Για περισσότερο από μισό αιώνα, η συριακή λίρα υπήρξε κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό μέσο συναλλαγής. Μετατράπηκε σε σύμβολο εξουσίας, καθώς τα χαρτονομίσματά της έφεραν τα πρόσωπα του Χαφέζ και του Μπασάρ αλ-Άσαντ, συνοδεύοντας τους Σύρους σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς τους, από τα σχολεία και τις αγορές μέχρι τα κυβερνητικά γραφεία και τα πορτοφόλια τους.
Σήμερα, για πρώτη φορά μετά από 50 χρόνια, αυτό το κεφάλαιο κλείνει. Η ανακοίνωση ενός νέου συριακού νομίσματος χωρίς την εικόνα της οικογένειας Άσαντ σηματοδοτεί μια βαθιά συμβολική τομή με το παρελθόν, ξεπερνώντας κατά πολύ την απλή αλλαγή σχεδίου.
Το πιο γνωστό σύνθημα της συριακής επανάστασης, «Έρχεται η σειρά σου, γιατρέ», ξεπήδησε πριν από περισσότερο από μια δεκαετία από τα στόματα παιδιών στη Νταράα, απευθυνόμενο σε έναν πρώην οφθαλμίατρο που κυβέρνησε τη χώρα για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα. Η διακυβέρνησή του οδήγησε τη Συρία σε έναν 14ετή πόλεμο, οικονομική κατάρρευση και μια ιστορική υποτίμηση της λίρας.
Σήμερα, το σύνθημα αυτό επιστρέφει με διαφορετικό τρόπο. Ο Μπασάρ αλ-Άσαντ αποχωρεί όχι μόνο από την εξουσία, αλλά και από το ίδιο το χαρτονόμισμα που για χρόνια συνδέθηκε στη συλλογική μνήμη με τον πληθωρισμό, την υποτίμηση και την οικονομική εξαθλίωση.
Η Κεντρική Τράπεζα της Συρίας ανακοίνωσε την κυκλοφορία ενός νέου εθνικού νομίσματος σε έξι ονομαστικές αξίες, απαλλαγμένου από πολιτικές εικόνες και σύμβολα. Με αυτόν τον τρόπο αποχαιρετά επίσημα τις μορφές του Χαφέζ και του Μπασάρ αλ-Άσαντ, σε μια πρωτοφανή αλλαγή που σπάει μια παράδοση πέντε δεκαετιών.
Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Αμπντούλ Καντέρ αλ-Χασρίγια, δήλωσε ότι το νέο σχέδιο εκφράζει μια ενωτική εθνική ταυτότητα, εμπνευσμένη από την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας, μακριά από την προσωπολατρία. Τόνισε ότι το νέο νόμισμα δεν είναι απλώς αριθμοί, αλλά ένα πολιτικό και οικονομικό μήνυμα που σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής.
Σε οικονομικό επίπεδο, η αλλαγή δεν αναμένεται να αποτελέσει «μαγική λύση» για την κρίση της λίρας. Αντιθέτως, θεωρείται κυρίως ένα ψυχολογικό βήμα, που στοχεύει στην αποκατάσταση της χαμένης εμπιστοσύνης των πολιτών μετά από χρόνια συνεχούς υποτίμησης.
Πριν από τον πόλεμο του 2011, ένα δολάριο άξιζε περίπου 50 συριακές λίρες. Με τον πόλεμο και τις κυρώσεις, η λίρα κατέρρευσε, αγγίζοντας σχεδόν τις 15.000 λίρες ανά δολάριο, πριν σταθεροποιηθεί λίγο πάνω από τις 11.000.
Για χρόνια, οι Σύροι κουβαλούσαν στοίβες χαρτονομισμάτων με τις εικόνες των δύο Άσαντ — τις 1.000 λίρες με τον Χαφέζ και τις 2.000 λίρες με τον Μπασάρ — μια καθημερινή υπενθύμιση ενός νομίσματος που είχε χάσει την αξία και το κύρος του.
Η κρίση της λίρας αντικατοπτρίζει τη βαθιά εξάντληση της συριακής οικονομίας. Ανεπίσημες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος κατά την πτώση του προηγούμενου καθεστώτος δεν ξεπερνούσαν τα 200 εκατομμύρια δολάρια, ενώ τα αποθέματα χρυσού υπολογίζονται σε μόλις 26 τόνους.
Οι εξαγωγές κατέρρευσαν λόγω του κλεισίματος εργοστασίων, οι εξαγωγές πετρελαίου σταμάτησαν εξαιτίας των κυρώσεων, ο τουρισμός εξαφανίστηκε με την επιδείνωση της ασφάλειας και την καταστροφή αρχαιολογικών χώρων, ενώ ακόμη και τα εμβάσματα από το εξωτερικό μειώθηκαν καθώς εκατομμύρια Σύροι εγκατέλειψαν τη χώρα.
Η ιστορία του Αμτζάντ, ενός 13χρονου Σύρου που ζει στην πόλη της 6ης Οκτωβρίου στην Αίγυπτο, αποτυπώνει τη νέα πραγματικότητα. Για εκείνον, η συριακή λίρα δεν είναι καθημερινό νόμισμα, αλλά μια ανάμνηση της πατρίδας που άφησε ο πατέρας του πριν από 14 χρόνια.
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, η νέα λίρα θα κυκλοφορήσει μετά την αφαίρεση δύο μηδενικών από την ονομαστική αξία — 100 παλιές λίρες θα ισοδυναμούν με μία νέα. Η αλλαγή αυτή στοχεύει στη διευκόλυνση των συναλλαγών, χωρίς να συνεπάγεται άμεση ενίσχυση της πραγματικής αξίας του νομίσματος.
Το νέο νόμισμα θα τυπώνεται από πολλαπλές οντότητες για λόγους ασφάλειας και ποιότητας, ενώ οι παλιές ονομαστικές αξίες θα αποσύρονται σταδιακά. Παράλληλα, θα εφαρμοστούν αυστηροί έλεγχοι ρευστότητας για την αποφυγή πληθωρισμού και κερδοσκοπίας.
Η κυκλοφορία του συνοδεύεται από ένα πακέτο νομισματικών μέτρων για τον έλεγχο της προσφοράς χρήματος, την αντικατάσταση φθαρμένων χαρτονομισμάτων και τη βελτίωση της ρευστότητας, χωρίς αύξηση της συνολικής ποσότητας χρήματος.
Η Κεντρική Τράπεζα ελπίζει ότι αυτά τα βήματα θα ενισχύσουν την εικόνα της λίρας και θα περιορίσουν τη χρήση πλαστών ή κατεστραμμένων χαρτονομισμάτων.
Σήμερα, σχεδόν το 90% των Σύρων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Σύντομα θα έρθουν αντιμέτωποι με μια νέα λίρα χωρίς τις εικόνες της οικογένειας Άσαντ — αλλά με το βάρος δεκαετιών πολέμου και οικονομικής κατάρρευσης.
Το νέο νόμισμα μπορεί να προσφέρει μια αχτίδα ελπίδας. Ωστόσο, υπενθυμίζει ότι η αλλαγή χαρτονομίσματος είναι ευκολότερη από την αλλαγή της πραγματικότητας. Η πραγματική αποκατάσταση της αξίας της λίρας θα απαιτήσει βαθιές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και ανασυγκρότηση της εμπιστοσύνης.
Η αφαίρεση των εικόνων της οικογένειας Άσαντ δεν αποτελεί απλώς τεχνική προσαρμογή, αλλά έναν συμβολικό διαχωρισμό από μια εποχή που έχει παρέλθει. Και θέτει ένα κρίσιμο ερώτημα για τους Σύρους:
Αρκεί το νέο νόμισμα για να γυρίσει η χώρα σελίδα ή ο δρόμος προς την ανάκαμψη παραμένει μακρύς;
Πηγή: ERTNEWS