Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αιφνιδίασε ακόμη και στενούς του συνεργάτες με την απόφασή του να επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία σε μία στιγμή που όλα έδειχναν ότι υπήρχε το κατάλληλο υπόβαθρο για μία νέα συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν για την Ουκρανία στην Ουγγαρία.
Αυτό γιατί, όταν ο Τραμπ έκλεισε το τηλέφωνο μετά τη συνομιλία του με τον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα, ήταν τόσο πεπεισμένος ότι είχε σημειωθεί αρκετή πρόοδος στις συνομιλίες, που ανακοίνωσε ότι θα κατευθυνόταν σύντομα στη Βουδαπέστη για μια αυτοπρόσωπη Σύνοδο Κορυφής, όπως αναφέρει το CNNi.
Πέντε ημέρες αργότερα, η Σύνοδος ακυρώθηκε και νέες κυρώσεις στη Μόσχα - οι πρώτες της δεύτερης κυβέρνησης Τραμπ - τέθηκαν σε ισχύ.
Αυτό που μεσολάβησε ήταν η συνειδητοποίηση του Τραμπ και των κορυφαίων αξιωματούχων ότι η στάση του Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, δεν είχε αλλάξει σημαντικά από την τελευταία φορά που οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν σε μια αμερικανική αεροπορική βάση στην Αλάσκα, σύμφωνα με την αμερικανική πλευρά.
Οι συνεχιζόμενες επιθέσεις του Πούτιν εναντίον αμάχων στην Ουκρανία, οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του προς το Κίεβο να τερματίσει τον πόλεμο και η άρνησή του να συμφωνήσει σε άμεση κατάπαυση του πυρός, όλα αυτά οδήγησαν σε ένα σαφές μήνυμα στο μυαλό του Τραμπ ότι τίποτα πραγματικά δεν είχε αλλάξει.
«Απλώς δεν μου φάνηκε σωστό», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ την Τετάρτη (22/10) για την ακύρωση της συνάντησης. «Δεν ένιωθα ότι θα φτάναμε στο σημείο που πρέπει να φτάσουμε. Έτσι την ακύρωσα».
Η ανατροπή χαιρετίστηκε από τους Ευρωπαίους συμμάχους του Τραμπ και πολλούς από τους υποστηρικτές του προέδρου και καταδικάστηκε ως άχρηστη από τον Πούτιν.
«Απλώς ένιωσα ότι ήταν η ώρα», τόνισε ο Τραμπ σε δηλώσεις του από τον Λευκό Οίκο λίγο μετά την ανακοίνωση των νέων κυρώσεων. «Περιμέναμε πολύ καιρό», πρόσθεσε.
«Καλές συζητήσεις που δεν οδηγούν πουθενά»
Το αν η νέα στάση του Τραμπ είναι μόνιμη ή απλώς μια προσωρινή φάση, είναι ένα ερώτημα που δεν έχει απάντηση. Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα αλλάξει την προσέγγισή του απέναντι στον Πούτιν από τότε που επέστρεψε στο προεδρικό αξίωμα. Και η νέα πίεση στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου θα μπορούσε να δοκιμάσει την προθυμία του να αντέξει τις πιθανές επιπτώσεις για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Ανώτερος αξιωματούχος του Λευκοί Οίκου υπροστήριξε ότι δεν υπήρξε ούτε μια στιγμή που να άλλαξε τη σκέψη του προέδρου. Αντίθετα, η άποψή του εξελίχθηκε καθώς βρέθηκε επανειλημμένα απογοητευμένος που ο Πούτιν δεν φαινόταν πιο κοντά στο να συμφωνήσει να τερματίσει τον πόλεμο, ανέφερε.
«Κάθε φορά που μιλάω με τον Βλαντιμίρ, κάνω καλές συζητήσεις και μετά δεν καταλήγουν πουθενά», σημείωσε ακόμη ο Τραμπ. «Απλώς δεν καταλήγουν πουθενά», υπογράμμισε.
Η τεταμένη συνάντηση με τον Ζελένσκι στο Λευκό Οίκο
Μία ημέρα μετά την τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Πούτιν, ο Τραμπ συναντήθηκε με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η συνάντηση ήταν τεταμένη και οι Ουκρανοί έφυγαν έχοντας αποτύχει να εξασφαλίσουν τους πυραύλους Tomahawk μεγάλου βεληνεκούς που επιδίωκαν.
Αλλά ενώ ο Τραμπ πίεζε τον Ζελένσκι να συμφωνήσει σε παραχωρήσεις που θα έφερναν τέλος στον πόλεμο, μέχρι το τέλος της συνάντησης είχε καταλήξει σε ένα σχέδιο που θα ζητούσε κατάπαυση του πυρός στις τρέχουσες γραμμές μάχης.
Μετά από μια τηλεφωνική επικοινωνία τη Δευτέρα (20/10) μεταξύ του Υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και του Ρώσου Υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ήταν σαφές στους Αμερικανούς αξιωματούχους ότι η στάση της Μόσχας δεν είχε αλλάξει σημαντικά.
Πριν από την ανακοίνωση των νέων κυρώσεων, ο Τραμπ είχε μια συνάντηση όπου τέθηκε το θέμα με τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ο οποίος εδώ και μήνες υποστηρίζει την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία.
Αυτή τη φορά, ο πρόεδρος εξέπληξε ακόμη και μερικούς από τους στενότερους συμβούλους του, συμφωνώντας να επιβάλει κυρώσεις στις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας, τη Rosneft και τη Lukoil. Ο Μπέσεντ επέστρεψε στο γραφείο του στο Υπουργείο Οικονομικών για να ενημερώσει την ομάδα του και να συγκεντρώσει τις νέες κυρώσεις σε μια ανακοίνωση.
Λίγο αργότερα, ο Τραμπ μίλησε στον Ρούμπιο - ο οποίος ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για ένα ταξίδι στο Ισραήλ - και τον ενημέρωσε ότι θα επιβάλλονταν οι κυρώσεις αμέσως.
Η εφαρμογή των κυρώσεων θα κρίνει την επιτυχία τους
Οι κυρώσεις του Τραμπ στοχεύουν να βάλουν τέλος στην οικονομική στήριξη της ρωσικής πολεμικής μηχανής από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά η πραγματική δοκιμασία είναι η εφαρμογή τους
Ακόμα και πολλοί αξιωματούχοι εντός του Λευκού Οίκου εξεπλάγησαν από το πόσο γρήγορα συγκεντρώθηκε το νέο πακέτο κυρώσεων. Ο Τραμπ είχε πει στους συμβούλους του εδώ και μήνες ότι μια μέρα θα αποφάσιζε ότι ήταν καιρός να αναλάβει ισχυρότερη δράση κατά της Ρωσίας. Ο πρόεδρος υπαινίχθηκε στους συμβούλους ότι τα «ένστικτά» του του έλεγαν ότι ήταν καιρός να κινηθεί προς μια διαφορετική κατεύθυνση με τον Πούτιν.
«Ήταν το αποκορύφωμα των καλών τηλεφωνικών κλήσεων με τον Πούτιν και στη συνέχεια της ανάγνωσης των εφημερίδων και της παρατήρησης ότι η Ρωσία εξακολουθεί να βομβαρδίζει εκτενώς την Ουκρανία», δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
Καθοριστική για τη λήψη της απόφασης ήταν και η εκεχειρία που βοήθησε να επιτευχθεί στη Γάζα, καθώς ο Τραμπ πιστεύει ότι αυτή επιτεύχθηκε μόνο αφού είχε γίνει όλο και πιο σκληρός με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Το να γίνεις σκληρός οδήγησε σε δράση», είπε ο αξιωματούχος.
Οι ελπίδες για συνάντηση παραμένουν ζωντανές
Από τις πρώτες ημέρες μετά την επανέναρξη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ο Τραμπ έχει προτείνει την επιλογή της χρήσης κυρώσεων για να αναγκάσει τον Πούτιν να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στις 22 Ιανουαρίου, δύο ημέρες μετά την ορκωμοσία του και μία ημέρα μετά την καταληκτική ημερομηνία που έθεσε για τον τερματισμό του πολέμου, δήλωσε ότι μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή από το να «επιβάλει υψηλά επίπεδα φόρων, δασμών και κυρώσεων» στη Μόσχα.
Οι απειλές συνεχίστηκαν καθ' όλη τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, αλλά ποτέ δεν υλοποιήθηκαν σε νέα μέτρα. Ο Τραμπ δήλωνε κατ' ιδίαν ότι ανησυχεί ότι οι αυστηρές νέες κυρώσεις θα μπορούσαν να απομακρύνουν τον Πούτιν από τις ειρηνευτικές συνομιλίες.
«Τη στιγμή που θα επιβάλετε νέες κυρώσεις... η ικανότητά μας να τις φέρουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα μειωθεί σημαντικά», δήλωσε ο Ρούμπιο σε μια συνέντευξη περίπου την εποχή που ο Τραμπ συναντήθηκε με τον Πούτιν στην Αλάσκα.
Ο Τραμπ, πάντως, δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να συναντήσει τον Πούτιν κάποια στιγμή στο μέλλον, όταν νιώσει ότι είναι η κατάλληλη στιγμή.
«Νομίζω ότι ο πρόεδρος και ολόκληρη η κυβέρνηση ελπίζουν ότι μια μέρα αυτό μπορεί να συμβεί ξανά», δήλωσε την Πέμπτη (23/10) η γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολίν Λέβιτ.
«Αλλά θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι θα υπάρξει ένα απτό, θετικό αποτέλεσμα από αυτή τη συνάντηση και ότι είναι μια καλή χρήση του χρόνου του προέδρου», πρόσθεσε.