Η σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και οι συνέπειες είναι απρόβλεπτες. Η εμπλοκή των ΗΠΑ είναι προς το παρόν σε δεύτερο επίπεδο, αλλά είναι σαφής ο κοινός στόχος να εξολοθρευτεί κάθε ενδεχόμενο να αποκτήσει το καθεστώς της Τεχεράνης δυνατότητα να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Σε αυτό εκφράζονται πολλές αμφιβολίες από διεθνείς αναλυτές και ο φόβος πως ακόμη κι αν το καθυστερήσουν το Ιράν έχει το ουράνιο, τις μυστικές εγκαταστάσεις και την τεχνογνωσία να τα καταφάρει και μάλιστα στο εγγύς μέλλον.
Μέσα σε όλα αυτά εμπλέκεται η τιμή του πετρελαίου, η Ρωσία και η Κίνα που έχουν τα δικά τους συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή, αν και προς το παρόν κινούνταιμε προσοχή.
Το Ιράν έχει εγκαταστάσεις και αρκετό ουράνιο ήδη
Η κλιμάκωση που συνιστά η στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν ενέχει τον κίνδυνο να αποσυρθεί η Τεχεράνη από διεθνείς συμφωνίες και να επιδιώξει ανοιχτά την απόκτηση πυρηνικών όπλων.
Δεδομένων των αξιοσημείωτων στρατιωτικών δυνατοτήτων του Ισραήλ, το Ιράν έχει περιορισμένες επιλογές άμεσης αντίδρασης με επιθέσεις με πυραύλους και drones, κυβερνοεπιθέσεις ή ακόμα και τρομοκρατία – αλλά όλες είναι πλέον δύσκολες και περιορισμένης αποτελεσματικότητας.
Επιπλέον, μια γενικευμένη αντίδραση όπως το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θεωρείται απίθανη, λόγω των παγκόσμιων συνεπειών και για το ίδιο το Ιράν. Μια τέτοια κίνηση θα είχε τόσο τεράστιες επιπτώσεις στις τιμές του πετρελαίου και στην παγκόσμια οικονομία, και θα μετέτρεπε άμεσα το Ιράν σε επικίνδυνο εχθρό στα μάτια των περισσότερων χωρών, ενώ οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές δυνάμεις (και πιθανώς ακόμη και η Κίνα) θα ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα χρησιμοποιούσαν βία για να ανοίξουν ξανά τις διαδρομές εξαγωγής πετρελαίου.
Από την άλλη, το Ιράν διαθέτει ήδη αρκετό εμπλουτισμένο ουράνιο για να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα. Χωρίς επιθεωρητές του ΔΟΑΕ στη χώρα για να επιβάλουν τους όρους των διεθνών συμφωνιών, το Ισραήλ και η Δύση θα δυσκολευτούν πολύ να εντοπίσουν και να καταστρέψουν νέες, μυστικές ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, και το Ιράν δύναται να τις ενισχύσει ακόμη περισσότερο.
Για αυτούς τους λόγους, ένα από τα πιο ανησυχητικά σενάρια είναι ότι το Ιράν, εξοργισμένο από την επίθεση, θα επιλέξει ανοικτά να αποσυρθεί από διεθνείς συμφωνίες και τις δεσμεύσεις του για τον έλεγχο των όπλων, και να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, αξιοποιώντας τις ήδη υπάρχουσες πυρηνικές του δυνατότητες.
Ο καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί η ανασυγκρότηση του Ιράν θα ήταν η επιθετική επιδίωξη μιας νέας πυρηνικής συμφωνίας με την Τεχεράνη. Χωρίς μια τέτοια νέα συμφωνία, το Ισραήλ μπορεί να έχει καταφέρει να καθυστερήσει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα βραχυπρόθεσμα – ίσως για ένα ή δύο χρόνια – μόνο για να εξασφαλίσει την απειλή ενός πυρηνικά εξοπλισμένου Ιράν λίγο αργότερα.
Η μόνη βιώσιμη στρατηγική αποτροπής φαίνεται να είναι η διπλωματία και μια νέα συμφωνία, η οποία όμως είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί στη σημερινή συγκυρία, καταλήγει ο αρθρογράφος του Foreign Affairs.
Foreign Affairs [The Real Threat From Iran]
Ο Νετανιάχου δεν έχει συμφέρον να δεχθεί συνομιλίες
Η Le Figaro στο κύριο άρθρο του Philippe Gélie σημειώνει ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benyamin Netanyahou έχει εξαπολύσει πόλεμο κατά του Ιράν με στόχο την εξάλειψη της πυρηνικής και πυραυλικής απειλής του.
Παρά τις σοβαρές ζημιές στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, οι υπόγειες εγκαταστάσεις του Ιράν δεν έχουν πληγεί ουσιαστικά, και το Ιράν φαίνεται να είχε προνοήσει, διαθέτοντας αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου και διαφυλάσσοντας την τεχνογνωσία του.
Η ισραηλινή στρατηγική φαίνεται να αποδίδει κυρίως κατά των βαλλιστικών πυραύλων, ενώ για την πλήρη εξουδετέρωση του πυρηνικού προγράμματος ενδέχεται να απαιτηθεί ισχυρότερη αμερικανική βοήθεια. Ταυτόχρονα, το Ισραήλ φαίνεται να επιδιώκει αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη, με στοχευμένες επιθέσεις σε ηγετικά πρόσωπα.
Οι Ιρανοί ηγέτες, υπό πίεση, δηλώνουν πρόθυμοι να διαπραγματευτούν, αλλά ο Netanyahou δεν έχει συμφέρον να δεχτεί συνομιλίες αν δεν πετύχει τον στρατηγικό του στόχο.
Μια ατελής νίκη θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ήττα, καθώς αν το καθεστώς επιβιώσει στο Ιράν, πιθανότατα θα επιστρέψει ισχυρότερο και πιο επικίνδυνο.
Le Figaro [L’éditorial de Philippe Gélie : «Iran, le quitte ou double de Netanyahou»]
Κλειδί η τιμή του πετρελαίου
To ξέσπασμα της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν προκάλεσε απότομη άνοδο στις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, με το πετρέλαιο να αυξάνεται κατά 7% και το φυσικό αέριο πάνω από 2%.
Το Ιράν, τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον OPEC, διοχετεύει το 90% των εξαγωγών του στην Κίνα, παρά τις αμερικανικές κυρώσεις. Αν και η Δύση δεν προβλέπει σοβαρές ελλείψεις, μια πιθανή απόπειρα του Ιράν να αποκλείσει τα Στενά του Ορμούζ, μέσω των οποίων διακινείται το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια ενεργειακή κρίση.
Ο Andreas Goldthau – καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ερφούρτης, ειδικός σε ζητήματα ενεργειακής πολιτικής και γεωπολιτικής- υπογραμμίζει ότι είναι δύσκολο να παρακαμφθούν τα Στενά, ενώ ο Mahdi Ghodsi -ειδικός σε θέματα Ιράν και οικονομίας και αναλυτής στο Ινστιτούτο για τις Διεθνείς Οικονομικές Σπουδές της Βιέννης- θεωρεί ότι το Ιράν δεν έχει πολιτική στήριξη για κάτι τέτοιο. Μια τέτοια κίνηση θα έπληττε την Κίνα, τον κύριο αγοραστή του ιρανικού πετρελαίου, και τις γειτονικές αραβικές χώρες.
Το Ισραήλ, σύμφωνα με τον Ghodsi, στοχεύει κυρίως σε εσωτερικές ιρανικές υποδομές, αποφεύγοντας πλήγμα σε εγκαταστάσεις εξαγωγών. Αν και το Ιράν έχει τη δυνατότητα να πλήξει πετρελαϊκές δομές της Σαουδικής Αραβίας, προτιμά προς το παρόν την αποκλιμάκωση.
Frankfurter Allgemeine Zeitung [Israel-Iran-Konflikt: So sähe der Worst Case für den Ölmarkt aus]
Το δίλημμα του Πούτιν
Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή μετά την ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν προκαλεί ανησυχία στη Μόσχα. Αν και η άνοδος των τιμών του πετρελαίου ευνοεί οικονομικά τον Vladimir Putin, η αποδυνάμωση του Ιράν-ενός σημαντικού στρατιωτικού εταίρου-αποτελεί γεωπολιτικό πλήγμα.
Η Hanna Notte, ειδική σε θέματα ασφάλειας, εξηγεί στην Handelsblatt ότι η ρωσική ηγεσία φοβάται πως το Ιράν, νιώθοντας ταπεινωμένο, ίσως επιδιώξει ταχύτερη απόκτηση πυρηνικών όπλων, κάτι που θα οδηγούσε είτε σε στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ είτε στην πυρηνικοποίηση του Ιράν, σενάρια που η Μόσχα θέλει να αποφύγει.
Ο Putin πρότεινε να μεσολαβήσει ανάμεσα σε Τεχεράνη και Τελ Αβίβ, κάτι που ο Donald Trump υποδέχθηκε θετικά. Παρόλα αυτά, η Ρωσία απέφυγε μέχρι τώρα να προμηθεύσει το Ιράν με κρίσιμα οπλικά συστήματα, ενώ η στρατιωτική εμπλοκή θεωρείται απίθανη.
Η ικανότητα του Ιράν να συνεχίσει να προμηθεύει την Ρωσία με drones είναι περιορισμένη, αλλά ο αντίκτυπος στον πόλεμο στην Ουκρανία θα είναι μικρός, αφού η Ρωσία τα κατασκευάζει πλέον εσωτερικά. Ορισμένοι στη Μόσχα βλέπουν θετικά την μετατόπιση της διεθνούς προσοχής από την Ουκρανία στη Μέση Ανατολή.
Handelsblatt [Verliert Putin seinen wichtigsten Verbündeten im Nahen Osten?]
Οι επιφυλάξεις της Γερμανίας
Η στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν προκαλεί σημαντικά νομικά και πολιτικά ζητήματα, ιδίως ως προς τη συμβατότητά του με το διεθνές δίκαιο. Ο Γερμανός Καγκελάριος Friedrich Merz εξέφρασε αρχικά τη στήριξή του στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα. Ωστόσο, τις επόμενες ημέρες, άλλα μέλη της κυβέρνησης, όπως ο Υπουργός Εξωτερικών Johann Wadephul και ο Υπουργός Άμυνας Boris Pistorius, εμφανίστηκαν πιο επιφυλακτικοί. Ανέφεραν ότι η νομική αξιολόγηση της κατάστασης είναι περίπλοκη και δεν μπορούν ακόμη να την κρίνουν με βεβαιότητα.
Η ισραηλινή κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η ενέργεια ήταν προληπτική αυτοάμυνα, κάτι που επιτρέπεται από το διεθνές δίκαιο μόνο αν μια επίθεση είναι άμεση και επικείμενη. Πολλοί ειδικοί αμφισβητούν κατά πόσο ο κίνδυνος από τον Ιράν ήταν τόσο άμεσος ώστε να δικαιολογείται ένα τέτοιο χτύπημα. Ο αναλυτής Cornelius Adebahr σημειώνει ότι η στάση της γερμανικής κυβέρνησης μπορεί να εκληφθεί ως εφαρμογή δύο μέτρων και δύο σταθμών, αφού καταδικάζει τις ιρανικές επιθέσεις αλλά όχι εξίσου σκληρά τις ισραηλινές ενέργειες.
Η Ρωσία καταδίκασε με έντονο τρόπο την επίθεση του Ισραήλ, επικαλούμενη παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη δική της πολιτική θέση. Παράλληλα, η γερμανική κυβέρνηση ελπίζει ακόμη σε διπλωματική αποκλιμάκωση.
Handelsblatt [Deutschlands schwierige Rolle im Konflikt von Israel und Iran]
Η εμπλοκή του Πούτιν και η στρατηγική του Τραμπ
Ο Vladimir Putin επιχειρεί να παρουσιαστεί ως ειρηνοποιός στη Μέση Ανατολή, προσφέροντας τη μεσολάβησή του μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, μια πρόταση που ο Felix Huesmann χαρακτηρίζει ως απολύτως παράλογη, στο σχόλιο του στο RDN.
Ο Ρώσος πρόεδρος, ο οποίος έχει ξεκινήσει έναν παράνομο επιθετικό πόλεμο στην Ουκρανία και αρνείται κάθε ειλικρινή διαπραγμάτευση, δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστος μεσολαβητής. Επιπλέον, η στενή στρατιωτική συνεργασία της Ρωσίας με το ιρανικό καθεστώς, το οποίο στηρίζει τη ρωσική πολεμική προσπάθεια με drones τύπου Shahed, αποδεικνύει ότι ο Putin δεν είναι ουδέτερος, αλλά σαφώς σύμμαχος της Τεχεράνης.
Ο συντάκτης εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για το γεγονός ότι ο Donald Trump φαίνεται ανοιχτός στην πρόταση του Putin, γεγονός που δεν τον εκπλήσσει, δεδομένου του ανορθολογικού και απρόβλεπτου τρόπου με τον οποίο ενεργεί ο Αμερικανός πρόεδρος.
Για τον Huesmann, η κίνηση του Putin δεν στοχεύει στην ειρήνη, αλλά στη βελτίωση της διεθνούς εικόνας του και στην αποφυγή της διπλωματικής απομόνωσης. Η ειρωνεία είναι έντονη: ο εγκληματίας πολέμου θέλει να παρουσιαστεί ως ειρηνοποιός.
RND [Trump zeigt sich offen -Putin als Vermittler für Frieden in Nahost: Was für eine absurde Idee]
Πηγή: Hellasjournal