Οι σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας δοκιμάζονται στη Συρία με τους δύο πρώην εταίρους να «στήνουν» σκηνικό ανάφλεξης στη χώρα παρά τη συμφωνία εκεχειρείας, με επίκεντρο την Ιντλίμπ.
Και αυτή τη φορά θύμα της κλιμάκωσης της έντασης είναι ο συριακός λαός που έχει πάρει πάλι το δρόμο της προσφυγιάς.
«Οι άνθρωποι στο Ιντλίμπ έχουν δύο επιλογές, είτε να κάτσουν στο σπίτι τους και να δουν τον θάνατο με τα μάτια τους, είτε να περάσουν τα σύνορα προς την Τουρκία αναζητώντας ασφάλεια και καλύτερη ζωή», λέει ο Σύρος Μουσταφά Ντανόν. Στέκεται στα τουρκοσυριακά σύνορα και μιλά στην κάμερά του. Το σύντομο βιντεάκι που ετοίμασε μπορεί κανείς να το δει μέσω twitter. Mε τον τίτλο «Από το Ιντίλμπ προς το Βερολίνο» χιλιάδες συμμετείχαν το Σαββατοκύριακο σε πορεία από τη συριακή επαρχία στα σύνορα με την Τουρκία, για να παρακινήσουν τη διεθνή κοινότητα να κάνει κάτι, καθώς αισθάνονται αφημένοι στην τύχη τους.
Προς το τελευταίο προπύργιο των τζιχαντιστών
Εδώ και δύο εβδομάδες ο κυβερνητικός στρατός του προέδρου Ασάντ και η Ρωσία βομβαρδίζουν τους κατοίκους του Ιντλίμπ. Η νοτιοδυτική επαρχία της χώρας είναι το τελευταίο προπύργιο των ανταρτών και των εξτρεμιστών. Ο Σύρος πρόεδρος θέλει να θέσει και αυτή την περιοχή υπό τον έλεγχό του. Οι δυνάμεις του, με τη κάλυψη της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας, έχουν ήδη καταλάβει πολλές περιοχές, μεταξύ αυτών και την σημαντική πόλη Μααράτ αλ Νουμάν, 33 χιλιόμετρα από το Ιντλίμπ, η οποία βομβαρδίστηκε όταν οι κάτοικοι είχαν ήδη φύγει. Πολλές υποδομές καταστράφηκαν. «Ένας σημαντικός αριθμός νοσοκομείων επλήγη, πολλά καταστράφηκαν ολοσχερώς» λέει ο Κρίστιαν Ρέιντερς από την οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα. «Για τους τραυματίες λιγοστεύουν οι δυνατότητες περίθαλψης. Όσο μακρύτερα πρέπει να κινηθούν οι άνθρωποι για να βρουν γιατρό, τόσο μεγαλύτερος είναι ο φόβος να πεθάνουν στο δρόμο, ή να χειροτερέψει η κατάστασή τους», περιγράφει τις συνθήκες. Σε ολόκληρο το νότιο τμήμα του Ιντλίμπ δεν υπάρχει κανένα νοσοκομείο όρθιο, όπως αναφέρουν οι υγειονομικές αρχές της πόλης. Τις προάλλες βομβαρδίστηκε ένα νοσοκομείο στην Αρίχα, 15 χιλιόμετρα από το Ίντιλμ με δέκα νεκρούς αμάχους. Η Μόσχα αρνήθηκε την ανάμειξή της.
Ο Ασάντ με τους Ρώσους συμμάχους του έχει βάλει ως στόχο να επανακτήσει τα τελευταία εδάφη των ανταρτών, που ελέγχουν οι τζιχαντιστές της οργάνωσης Hayat Tahrir al-Scham. Πρόκειται για παρακλάδι τη Αλ Κάιντα. Σύμφωνα με τον ειδικό εντεταλμένο των ΗΕ, Τζέιμς Τζέφρις, μόνο τις περασμένες ημέρες ο συριακός στρατός και τα ρωσικά πολεμικά σφυροκόπησαν την περιοχή με 200 βόμβες. Η Τουρκία, που βρίσκεται στο πλευρό των ανταρτών, έχει χτίσει 12 παρατηρητήρια για την επιτήρηση της συμφωνίας εκεχειρίας. Ωστόσο όλες οι συμφωνίες ανάμεσα στην Τουρκία και την προστάτιδα του προέδρου Ασαντ, Ρωσία, έχουν αποτύχει.
Νικητής σε στρατιωτικό πεδίο ο Ασάντ
Οι εξελίξεις χθες ήταν ραγδαίες. Κατά την προέλασή τους Σύροι στρατιώτες σκότωσαν 5 Τούρκους στρατιώτες και δύο συνεργάτες των Τούρκων από τον άμαχο πληθυσμό. Κατόπιν αυτού η Τουρκία πέρασε στην αντεπίθεση και σε επιχείρηση αντιποίνων σκότωσε 35 Σύρους στρατιώτες. «Ο Ερντογάν ναι μεν εμφανίζεται ως εγγυητής των δυνάμεων της αντιπολίτευσης, αλλά η δραστηριοποίησή του στην Ιντλίμπ στοχεύει πολύ περισσότερο στο να καταλάβει μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όταν διευθετηθεί η νέα τάξη πραγμάτων στη χώρα», υποστηρίζει ο Κρίστιαν Μπράκελ, επικεφαλής του ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στην Κωνσταντινούπολη. «Η βασική ανησυχία του ίσως να έγκειται στο ενδεχόμενο μεγαλύτερης αύξησης των μεταναστευτικών ροών από τη Συρία» λέει ο Μπράκελ. Συνολικά 390.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους στο Ίντλίμπ από τον περασμένο Δεκέμβριο σύμφωνα με στοιχεία των ΗΕ. Ο αριθμός των προσφύγων τους 9 προηγούμενους μήνες φαίνεται να έχει αγγίξει τους 750.000 ανθρώπους. Ακόμη κι αν τα σύνορα με την Τουρκία είναι κλειστά, η πορεία προς αυτά έχει συμβολική επίδραση.
Πολλοί δεν εγκαταλείπουν την ελπίδα να βρουν κάποιον μεθοριακό φρουρό και να τον «λαδώσουν» για να περάσουν στην άλλη πλευρά. Οι περισσότεροι βέβαια καταλήγουν στους προσφυγικούς καταυλισμούς με βροχή, με παγωνιά, χωρίς επαρκή ιατροφαρμακευτική φροντίδα. Οι οργανισμοί των ΗΕ προειδοποιούν για ανθρωπιστική καταστροφή. Σε μερικές εβδομάδες συμπληρώνονται 9 χρόνια από την έκρηξη του πολέμου στη Συρία. ΄Ενα είναι ήδη σαφές: ο Σύρος πρόεδρος Ασάντ είναι ο νικητής- σε στρατιωτικό επίπεδο- αυτού του πολέμου. Για να ανακαταλάβει ολόκληρη της Συρία του λείπει ο έλεγχος στην Ιντλίμπ. Όμως ο κυβερνητικός στρατός με τους συμμάχους του δεν φαίνεται να κάνουν διάκριση ανάμεσα σε εξτρεμιστές ή αμάχους συνεχίζοντας την προέλαση προς την πόλη.
Προειδοποιήσεις σε Μόσχα - Δαμασκό από την Αγκυρα
Η Τουρκία κάλεσε σήμερα τη Ρωσία να συγκρατήσει τις δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης στη βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν υπογράμμισε πως η χώρα του δεν θα επιτρέψει στο συριακό καθεστώς να προχωρήσει περισσότερο στην Ιντλίμπ, σύμφωνα με δηλώσεις του που έγιναν γνωστές σήμερα.
«Είπα στον ομόλογό μου, Σεργκέι Λαβρόφ, ότι το καθεστώς πραγματοποιεί προκλητικές επιθέσεις εναντίον των θέσεών μας παρατήρησης στην Ιντλίμπ, ότι θα απαντήσουμε αν το συνεχίσουν αυτό και ότι είναι ανάγκη να σταματήσουν το καθεστώς το συντομότερο δυνατόν», δήλωσε σήμερα σε δημοσιογράφους ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
«Επίσης, δεν δεχόμαστε εδώ τη δικαιολογία ότι “δεν μπορούμε να ελέγξουμε πλήρως το καθεστώς”», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός προσθέτοντας ότι οι συμφωνίες με τη Ρωσία αναφορικά με την Ιντλίμπ πρέπει να ισχύσουν και πάλι.
Στο μεταξύ, ο Ερντογάν δήλωσε από την πλευρά του πως «το καθεστώς προσπαθεί να κερδίσει έδαφος στην Ιντλίμπ εκτοπίζοντας αθώους ανθρώπους οι οποίοι κατευθύνονται προς τα σύνορά μας. Δεν θα δώσουμε την ευκαιρία στο καθεστώς να κερδίσει έδαφος, διότι διαφορετικά αυτό θα αυξήσει το βάρος που εμείς επωμιζόμαστε».
Ο Τούρκος πρόεδρος έκανε τη δήλωση αυτή απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων επί του αεροπλάνου με το οποίο επέστρεψε από επίσκεψή του χθες, Δευτέρα, στην Ουκρανία. Οι δηλώσεις του δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα.
«Πιστεύω πως η επιχείρησή μας τους έδωσε ένα καλό μάθημα, όμως δεν θα σταματήσουμε, θα συνεχίσουμε με την ίδια αποφασιστικότητα», δήλωσε ακόμη ο Ερντογάν, τις δηλώσεις του οποίου μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.
Η επίθεση των δυνάμεων του συριακού καθεστώτος εναντίον των τουρκικών δυνάμεων τη νύχτα της Κυριακής προς τη Δευτέρα, η οποία είχε αποτέλεσμα τον θάνατο οκτώ στρατιωτικών από την τουρκική πλευρά, είναι μια «παραβίαση» της ρωσοτουρκικής συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στην Ιντλίμπ, συνέχισε ο Ερντογάν προσθέτοντας: «Εννοείται πως θα υπάρξουν συνέπειες για το καθεστώς».
Ο αρχηγός του τουρκικού κράτους, ο οποίος είχε κατηγορήσει την προηγουμένη ημέρα τη Μόσχα, σύμμαχο του καθεστώτος της Δαμασκού, ότι «δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της», φάνηκε σήμερα να μην επιδιώκει την κλιμάκωση των εντάσεων με τη Ρωσία.
«Σ' αυτό το στάδιο, δεν υπάρχει ανάγκη να αρχίσουμε μια σύγκρουση ή μια μεγάλη διένεξη με τη Ρωσία. Έχουμε στρατηγικές πρωτοβουλίες με τη Ρωσία», δήλωσε ο Ερντογάν, αναφερόμενος στη ρωσοτουρκική σύμπραξη σε πολλούς τομείς, από την ενέργεια μέχρι τον τουρισμό, περνώντας από την άμυνα.
Ο ίδιος είπε, εξάλλου, πως «δεν υπάρχει θέμα» υπαναχώρησης όσον αφορά την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400.
Ο Ερντογάν δήλωσε πως «μπορεί» να έχει σήμερα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Εξάλλου στη Μόσχα ο σημαντικός Ρώσος βουλευτής Κονσταντίν Κοζάτσεφ δήλωσε πως η Ρωσία ανησυχεί πολύ για την κατάσταση στην Ιντλίμπ, την οποία χαρακτήρισε «σοβαρό τεστ της ισχύος των υφιστάμεων ρωσοτουρκικών συμφωνιών» τόσο στην Ιντλίμπ, όσο και στη βορειοανατολική Συρία, όπου οι δύο χώρες πραγματοποιούν κοινές περιπολίες.
Αξιωματούχος των τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας δήλωσε στο Reuters πως οι συγκρούσεις ανάμεσα σε τουρκικές και συριακές δυνάμεις συνεχίζονται με διαλείμματα γύρω από τη Σαρακέμπ, μια πόλη σε απόσταση 15 χλμ. ανατολικά της πόλης Ιντλίμπ.
Ο ίδιος πρόσθεσε πως η Τουρκία δεν σχεδιάζει να αποσυρθεί από τις 12 θέσεις παρατήρησης που δημιούργησε στην περιοχή στο πλαίσιο της συμφωνίας της το 2017 με τη Ρωσία και το Ιράν, ακόμη κι αν ορισμένες θέσεις είναι τώρα περικυκλωμένες από τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις.
«Υπάρχουν πληροφορίες ότι μερικές θέσεις παρατήρησης πολιορκούνται από το καθεστώς, όμως οι προμήθειες νέων όπλων, εξοπλισμού και στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ιντλίμπ συνεχίζονται», δήλωσε ο Τούρκος αξιωματούχος ζητώντας να μην κατονομασθεί.