Παγκόσμια ανησυχια από την κατάρρευση της της Silicon Valley Bank που απειλή με πυροδότηση μιας ευρύτερης χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η Silicon Valley Bank (SVB), στήριγμα της οικονομίας των νεοφυών επιχειρήσεων, ήταν προϊόν των δεκαετιών φθηνού χρήματος, με συγκεκριμένους κινδύνους που την κατέστησαν ιδιαιτέρως ευάλωτη.
Ο Guardian σε ανάλυσή του εξηγεί πώς συνέβη η κατάρρευση της SVB, αναλύει την «επόμενη μέρα» και απαντά στο ερώτημα εάν βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα χρηματοπιστωτική κρίση, όπως αυτή που ξέσπασε το 2008.
Γιατί πτώχευσε η Silicon Valley Bank;
Οι υπηρεσίες της SVB είχαν μεγάλη ζήτηση καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας, λόγω της εξειδίκευσής της στον τεχνολογικό τομέα. Το αρχικό σοκ στην αγορά από την Covid-19, στις αρχές του 2020, έδωσε γρήγορα τη θέση του σε μια «χρυσή περίοδο» για νεοφυείς επιχειρήσεις, αλλά και καθιερωμένες εταιρείες τεχνολογίας, καθώς οι καταναλωτές στράφηκαν σε gadget και ψηφιακές υπηρεσίες.
Πολλές εταιρείες τεχνολογίας στράφηκαν στην SVB για να καταθέσουν τα μετρητά που χρησιμοποιούσαν για μισθοδοσία και άλλα επιχειρηματικά έξοδα, οδηγώντας σε εισροή καταθέσεων. Η τράπεζα επένδυσε μεγάλο μέρος των καταθέσεων, όπως κάνουν οι τράπεζες, ιδιαίτερα όμως σε μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων αυτά που συνδέονται με ενυπόθηκα δάνεια.
Όμως τα ομόλογα έχουν αντίστροφη σχέση με τα επιτόκια. Δηλαδή, όταν τα επιτόκια αυξάνονται, οι τιμές των ομολόγων πέφτουν. Και όταν η Fed άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό, το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της SVB άρχισε να χάνει αξία.
Εάν η SVB μπορούσε να κρατήσει αυτά τα ομόλογα για αρκετά χρόνια, μέχρι να λήξουν, τότε θα λάμβανε πίσω το κεφάλαιό της. Ωστόσο, καθώς οι οικονομικές συνθήκες επιδεινώθηκαν τον τελευταίο χρόνο, με τις εταιρείες τεχνολογίας να επηρεάζονται ιδιαίτερα, πολλοί από τους πελάτες της τράπεζας άρχισαν να αντλούν από τις καταθέσεις τους.
Η SVB δεν είχε αρκετά μετρητά και έτσι άρχισε να πουλά ορισμένα από τα ομόλογά της με μεγάλες απώλειες, τρομάζοντας επενδυτές και πελάτες. Χρειάστηκαν μόλις 48 ώρες από τη στιγμή που αποκαλύφθηκε ότι πουλά περιουσιακά στοιχεία μέχρι την κατάρρευσή της.
Το μεγάλο «bank run» της SVB
Τα προβλήματα της SVB πηγάζουν από προηγούμενες επενδυτικές της αποφάσεις, όμως η πτωτική της πορεία ξεκίνησε στις 8 Μαρτίου, όταν ανακοίνωσε αύξηση κεφαλαίου 1,75 δισ. δολαρίων. Ουσιαστικά, είπε στους επενδυτές της ότι έπρεπε να καλύψουν την «τρύπα» που έχει προκληθεί από την πώληση του ζημιογόνου χαρτοφυλακίου ομολόγων.
«Ξαφνικά όλοι ανησύχησαν ότι η τράπεζα είχε έλλειψη κεφαλαίων», εξηγεί στον Guardian ο Fariborz Moshirian, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας και διευθυντής του Institute of Global Finance.
Όταν αποκαλύφθηκαν τα βαθιά οικονομικά προβλήματα της τράπεζας, οι πελάτες της άρχισαν να αποσύρουν χρήματα μαζικά. Σε αντίθεση με μια τράπεζα λιανικής που εξυπηρετεί επιχειρήσεις και νοικοκυριά, οι πελάτες της SVB είχαν πολύ μεγαλύτερους λογαριασμούς. Άρα το λεγόμενο «bank run» που μάθαμε από το 2008 ήταν πολύ γρήγορο και άμεσο.
Δύο ημέρες αφότου ανακοίνωσε ότι θα αντλήσει κεφάλαια, η εταιρεία των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατέρρευσε, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη τραπεζική πτώχευση στις ΗΠΑ μετά την κρίση του 2008.
Είναι αυτή η αρχή μιας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης;
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ανησυχίες εκδηλώθηκαν άμεσα, όμως φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, πως η γρήγορη απάντηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ για την εγγύηση όλων των καταθέσεων, περιόρισε τα προβλήματα.
Η αμερικανική κυβέρνηση, με πιο απλά λόγια, εγγυήθηκε τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στο σύνολο των καταθέσεων όλοι οι πελάτες της υπό εκκαθάριση Silicon Valley Bank. Αν δεν εφαρμοστεί αυτή η εγγύηση, οι κάτοχοι λογαριασμών της SVB δεν θα μπορούσαν -για παράδειγμα- να πληρώσουν τις μισθοδοσίες των υπαλλήλων τους, προκαλώντας τρομακτικούς κραδασμούς στην οικονομία.
Οι κυβερνήσεις και οι ρυθμιστικές αρχές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας, κάνουν τώρα ελέγχους για τη δική τους έκθεση στην κατάρρευση της SVB.
Το πιο μακροπρόθεσμο ερώτημα είναι εάν η «ευαισθησία» της SVB στην αύξηση των επιτοκίων θα υπάρχει και σε άλλες τράπεζες λόγω της πτώσης των τιμών των ομολόγων.
Για την αντιμετώπιση του κινδύνου, η Federal Reserve παρουσίασε ένα νέο πρόγραμμα που επιτρέπει στις τράπεζες να δανείζονται κεφάλαια που υποστηρίζονται από κρατικούς τίτλους για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των πελατών τους.
Αυτό έχει σχεδιαστεί για να αποτρέψει τις τράπεζες από το να αναγκαστούν να πουλήσουν κρατικά ομόλογα, για παράδειγμα, που έχουν χάσει την αξία τους λόγω της αύξησης των επιτοκίων.
Υπάρχουν, ωστόσο, πιο άμεσες ανησυχίες για τον τεχνολογικό τομέα.
Η SVB υποστήριζε νεοφυείς επιχειρήσεις και άλλες εταιρείες τεχνολογίας τις οποίες οι παραδοσιακές τράπεζες απέφευγαν. Τους τελευταίους μήνες, ο κλάδος περικόπτει προσωπικό καθώς επιδεινώνονται οι οικονομικές συνθήκες. Σε μια εποχή που χρειάζεται οικονομική υποστήριξη, ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του έχει καταρρεύσει.