«Έχετε ακούσει για το μάτι του κυκλώνα;» ρωτά ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στις 29 Απριλίου από το Υπουργείο Εξωτερικών στην Κίνα.
Το κέντρο ενός ανεμοστρόβιλου ή ενός κυκλώνα μπορεί να είναι παραπλανητικά ήρεμο. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι μια «θανατηφόρα παγίδα».
Ο κόσμος βρίσκεται σε παρόμοια θέση, υποστηρίζει το υπουργείο, λόγω της «καταιγίδας δασμών» που έχει προκαλέσει η Αμερική.
Δεν είναι κακή αναλογία σύμφωνα με τον Economist. Η παγκόσμια οικονομία έχει πράγματι εισέλθει σε μια περίοδο ηρεμίας.
Ο κίνδυνος φαίνεται να κρύβεται τόσο πίσω όσο και μπροστά. Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε στις 9 Απριλίου ότι θα αναβάλει το σχέδιο «αμοιβαίων» δασμών, οι χρηματοπιστωτικές αγορές σταμάτησαν να βρίσκονται σε πανικό.
Πολλοί από τους συνεργάτες του Τραμπ ένιωσαν επίσης πιο ικανοποιημένοι.
Ενώ το αρχικό σχέδιο του προέδρου επέβαλε ακατανόητους δασμούς σε στενούς συμμάχους και μακρινά νησιά, αυτό που παρέμεινε κατά τη διάρκεια της 90ήμερης παύσης ήταν πιο ευκολονόητπ: υψηλοί δασμοί στον κύριο αντίπαλο της Αμερικής, την Κίνα, και χαμηλοί δασμοί για σχεδόν όλους τους άλλους.
Ωστόσο, η ηρεμία δεν μπορεί να διαρκέσει. Καθώς τα εμπορικά πλοία διασχίζουν τον Ειρηνικό από την Κίνα, οι ηγέτες της Αμερικής συνειδητοποιούν την παγίδα που έστησαν οι ίδιοι.
Οι τιμές στην Αμερική
Το status quo, συμπεριλαμβανομένου του δασμού 145% σε πολλά κινεζικά προϊόντα, δεν είναι «βιώσιμο», δήλωσε ο Σκοτ Μπέσεντ, υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, στις 22 Απριλίου.
Το ποσοστό αυτό «θα μειωθεί σημαντικά», δήλωσε ο ίδιος ο Τραμπ λίγο αργότερα. Η Αμερική έχει ήδη εξαιρέσει πολλά ηλεκτρονικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των smartphone, από τους υψηλότερους δασμούς.
Όταν το ειδησεογραφικό πρακτορείο Punchbowl ανέφερε ότι η Amazon θα εμφανίζει το κόστος των δασμών παράλληλα με την τιμή ορισμένων προϊόντων, οι Αμερικανοί «πολεμιστές του εμπορίου» φάνηκαν να έχουν τρομοκρατηθεί από το ίδιο τους το έργο.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου κατηγόρησε την Amazon, η οποία υποβάθμισε την πρόταση, για «εχθρική και πολιτική πράξη».
Η ανησυχία τους αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι αυτοί οι μη βιώσιμοι δασμοί ήταν σε μεγάλο βαθμό απρογραμμάτιστοι. Όταν ο Τραμπ πρότεινε την επιβολή δασμού 34% στην Κίνα στις 2 Απριλίου, δεν γνώριζε ότι η Κίνα θα ανταποκριθεί με τον ίδιο τρόπο.
Και όταν η Κίνα αντέδρασε, οι ηγέτες της δεν γνώριζαν με βεβαιότητα ότι η Αμερική θα ήταν τόσο απερίσκεπτη στην απάντησή της.
Μπορούν τα πράγματα να ηρεμήσουν εξίσου γρήγορα; Οι δασμοί που βλάπτουν περισσότερο την αμερικανική οικονομία είναι αυτοί που έχει επιβάλει η ίδια η Αμερική.
Τι θα συμβεί στην οικονομία των ΗΠΑ
Η αύξηση των τιμών πολλών κινεζικών εισαγωγών θα πλήξει τους Αμερικανούς καταναλωτές, ανεξάρτητα από το αν η Amazon τονίσει το κόστος ή όχι. Θα μπορούσε επίσης να παραλύσει πολλές εταιρείες που εξαρτώνται από κινεζικά εξαρτήματα.
Ο Τραμπ θα μπορούσε να περιορίσει αυτή τη ζημιά μειώνοντας μονομερώς τους δικούς του δασμούς σε ένα πιο ανεκτό επίπεδο. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα εκτελεστικό διάταγμα, από τα οποία έχει ήδη υπογράψει πάνω από 140 από τον Ιανουάριο.
Ωστόσο, θέλει να αποφύγει να φανεί αδύναμος. Ως εκ τούτου, επιμένει ότι θα περιμένει μέχρι να κάνει την πρώτη κίνηση η Κίνα.
«Η ευθύνη για την άρση των δασμών βαρύνει την Κίνα», δήλωσε ο Μπέσεντ στις 29 Απριλίου.
Αυτή η επιμονή έχει δώσει στην Κίνα ασυνήθιστη εξουσία επί της άμεσης οικονομικής τύχης της Αμερικής. Αν η Κίνα κάνει το πρώτο βήμα προς τον Τραμπ, το χειρότερο θα μπορούσε να αποφευχθεί. Αν δεν το κάνει, η καταιγίδα θα επιστρέψει σύντομα. Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι οι ηγέτες της Κίνας δεν είναι ακόμα έτοιμοι να λύσουν το μυστήριο. Μπορεί μάλιστα να το απολαμβάνουν.
Η οικονομία της Κίνας
Αυτή η αλαζονεία μπορεί να μην διαρκέσει. Η Κίνα βρίσκεται ήδη σε παρατεταμένο πόλεμο κατά του αποπληθωρισμού και της ύφεσης στον τομέα των ακινήτων. Τώρα οι εξαγωγείς αρχίζουν να ταράσσονται.
Μια μηνιαία έρευνα μεταξύ κινεζικών κατασκευαστών που δημοσιεύθηκε στις 30 Απριλίου έδειξε ότι οι νέες παραγγελίες εξαγωγών ήταν στις χαμηλότερες τιμές από το τέλος του 2022. Για να ξεπεράσει τον εμπορικό πόλεμο, η Κίνα χρειάζεται οι προσεκτικοί καταναλωτές της να αρχίσουν να ξοδεύουν.
Ωστόσο, προς το παρόν η Κίνα φαίνεται απρόθυμη να υποχωρήσει. Αν και η οικονομική αντιπαράθεση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων θα βλάψει και τις δύο – είναι αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «παιχνίδι αρνητικού αθροίσματος» – η γεωπολιτική διαμάχη είναι αναπόφευκτα «παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος».
Οτιδήποτε βλάπτει την Αμερική βοηθά την Κίνα. Η απώλεια αξιοπιστίας της Αμερικής είναι κέρδος για την Κίνα.
Η Κίνα ελπίζει μάλιστα να κερδίσει μέρος της καλής θέλησης που η Αμερική κατέστρεψε με την αδιαφορία της. Σε αντίθεση με την αστάθεια του Τραμπ, η Κίνα παρουσιάζεται ως δύναμη σταθερότητας.
Είναι η Κίνα σταθερή;
Σε βίντεο του υπουργείου Εξωτερικών, καλεί τις άλλες χώρες να ενωθούν μαζί της για να αντισταθούν στην Αμερική, η οποία αντιπροσωπεύει λιγότερο από το ένα πέμπτο του παγκόσμιου εμπορίου. Η Κίνα, από την άλλη πλευρά, είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος για πάνω από εκατό χώρες.
Είναι επίσης στενά συνδεδεμένη με τις αλυσίδες εφοδιασμού της Ασίας. Το 2022 παρείχε πάνω από το 19% των εισαγωγών ενδιάμεσων αγαθών της Ιαπωνίας. Στην Νότια Κορέα παρείχε πάνω από το ένα τρίτο, και στο Βιετνάμ πάνω από το 38%.
Η κεντρική θέση της Κίνας σε αυτά τα εμπορικά δίκτυα της δίνει σημαντική επιρροή. Οι ασιατικοί εμπορικοί εταίροι της δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να αποσυνδέσουν την Κίνα από τις εφοδιαστικές αλυσίδες τους, όπως θα ήθελε η Αμερική.
Ωστόσο, η ανοιχτή αντίθεση της Κίνας προς την Αμερική δεν βρίσκει μεγάλη απήχηση σε αυτές τις χώρες. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα εξαρτώνται υπερβολικά από τις εγγυήσεις ασφάλειας της Αμερικής.
Και πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι αποφασισμένες να μην αποξενώσουν καμία από τις δύο υπερδυνάμεις, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να τις αντιπαραθέτουν η μία στην άλλη.
Οι ασιατικές συμμαχίες του Τραμπ
Από την ανακοίνωση των σχεδίων του Τραμπ για την επιβολή δασμών, πολλές ασιατικές χώρες έχουν αναζητήσει δημιουργικούς τρόπους για να τον κατευνάσουν.
Έχουν προσφερθεί να αγοράσουν περισσότερη αμερικανική ενέργεια, αγροτικά προϊόντα ή όπλα, καθώς και να άρουν ορισμένα εμπορικά εμπόδια που έχουν τραβήξει την προσοχή του.
Το Βιετνάμ υπόσχεται να πατάξει τη δασμολογική απάτη, σύμφωνα με την οποία κινεζικά προϊόντα φέρουν εσφαλμένη επισήμανση «κατασκευασμένο στο Βιετνάμ» προκειμένου να επιβαρύνονται με χαμηλότερους δασμούς.
Αυτές οι ασιατικές χώρες που εξαρτώνται από το εμπόριο προσπαθούν να δώσουν στον Τραμπ πολλούς λόγους για να μην επαναφέρει τους δασμούς όταν λήξει η 90ήμερη αναστολή στις 9 Ιουλίου.
Αν η Κίνα δυσκολεύει τον Τραμπ να αποκλιμακώσει την κατάσταση, οι γείτονές της τον διευκολύνουν να μην την κλιμακώσει εκ νέου.
Ορισμένες από τις γειτονικές χώρες της Κίνας ελπίζουν επίσης να επωφεληθούν εις βάρος της. Οι οικονομικοί στρατηγικοί της Ταϊλάνδης, για παράδειγμα, ελπίζουν ότι οι εξαγωγείς τους θα μπορέσουν να αποκομίσουν κέρδη στην αμερικανική αγορά τροφών για σκύλους και γάτες, καπνιστούς σκουμπριών και κατεψυγμένων καλαμαριών.
Aμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή
Οι ελπίδες των ΗΠΑ να εκφοβίσουν την Κίνα και να την απομακρύνουν από τις ασιατικές αλυσίδες εφοδιασμού δεν θα πραγματοποιηθούν.
Ούτε θα πραγματοποιηθούν τα όνειρα της Κίνας να συσπειρώσει τους γείτονές της σε μια προκλητική αντίσταση κατά της ηγεμονικής δύναμης.
Η Κίνα, όπως επιμένει το βίντεο του υπουργείου Εξωτερικών, «δεν θα γονατίσει». Ωστόσο, οι ασιατικοί γείτονές της κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν τον Τραμπ να υποχωρήσει.