες Ζώνες» από τους Τούρκους, που υποστηρίζουν ότι το νομικό τους καθεστώς είναι αμφισβητήσιμο, πέρα από κάθε ιστορική και νομική λογική.

Τα Ίμια ή Λημνιά, όπως απαντώνται σε κάποιους χάρτες («Καρντάκ» στα τουρκικά) είναι δύο μικρές ακατοίκητες βραχονησίδες, που τότε όμως είχαν οικονομική ζωή επάνω τους, καθώς εκεί ζούσαν τα αιγοπρόβατα ενός κατοίκου της Καλύμνου, μεταξύ των Δωδεκανήσων και των έναντι αυτών τουρκικών ακτών, από τις οποίες απέχουν 3,8 ν.μ., 5,5 ν.μ. από την Κάλυμνο και 2,5 ν.μ. από την κοντινότερη ελληνική νησίδα Καλόλιμνο, όπου μετά τα Ίμια και μέχρι σήμερα υπάρχει Επιτηριτικό Φυλάκιο του Στρατού μας. 

Το 1947, οι νησίδες Ίμια παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα από την Ιταλία, που τα κατείχε όπως και όλα τα Δωδεκάνησα μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Τουρκία ΔΕΝ ήταν συμβαλλόμενο μέρος στην συνθήκη αυτή και ως εκ τούτου δεν είχε το παραμικρό δικαίωμα αντιρρήσεων ή επεμβάσεως, και έτσι είχε αποδεχτεί το καθεστώς αυτό από το 1947 μέχρι και τον Ιανουάριο του 1996. 

Στις 25 Δεκεμβρίου 1995, ανήμερα των Χριστουγέννων, όπου τα πάντα στην Ελλάδα υπολειτουργούσαν, ξεκίνησε η αμφισβήτηση της ελληνικότητος των Ιμίων από ένα ναυτικό ατύχημα που είχε σκηνοθετηθεί με την προσάραξη ενός μικρού φορτηγού υπό τουρκική σημαία και με τουρκικό πλήρωμα, του «Φιγκέν Ακάτ», στις νησίδες αυτές, στα αβαθή της Ανατολικής Ίμιας. Ο Τούρκος καπετάνιος αρνείται επιμόνως την βοήθεια που του προσφέρει το ελληνικό Λιμενικό, σκάφος του οποίου είχε σπεύσει στην περιοχή αμέσως, υποστηρίζοντας ότι «βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και ότι οι μόνες αρμόδιες είναι οι αρχές της χώρας του».

Από κει και μετά η Ιστορία είναι γνωστή στους περισσότερους καθότι αποτελεί κομμάτι της (πολύ) πρόσφατης ιστορίας μας και δεν θα υπεισέλθουμε στις «λεπτομέρειές» της. 

Απλώς να σημειώσουμε ότι, στις 29 Ιανουαρίου 1996, ο νέος τότε Πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις από του βήματος της Βουλής, στέλνει μήνυμα στην Άγκυρα, ότι η Ελλάδα σε οποιαδήποτε πρόκληση θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά, ενώ η Τανσού Τσιλέρ ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς όλων των βραχονησίδων του Αιγαίου. 

Στις 30 Ιανουαρίου 1996, ο Κ.Σημίτης επικοινωνεί τηλεφωνικώς με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, όπου του επισημαίνει ότι η Ελλάδα δεν επιθυμεί την ένταση, αλλά εφόσον προκληθεί θα αντιδράσει δυναμικά. Δηλώνει έτοιμος να αποσύρει το άγημα, όχι όμως και την ελληνική σημαία. Από την πλευρά του ο Τούρκος ΥΠΕΞ δηλώνει επισήμως ότι υπάρχουν και άλλα νησιά του Αιγαίου με ασαφές νομικό καθεστώς. Δηλώνει επίσης ότι η χώρα του δεν αποδέχεται την ελληνική πρόταση για αποχώρηση του αγήματος αλλά παραμονή της Σημαίας. Η κατάσταση επιδεινώνεται επικίνδυνα. 

Στις 30 προς 31 Ιανουαρίου 1996, τα μεσάνυχτα, συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Ο Έλλην ΥΠΕΞ Θ. Πάγκαλος, φθάνει καθυστερημένα, επειδή είναι σε τηλεοπτική εκπομπή. Στις 01:40, στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Στις 04:30 το ελικόπτερο τύπου AB-212ASW «ΠΝ-21» της φρεγάτας «ΝΑΒΑΡΙΝΟ» απονηώνεται προκειμένου να επιβεβαιώσει την πληροφορία, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή. Πλήρωμά του είναι οι τότε Υποπλοίαρχοι Χριστόδουλος Καραθανάσης (κυβερνήτης) και Παναγιώτης Βλαχάκος (συγκυβερνήτης), ενώ χειριστής του σόναρ είναι ο τότε Αρχικελευστής Έκτωρ Γιαλοψός. 

Το ξημέρωμα της 31 Ιανουαρίου, στις 04:50, το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει τον εντοπισμό περίπου 10 Τούρκων κομάντος με τη σημαία τους πάνω στο νησί, οπότε και του δίδεται εντολή να επιστρέψει στη φρεγάτα του. Κατά την πτήση της επιστροφής και ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλολίμνου, το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει βλάβη και το ίχνος του χάνεται από το ραντάρ. Πολύ αργότερα, μετά από εντατικές προσπάθειες του ΠΝ, εντοπίζονται βυθισμένα τα συντρίμμια του και ανασύρονται νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος από την Ομάδα του δύτη Θωκταρίδη σε συνεργασία με όλο σχεδόν το ΠΝ. 

Στις 06:00, ο Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλει σε Αθήνα και Άγκυρα την αμερικανική θέση: «No ships, no troops, no table-flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31 Ιανουαρίου 1996 τα πολεμικά πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες αμφοτέρων των πλευρών είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια και την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή τους. 

Μία ακόμα ελληνοτουρκική κρίση, παρέμεινε κρίση» και δεν εξελίχθηκε σε θερμό επεισόδιο. 

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ