Η έρευνα της Ιρλανδής ιστορικού Κάθριν Κόρλες το 2014 αποκάλυψε έναν μαζικό τάφο σε ένα ίδρυμα όπου φιλοξενούνταν ανύπαντρες μητέρες στο Τουάμ και παρουσίασε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία 796 παιδιά- από νεογέννητα έως και 9 ετών- πέθαναν εκεί.
Τώρα ξεκινούν οι ανασκαφές στο σημείο για τυχόν λείψανα, καθώς η έρευνά της υπέδειξε ως πιθανό τόπο τελευταίας ανάπαυσης των παιδιών - μια αχρησιμοποίητη δεξαμενή που ανακαλύφθηκε το 1975.
Λείψανα βρεφών ανακαλύφθηκαν και σε μια αυτοσχέδια κρύπτη στην περιοχή κατά τη διάρκεια δοκιμαστικών ανασκαφών μεταξύ 2016 και 2017. Το συγκεκριμένο ίδρυμα λειτουργούσε υπό την αιγίδα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από το 1925 έως το 1961 και ο χώρος έμεινε σε μεγάλο βαθμό ανέγγιχτος μετά την κατεδάφιση του ιδρύματος το 1972.
Η έρευνα της ιστορικού, που σόκαρε την Ιρλανδία, οδήγησε στη σύσταση Ερευνητικής Επιτροπής στην Ιρλανδία για τα λεγόμενα ιδρύματα "μητέρων και βρεφών". Στα πορίσματα που δημοσιεύτηκαν το 2021, η επιτροπή ανέφερε ότι καταγράφηκαν "ανησυχητικά" ποσοστά θνησιμότητας βρεφών στα συγκεκριμένα ιδρύματα.
"Ήταν μια σκληρή μάχη. Όταν το ξεκίνησα, κανείς δεν ήθελε να με ακούσει. Επιτέλους διορθώνουμε τα λάθη", δήλωσε η 71χρονη ιστορικός στο AFP. "Τους παρακαλούσα να βγάλουν τα μωρά από αυτό το σύστημα αποχέτευσης και να τους δώσουν την αξιοπρεπή χριστιανική ταφή που τους αρνήθηκαν", είπε.
Οι ανύπαντρες γυναίκες που έμεναν έγκυες απομονώνονταν από την ιρλανδική κοινωνία, το κράτος και την Καθολική Εκκλησία- η οποία ασκούσε ιστορικά αυστηρό έλεγχο στις κοινωνικές αντιλήψεις- και οδηγούνταν στα λεγόμενα "σπίτια μητέρας και βρέφους".
Αμέσως μετά τον τοκετό οι μητέρες αποχωρίζονταν τα μωρά τους, τα οποία συχνά δίνονταν για υιοθεσία. Οι έρευνες που υποστηρίχθηκαν από το κράτος και οδήγησαν στις ανακαλύψεις στο Τουάμ, διαπίστωσαν ότι 56.000 ανύπαντρες γυναίκες και 57.000 παιδιά πέρασαν από 18 τέτοια ιδρύματα σε διάστημα 76 ετών.
Η έκθεση της επιτροπής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 9.000 παιδιά είχαν πεθάνει στα ιδρύματα αυτά σε ολόκληρη την Ιρλανδία.