Έχουν γραφτεί πολλά για συνάφεια ανάμεσα στην δεκαετία του 1930 και τη σύγχρονη κατάσταση στην Ευρώπη. Σήμερα υπάρχει η τάση να χρησιμοποιείται εύκολα ο κατηγορηματικός προσδιορισμός «φασιστικός».
Κάποιοι για παράδειγμα χαρακτηρίζουν τις τρομοκρατικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής ως «ισλαμοφασιστικές», όμως ακαδημαϊκοί χρησιμοποιούν όρους όπως δεξιός εθνικισμός, λαϊκιστική αυταρχικότητα, ανελεύθερη υβριδική δημοκρατία.
Σε παγκόσμιο επίπεδο αυτό που αντιμετωπίζουν σήμερα οι περισσότερες χώρες είναι οικονομική δυσπραγία και αδιάκοπη ροή μεταναστών και προσφύγων. Πολλοί πολιτικοί και οι κυβερνήσεις τους βρίσκονται προ αφορήτων διλημμάτων για τον τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης. Δεν είναι λίγοι αυτοί που σε κάθε ευκαιρία δείχνουν την αυταρχικότητα και τον κυνισμό τους, προκαλώντας εμπρηστικές συγκρίσεις.
Πρόσφατα ο πρώην κυβερνήτης της Μασσαχουσέτης Ουίλλιαμ Ουέλντ παραλλήλισε το σχέδιο για την αντιμετώπιση του προσφυγικού του υποψηφίου για το προεδρικό χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος Ντόναλντ Τραμπ, με την Κρίσταλναχτ τη νύχτα των κρυστάλλων, όταν το 1938 οι Ναζί κατέστρεψαν σπίτια εβραίων, επιχειρήσεις και Συναγωγές τους στη Γερμανία.
Η συζήτηση για αναβίωση του φασισμού έχει ανοίξει καθώς υπάρχουν ηγέτες που μεταχειρίζονται αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης αν και εκλεγμένοι με δημοκρατικές μεθόδους, όπως ο Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία ή ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη Ρωσία. Στην Αυστρία για λίγες ψήφους δεν είχαμε τελικά τον πρώτο εθνικιστή πρόεδρο εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ στην Ουγγαρία η αυταρχική κυβέρνηση έχει ως στόχο τα μέσα ενημέρωσης κι έχει βάλει συρματοπλέγματα στα σύνορά της για να εμποδίσει τους μετανάστες.
Οι New York Times για δεύτερη φορά μέσα σε μία εβδομάδα δημοσιεύσαν άρθρα που συσχετίζουν τον Ντόναλντ Τραμπ με την αναβίωση του φασισμού. Ακαδημαϊκοί υποστηρίζουν ότι έχει δημιουργηθεί σύγχυση από την σημερινή υπεραπλούστευση στη χρήση του όρου «φασισμός», καθώς στην κυριολεξία ο πραγματικός φασισμός έχει ανάγκη από δύο στοιχεία απαραιτήτως, την απόρριψη της δημοκρατίας και έναν σκληρότερο ορισμό της τάξης.
Οι νεοφασιστικές τάσεις στις σύγχρονες κοινωνίες τρέφονται κυρίως από κρίσεις οικονομικές ή διάφορες δυσλειτουργίες όπως αυτές που επιφέρει η μεταναστευτική ροή, όμως σε καταστάσεις υβριδικών δημοκρατιών οι αυταρχικές τάσεις αντικατοπτρίζουν το κενό που άφησαν δυτικές έννοιες που δεν ανθοφόρησαν. Όπως συμβαίνει σήμερα στα αραβικά κράτη όπου η χαρακτηρισθείσα ως Αραβική Άνοιξη που θα καλλιεργούσε τη κοινοβουλευτική δημοκρατία μετεβλήθη σε Αραβικό Μεσαίωνα με την επικράτηση ακραίων φονταμενταλιστικών στοιχείων που διαθέτουν ένοπλες ομάδες για να ελέγχουν την κατάσταση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος κάποτε είχε χρησιμοποιήσει σε tweet τη ρήση του Μουσολίνι «καλύτερα να ζήσεις μία μέρα σαν λιοντάρι παρά εκατό χρόνια σαν πρόβατο» δείχνει έναν αυθόρμητο, παρορμητικό και αυταρχικό χαρακτήρα. Όταν ρωτήθηκε μετά από την ανάρτηση που έκανε αν θέλει να συνδέεται με τον Μουσολίνι απάντησε ότι δεν τον ενδιαφέρει κάτι τέτοιο, αλλά θα ήθελε να συνδέεται με «ενδιαφέρουσες ρήσεις».
Και το ερώτημα που έχει γεννηθεί είναι αν θα κατορθώσουν τελικά οι φιλελεύθερες δημοκρατίες να επικρατήσουν. Προς το παρόν φαίνεται ότι οι πολιτικές ηγεσίες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το κύμα. Ένα κύμα που παρασύρει μαζικά κοινωνίες καθώς είναι ευάλωτες στην εξαπάτηση από ικανούς λαϊκιστές δημαγωγούς. Είναι ενδιαφέρον να μάθουμε που τελικά θα «καθήσει η μπίλια» στην μάχη των αμερικανικών εκλογών του Νοεμβρίου. Η έκβασή τους θα δείξει εν πολλοίς τη γενικότερη κατεύθυνση.