Η απέλαση από τη Λιβύη της αντιπροσωπείας της ΕΕ, η οποία την Τρίτη επρόκειτο να συναντηθεί με τις αρχές της Βεγγάζης μετά από εκείνες της Τρίπολης, προκειμένου να σταματήσει την αναχώρηση μεταναστών προς τις ευρωπαϊκές ακτές, ήταν αποτέλεσμα ενός ελιγμού που είχε προαποφασιστεί από τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ και την αυτοανακηρυχθείσα κυβέρνηση στα ανατολικά της χώρας.
Στην αποστολή συμμετείχαν ο Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ, ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών Ματέο Πιαντέντοζι, ο Μαλτέζος υπουργός Βύρων Καμιλέρι, ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Αθανάσιος Πλεύρης, και ο πρέσβης της ΕΕ στη Λιβύη, Νίκολα Ορλάντο.
Το διπλωματικό επεισόδιο κινδυνεύει να περιπλέξει τις προσπάθειες της Ευρώπης να αποτρέψει ένα καλοκαίρι παράτυπων αναχωρήσεων από τη Λιβύη, σε τέτοιο βαθμό που η Ελλάδα αποφάσισε την Τετάρτη να αναστείλει προσωρινά τις αιτήσεις ασύλου για όσους φθάνουν από τη Βόρεια Αφρική.
Τι συνέβη στην αντιπροσωπεία της ΕΕ στη Βεγγάζη
Η αντιπροσωπεία είχε μεταβεί στην ανατολική Λιβύη μετά από συνάντηση στην Τρίπολη με εκπροσώπους της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (NGU), του διεθνώς αναγνωρισμένου εκτελεστικού οργάνου υπό τον Αμπντούλ Χαμίντ Μοχάμεντ Ντιμπίμπα.
Τα μέρη είχαν συζητήσει θετικά τις κοινές περιπολίες για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης και τη συνεργασία στον επαναπατρισμό.
Πριν αναχωρήσει για τη Βεγγάζη για να συμφωνήσει σε παρόμοιες προσπάθειες με αντάλλαγμα ένα επενδυτικό σχέδιο με την τοπική Κυβέρνηση Εθνικής Σταθερότητας (Gns), ο ίδιος ο Υπουργός Piantedosi είχε εκφράσει την ικανοποίησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ωστόσο, το ταξίδι στην Κυρηναϊκή περιορίστηκε στο αεροδρόμιο της Βεγγάζης, όπου ο πρωθυπουργός Osama Saad Hammad και δύο υπουργοί της Gns περίμεναν την ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία με φωτογράφους και κάμερες.
Αυτή η υποδοχή, που μπορεί να φαίνεται ρουτίνα, εγκυμονούσε τον κίνδυνο να απαθανατιστούν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μαζί με τις αρχές μιας επίσημα παράνομης κυβέρνησης και έτσι, τουλάχιστον στα μέσα ενημέρωσης, να αναγνωριστεί de facto η Gns.
Οι διαμαρτυρίες της αντιπροσωπείας της ΕΕ οδήγησαν αρχικά σε διαπραγματεύσεις και τελικά στην απέλαση των αξιωματούχων ως personae non gratae, συνοδευόμενη από κυβερνητικό ανακοινωθέν που τους κατηγορούσε ότι διεξήγαγαν "μη εξουσιοδοτημένη" αποστολή και ότι "δεν σεβάστηκαν την εθνική κυριαρχία της Λιβύης".
Η ιταλική κυβέρνηση έκανε λόγο για παρεξήγηση του πρωτοκόλλου. Στη συνέχεια, σε συνέντευξή του στη RAI, ο υπουργός Piantedosi περιέγραψε το περιστατικό ως μια "συνάντηση που ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή" λόγω"μιας δυσαρέσκειας της λιβυκής πλευράς για κάποιο υπερβάλλοντα ζήλο εκ μέρους ορισμένων αξιωματούχων της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας".
Καμία απόρριψη, απλώς ένα "σοβαρό περιστατικό" που δεν υπονομεύει τη συνεργασία με τις αρχές της Βεγγάζης, συνόψισε ο Ιταλός υπουργός. Σύμφωνα με το Euronews αυτό δεν συνέβη, αν και είναι αλήθεια ότι η ΕΕ προτίθεται να συνεχίσει να συνεργάζεται.
Ο Μπρούνερ και οι υπουργοί της ΕΕ πρότειναν έναν όρο για τη συνάντηση
"Οι συμφωνίες ήταν ότι θα υπήρχαν μόνο εκείνοι του Χαφτάρ", άρα οι στρατιωτικοί, εξήγησε στο Euronews πηγή ενημερωμένη για την υπόθεση, ενώ η παρουσία της πολιτικής εξουσίας "συζητήθηκε, αλλά ως υπόθεση, και αποφασίστηκε σε περίπτωση που το χειριστούν αργότερα".
Όπως έχει ήδη ανακατασκευαστεί από τα ιταλικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης, ο πρέσβης Ορλάντο πήρε εντολή να κατέβει από το αεροπλάνο για να ζητήσει, ευγενικά και απολογητικά, να μην τραβηχτούν φωτογραφίες λόγω των πιθανών διπλωματικών επιπτώσεων. Αφού δόθηκε το πράσινο φως, η αντιπροσωπεία της ΕΕ αποβιβάστηκε από το αεροπλάνο και μεταφέρθηκε σε μια αίθουσα αναμονής, αν και εν μέσω μέχρι στιγμής προφανώς αδημοσίευτων λήψεων και υλικού.
Εν τω μεταξύ, ο Λίβυος ομόλογός του, ο οποίος είχε οργανώσει την επίσκεψη, απάντησε στο τηλέφωνο όταν του ζητήθηκαν εξηγήσεις. "Αυτή είναι η κυβέρνηση της Βεγγάζης, πρέπει να την αποδεχθείτε", ήταν τα λόγια που ανέφερε η πηγή των Βρυξελλών, "και στη συνάντηση με τον Χάφταρ θα υπάρχει η κυβέρνηση και επίσης ο πρωθυπουργός".
O επίτροπος Brunner και οι υπουργοί της ΕΕ προσπάθησαν να ξεμπλοκάρουν την κατάσταση προσφέροντας να καθίσουν σε ένα τραπέζι και με τους εκπροσώπους της Gns, υπό την προϋπόθεση ότι θα παρουσίαζαν επίσημα τις συνομιλίες ως περιορισμένες στον Haftar και τους συνεργάτες του.
Μετά από πολλές ευρωπαϊκές επιμονές και άλλες τόσες αρνήσεις, οι Λίβυοι "αρνήθηκαν" και επανέλαβαν "εμείς είμαστε η κυβέρνηση", ανέφερε η πηγή, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το όλο θέμα "ήταν προφανώς παγίδα".
Ποιος είναι ο στρατηγός Χάφταρ και τι σχέδια έχει για τη Λιβύη
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη και τον θάνατο του Καντάφι το 2011, ο Χάφταρ απέκτησε σταδιακά την εξουσία μέσω του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (ΛΕΣ ), μέχρι που έλεγξε μεγάλο μέρος της Κυρηναϊκής και του Φεζάν.
Μετά από μια δεκαετία και πλέον στρατιωτικών συγκρούσεων για τον έλεγχο της χώρας, η υποστήριξη κυρίως από την Αίγυπτο, τη Ρωσία και την Τουρκία έχει φέρει την κυβέρνηση της Βεγγάζης και τον 81χρονο ηγέτη του ΛΝΑ σε πλεονεκτική θέση έναντι της εκτελεστικής εξουσίας της Τρίπολης, η οποία έχει διεθνή υποστήριξη αλλά είναι αποδυναμωμένη από τις μάχες μεταξύ των συνεργαζόμενων πολιτοφυλακών.
"Τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξε μια σειρά από εξελίξεις, οπότε η κυβέρνηση στα ανατολικά έχει ενισχυθεί. Τώρα έχουν ρωσικά όπλα, άρα είναι πολύ ισχυροί, και πολλά χρήματα", είναι η ανάλυση του συνομιλητή του Euronews.
'Αυτή η κυβέρνηση θέλει να επιβληθεί και κάνει όλους τους δυνατούς εκβιασμούς', όπως στην περίπτωση των αναχωρήσεων μεταναστών προς την Ευρώπη, καταλήγει, 'για να παραμερίσει την Τρίπολη και να είναι η μόνη κυβέρνηση'.
Πηγή: euronews.gr