Η νέα πρόκληση της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ –με την παρεμπόδιση του ερευνητικού πλοίου «Fugro Gauss», που είχε αποπλεύσει για λογαριασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας– επαναφέρει στο προσκήνιο τις πιο επιθετικές εκφάνσεις της τουρκικής στρατηγικής στην Ανατολική Μεσόγειο. Με την επίκληση του γνωστού, πλέον, αφηγήματος περί «τουρκικής υφαλοκρηπίδας», η Αγκυρα ενεργοποίησε στρατιωτικούς μηχανισμούς εκφοβισμού και παρενόχλησης, εμποδίζοντας ένα ειρηνικό επιστημονικό έργο διεθνούς εμβέλειας.
Το έργο αφορούσε την πόντιση του υποθαλάσσιου καλωδίου τηλεπικοινωνιών EMC (Europe Middle East-Asia Cable), το οποίο έχει σχεδιαστεί να έχει ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα, που σημαίνει ότι έχει κατασκευαστεί με τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιεί τις παρεμβολές από ηλεκτρομαγνητικά πεδία, διασφαλίζοντας έτσι την αξιόπιστη μετάδοση δεδομένων.
Το επεισόδιο αυτό δεν είναι μεμονωμένο. Είναι ενδεικτικό μιας ευρύτερης στρατηγικής, μιας παράνομης και αναθεωρητικής πρακτικής που επεκτείνεται από την Κύπρο έως τη Λιβύη και τη Μαύρη Θάλασσα.
Από τη NAVTEX στον εκφοβισμό
Η Τουρκία, χωρίς να έχει υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), εκδίδει NAVTEX, αρνείται το δικαίωμα σε νησιά να έχουν ΑΟΖ, όπως αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, και «τιμωρεί» κάθε κράτος που επιχειρεί να αξιοποιήσει νομίμως τον θαλάσσιο χώρο του. Η περίπτωση του ερευνητικού πλοίου «Fugro Gauss» δεν διαφέρει από τις προηγούμενες περιπτώσεις με τα τουρκικά γεωτρύπανα «Fatih», «Yavuz» και το ερευνητικό «Barbaros». Ολα εγγράφονται στη λογική της στρατιωτικοποίησης του Δικαίου και σε αυτή του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», που προβλέπει τουρκική επιρροή σε σχεδόν ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αγκυρα επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα: Ακυρώνει τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτους-μέλους της ΕΕ, παραβιάζει την εθνική κυριαρχία της και εμφανίζει την τουρκική παρουσία ως… αυτονόητη!
Σε αυτή την αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας, σημαντικό ρόλο παίζει η στρατιωτικοποίηση της κατεχόμενης Βόρειας Κύπρου. Οπως τονίζει ο Ισραηλινός αναλυτής Shay Gal σε πρόσφατο άρθρο του στην «Israel Hayom» («Northern Cyprus is also an Israeli problem», 29.07.2025), η Αγκυρα έχει μετατρέψει το ψευδοκράτος σε προκεχωρημένη βάση ηλεκτρονικού πολέμου, UAV και πυραυλικών συστημάτων Atmaca και Typhoon, πλήρως κατευθυνόμενη ενάντια στα ισραηλινά και τα ελληνικά συμφέροντα. Οπως επισημαίνει, η κατεχόμενη από τον «Αττίλα» Βόρεια Κύπρος «δεν είναι απλώς κυπριακό πρόβλημα, αλλά εξελίσσεται σε στρατιωτικό πρόβλημα για το Ισραήλ και ολόκληρη τη Δύση».
Ανάλογη γραμμή ακολουθούν και think tanks όπως το Jerusalem Institute for Strategy and Security (JISS), με τον Eran Lerman να επισημαίνει από το 2023 πως η Τουρκία εργαλειοποιεί την ενεργειακή γεωγραφία της Ανατολικής Μεσογείου επιδιώκοντας να «εγκλωβίσει» το Ισραήλ μέσω ενός αγωγού εξάρτησης. Για τον λόγο αυτόν υπογραμμίζει πως η συμμαχία Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας πρέπει να παραμείνει ακλόνητη απέναντι σε έναν κοινό γεωστρατηγικό αντίπαλο.
Το έργο, στο οποίο συμμετείχε το «Fugro Gauss», όπως προαναφέραμε, εντάσσεται στην προώθηση του υποθαλάσσιου καλωδίου EMC, ενός μεγάλου τηλεπικοινωνιακού έργου που θα συνδέσει την Κύπρο με άλλες χώρες της περιοχής, μεταφέροντας δεδομένα υψηλής ταχύτητας και ενισχύοντας τον ρόλο της ως κόμβου ψηφιακών επικοινωνιών. Η Τουρκία μπορεί να μην έχει άμεσο ενεργειακό αποκλεισμό από αυτό το έργο, όμως η προοπτική της ενίσχυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως στρατηγικού διαύλου –χωρίς τη δική της συμμετοχή– αποτελεί για την Αγκυρα ακόμη ένα πλήγμα στη γεωπολιτική ατζέντα της.
Δεν είναι τυχαίο ότι η τουρκική αντίδραση θυμίζει εκείνη στην πόντιση του καλωδίου ενεργειακής σύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, που την αποκλείει από τη στρατηγική διαμεσολάβηση στην ηλεκτροπαραγωγή και την αποκόπτει από κρίσιμες ενεργειακές ροές. Για την Τουρκία τέτοιες προοπτικές συνιστούν απειλή και –αντί να επιλέξει τον δρόμο του διαλόγου με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο– καταφεύγει, για άλλη μια φορά, στη δύναμη των όπλων επαναφέροντας το δόγμα της «διπλωματίας των κανονιοφόρων».
Στρατηγική αυτοχειρία
Το περιστατικό δεν μπορεί να αναγνωστεί αποκομμένο από την ευρύτερη γεωστρατηγική συγκυρία. Η Τουρκία, η οποία καταπατά συστηματικά τη διεθνή νομιμότητα, κατέχει παράνομα εδάφη κράτους-μέλους της ΕΕ, απειλεί με πόλεμο την Ελλάδα και επεμβαίνει στρατιωτικά στη Λιβύη και τη Συρία, διεκδικεί ταυτόχρονα ισότιμη συμμετοχή στην ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική. Αν αυτή είναι η κατεύθυνση της «ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας», τότε πρόκειται για στρατηγική αυτοχειρία!
Το δίλημμα δεν αφορά μόνο την Κύπρο ή την Ελλάδα. Αφορά το αν η Ευρωπαϊκή Ενωση θα δεχθεί να συνυπάρξει θεσμικά με μια χώρα που εφαρμόζει τον νόμο του ισχυρού, υπονομεύοντας την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη διεθνή τάξη δικαίου. Αν δεν υπάρξει ξεκάθαρη απάντηση, η Ανατολική Μεσόγειος θα συνεχίσει να είναι έρμαιο του τουρκικού αναθεωρητισμού!
Πηγή: tomanifesto.gr