Οι ΗΠΑ φιλοξένησαν την Κυριακή στη Νέα Υόρκη διαβουλεύσεις μεταξύ εκπροσώπων του Ισραήλ και του Κατάρ, τρεις μήνες μετά τον ισραηλινό βομβαρδισμό στο έδαφος του εμιράτου, ενός από τους πιο στενούς συμμάχους της Ουάσιγκτον στον Κόλπο. Την πληροφορία μετέδωσε ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Axios, επικαλούμενος δύο πηγές που δεν κατονομάζονται.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, Στιβ Γουίτκοφ, είχε τον ρόλο οικοδεσπότη. Το Ισραήλ εκπροσωπήθηκε από τον επικεφαλής της Μοσάντ, Ντέιβιντ Μπαρνέα, ενώ το Κατάρ απέστειλε ανώτατους διπλωματικούς αξιωματούχους.
Το κλίμα των συνομιλιών ήταν βαρύ, καθώς στις αρχές Σεπτεμβρίου ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Ντόχα —την οποία ο πρόεδρος Τραμπ είχε χαρακτηρίσει «πολύ ενοχλητική»— έπληξε ομάδα διαπραγματευτών της Χαμάς, σκοτώνοντας έξι ανθρώπους. Το Κατάρ, που το 2012 ανέλαβε –με την αμερικανική σύμφωνη γνώμη– να φιλοξενεί το πολιτικό γραφείο της Χαμάς και έκτοτε λειτουργεί ως βασικός μεσολαβητής στις κρίσεις της Γάζας, απορρίπτει σταθερά κάθε κατηγορία ότι στηρίζει το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα.
Ύστερα από την απολογία του Μπενιαμίν Νετανιάχου προς την Ντόχα, έπειτα από παραίνεση του Λευκού Οίκου, η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε στα τέλη Σεπτεμβρίου τη δημιουργία τριμερούς ομάδας Ισραήλ–ΗΠΑ–Κατάρ με αποστολή τη βελτίωση του συντονισμού και της επικοινωνίας, την επίλυση διαφορών και την ενίσχυση των προσπαθειών για την αποτροπή νέων απειλών. Η συνάντηση στη Νέα Υόρκη χαρακτηρίζεται από το Axios ως η πρώτη σε αυτό το νέο πλαίσιο συνεργασίας.
Οι διαφορές Ισραήλ – Κατάρ που βαραίνουν κάθε διαπραγμάτευση
Παρότι και οι δύο χώρες διατηρούν στενούς δεσμούς με τις ΗΠΑ, οι μεταξύ τους σχέσεις παραμένουν βαθιά περίπλοκες:
-
Διαφορετική προσέγγιση στο παλαιστινιακό ζήτημα:
Το Ισραήλ θεωρεί τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση και επιμένει σε στρατιωτική πίεση, ενώ το Κατάρ έχει αναλάβει ρόλο πολιτικού διαμεσολαβητή και φιλοξενεί την ηγεσία της Χαμάς με την ανοχή της Ουάσιγκτον. -
Ασφαλείας και συμμαχίες:
Το Ισραήλ είναι ο βασικότερος στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, με αναπτυγμένες αμυντικές συνεργασίες.
Το Κατάρ, από την άλλη, αποτελεί κρίσιμο ενεργειακό και στρατιωτικό κόμβο για την αμερικανική πολιτική στον Κόλπο, φιλοξενώντας τη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην περιοχή (Al Udeid), αλλά ακολουθεί πιο ανεξάρτητη διπλωματική γραμμή. -
Διαφορετικά οράματα για την περιφερειακή σταθερότητα:
Το Ισραήλ προκρίνει την περιχαράκωση της Χαμάς και την προσέγγιση με χώρες που συμμετέχουν στις Συμφωνίες του Αβραάμ.
Το Κατάρ προωθεί μια πολιτική διαύλων επικοινωνίας με πολλούς και συχνά ανταγωνιστικούς παράγοντες (Ιράν, Τουρκία, παλαιστινιακές οργανώσεις), κάτι που συχνά προκαλεί τριβές με το Τελ Αβίβ. -
Διαφορετικές προτεραιότητες σε ανθρωπιστικά ζητήματα:
Το Κατάρ χρηματοδοτεί ανθρωπιστικά προγράμματα στη Γάζα, συχνά σε συνεργασία με τον ΟΗΕ. Το Ισραήλ αντιμετωπίζει με καχυποψία αυτές τις ροές, θεωρώντας ότι ενδέχεται να ενισχύουν τη Χαμάς.
Οι διαφορετικές αυτές αφετηρίες εξηγούν γιατί οι ΗΠΑ επιχειρούν να διατηρήσουν ανοικτό έναν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών —και γιατί η πρόσφατη συνάντηση της Νέας Υόρκης θεωρείται ένα βήμα περισσότερο διαχείρισης κρίσης παρά ουσιαστικής σύγκλισης.