Το ΝΑΤΟ βρίσκεται σε διαβουλεύσεις για πιο δυναμική απάντηση απέναντι στις ολοένα και πιο προκλητικές ενέργειες της Ρωσίας, με προτάσεις που περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ενόπλων drones κατά μήκος των συνόρων και την ελάφρυνση των κανόνων εμπλοκής για τους πιλότους που περιπολούν τον εναέριο χώρο της Συμμαχίας στα ανατολικά σύνορα.
Σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους του ΝΑΤΟ που μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στους Financial Times, οι συζητήσεις στοχεύουν στο να αυξηθεί το κόστος για τη Μόσχα αναφορικά με τον λεγόμενο «υβριδικό πόλεμο» που διεξάγει και να καθοριστούν σαφή αντίμετρα απέναντι σε αλλεπάλληλες παραβιάσεις εναέριου χώρου από ρωσικά μαχητικά και drones.
Πρωτοβουλία από Πολωνία και Βαλτικές χώρες – Στήριξη από Παρίσι και Λονδίνο
Οι χώρες της πρώτης γραμμής στα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία, οι Βαλτικές Δημοκρατίες και η Ρουμανία, ήταν οι πρώτες που ζήτησαν πιο αυστηρή στάση, έχοντας την υποστήριξη της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Η συζήτηση έχει πλέον επεκταθεί και σε ευρύτερο κύκλο κρατών της Συμμαχίας, καθώς αυξάνεται η ανησυχία για τις ρωσικές επιχειρήσεις αποσταθεροποίησης.
Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνονται:
- η οχύρωση των συνόρων με ένοπλα UAVs που σήμερα χρησιμοποιούνται μόνο για επιτήρηση,
- η μείωση των περιορισμών εμπλοκής ώστε οι πιλότοι να μπορούν να ανοίγουν πυρ χωρίς οπτική επιβεβαίωση και
- η διενέργεια ασκήσεων του ΝΑΤΟ κοντά στα ρωσικά σύνορα, ακόμη και σε περιοχές με χαμηλή στρατιωτική παρουσία.
Τραμπ: «Το ΝΑΤΟ πρέπει να ανοίγει πυρ σε ρωσικά αεροσκάφη»
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να έδωσε νέα ώθηση στη συζήτηση, δηλώνοντας τον περασμένο μήνα ότι «το ΝΑΤΟ θα πρέπει να ανοίγει πυρ σε ρωσικά αεροσκάφη» που παραβιάζουν τον εναέριο χώρο κρατών-μελών.
Η δήλωση αυτή έγινε έπειτα από σειρά ρωσικών προκλήσεων, μεταξύ των οποίων και η πρώτη απευθείας εμπλοκή ΝΑΤΟϊκών αεροσκαφών με ρωσικά drones από το 2022, όταν ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία. Ρωσικά UAVs έχουν παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Πολωνίας και της Ρουμανίας, ενώ μαχητικά MiG φέρονται να εισήλθαν και σε εναέριο χώρο της Εσθονίας.
Επικίνδυνες προκλήσεις στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο
Παράλληλα, δεκάδες μη ταυτοποιημένα drones έχουν προκαλέσει μαζικές αναταράξεις σε αεροδρόμια του Βελγίου, της Δανίας και της Γερμανίας. Ευρωπαϊκές υπηρεσίες ασφαλείας υποψιάζονται ότι προέρχονται από ρωσικές επιχειρήσεις «γκρίζας ζώνης», στο πλαίσιο υβριδικού πολέμου που περιλαμβάνει κυβερνοεπιθέσεις και δολιοφθορές.
Ο Αμερικανός πρέσβης στο ΝΑΤΟ, Μάθιου Γουίτακερ, δήλωσε πως εργάζεται «καθημερινά με τους συμμάχους για να έχουμε καλύτερες επιλογές αντιμετώπισης των ασύμμετρων και υβριδικών επιθέσεων» και υπογράμμισε την ανάγκη να υπάρχουν «αρκετά σκαλοπάτια στην κλίμακα της κλιμάκωσης».
Αντιδράσεις εντός Συμμαχίας
Κάποιες χώρες ζητούν πιο επιθετική στάση, ενώ άλλες συνιστούν σύνεση, φοβούμενες άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση με πυρηνική δύναμη όπως η Ρωσία. Ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ ανέφερε ότι «υπάρχουν ενεργές συζητήσεις για το πώς μπορούμε να απαντήσουμε πιο αποτελεσματικά στη Ρωσία», ωστόσο οι συνομιλίες βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο.
Τον περασμένο μήνα η Συμμαχία πραγματοποίησε δύο έκτακτες συνεδριάσεις, μετά τα περιστατικά σε Πολωνία και Εσθονία, και εγκαινίασε την αποστολή Eastern Sentry, με σκοπό την ενίσχυση της αεράμυνας των κρατών πρώτης γραμμής.
Η Ε.Ε. προετοιμάζει παράλληλα μέτρα
Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να λάβει αντίστοιχα μέτρα απέναντι στις ρωσικές προκλήσεις, όπως περιορισμούς μετακίνησης Ρώσων διπλωματών που κατηγορούνται για κατασκοπεία ή δολιοφθορά, καθώς και χρηματοδότηση αντιαεροπορικών και αντι-drone συστημάτων σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου: «Πρόκειται για μια στοχευμένη εκστρατεία γκρίζας ζώνης εναντίον της Ευρώπης. Και η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει». Και πρόσθεσε: «Η Ρωσία θέλει να σπείρει τη διχόνοια. Εμείς πρέπει να απαντήσουμε με ενότητα. Δεν αρκεί να αντιδρούμε, πρέπει να αποτρέπουμε. Αν διστάσουμε, η γκρίζα ζώνη θα επεκταθεί».