Οι Μεξικανοί καλούνται να ψηφίσουν την Κυριακή (01/06) στις πρώτες στην ιστορία της χώρας εκλογές για δικαστές και ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, μια σημαντική μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος που προωθήθηκε από τον πρώην πρόεδρο Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραδόρ και τη διάδοχό του Κλαούντια Σέινμπαουμ.
Όπως αναφέρει το Reuters η μεταρρύθμιση προβλέπει την εκλογή 2.600 δικαστών και ανώτατων δικαστικών, συμπεριλαμβανομένων και των εννέα δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Οι υποστηρικτές της, όπως ο Λόπεζ Ομπραδόρ και η Σέινμπαουμ, υποστηρίζουν ότι με τις εκλογές θα εκδιωχθεί η διαφθορά και το κατεστημένο που ελέγχει τη δικαιοσύνη, δίνοντας τη δυνατότητα στον λαό να αποφασίσει ποιος πρέπει να είναι δικαστής.
Ωστόσο, η προεκλογική περίοδος σημαδεύτηκε από σκάνδαλα, με κάποιους υποψηφίους να έχουν σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα, όπως ένας καταδικασμένος λαθρέμπορος ναρκωτικών και ένας πρώην δικηγόρος του διαβόητου βαρόνου των ναρκωτικών Χοακίν "Ελ Τσάπο" Γκουσμάν.
Οι επικριτές της μεταρρύθμισης φοβούνται πως το νέο σύστημα θα μειώσει τους ελέγχους και τις ισορροπίες στο πλαίσιο της κυριαρχίας του κυβερνώντος κόμματος Morena, επιτρέποντας σε οργανώσεις εγκλήματος να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή μέσω της τοποθέτησης φιλικών υποψηφίων.
Το Μεξικό γίνεται, μαζί με τη Βολιβία, από τις λίγες χώρες στον κόσμο που πραγματοποιούν εθνικές εκλογές για δικαστικούς, αν και σε πολιτειακό επίπεδο τέτοιες εκλογές είναι συχνές στις ΗΠΑ και σε τοπικό επίπεδο στην Ελβετία.
Η συμμετοχή αναμένεται χαμηλή, λόγω εκκλήσεων για μποϊκοτάζ από την αντιπολίτευση, της πολυπλοκότητας της διαδικασίας και του μεγάλου αριθμού υποψηφίων — πάνω από 7.700. Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική και δεν απαιτείται ελάχιστη συμμετοχή για να θεωρηθεί έγκυρη η εκλογή.
Η δεξιά αντιπολίτευση, το κόμμα PAN, χαρακτήρισε τις εκλογές «χυδαία απάτη» και κάλεσε σε μποϊκοτάζ, ενώ η Σέινμπαουμ υπερασπίστηκε τη μεταρρύθμιση λέγοντας πως η συμμετοχή των πολιτών είναι ο καλύτερος τρόπος να αλλάξει η χώρα.
Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει επίσης μείωση του αριθμού των δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου, συντόμευση των θητειών και χαλάρωση ορισμένων κριτηρίων όπως το ελάχιστο ηλικιακό όριο και η απαιτούμενη εργασιακή εμπειρία.
Η αλλαγή προκάλεσε ανησυχίες σε χρηματοπιστωτικές αγορές και τις ΗΠΑ, ενώ οδήγησε σε απεργία των δικαστικών υπαλλήλων. Ειδικοί προειδοποιούν πως το νέο σύστημα ίσως δεν επιλύσει τα υπάρχοντα προβλήματα της δικαιοσύνης και η πραγματική δοκιμασία θα φανεί όταν υποθέσεις κατά κυβερνητικών αποφάσεων φτάσουν στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Η καταμέτρηση των ψήφων αναμένεται να διαρκέσει δύο εβδομάδες, με τα αποτελέσματα να ανακοινώνονται στις 15 Ιουνίου. Το 2027 προγραμματίζεται νέα εκλογική διαδικασία για την πλήρωση πάνω από 1.000 ακόμη δικαστικών θέσεων.