Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας είναι καθοριστικός, καθώς οι δήμοι διαθέτουν δικό τους προϋπολογισμό και διαχειρίζονται πόρους κατά την κρίση τους, εξασφαλίζοντας υπηρεσίες στους κατοίκους τους.
Ιδιαίτερα ο ρόλος των δήμων στον τομέα των υποδομών είναι κρίσιμος, καθώς η δημιουργία και η συντήρηση υποδομών έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη και την προσέλκυση επενδύσεων. Συγκεκριμένα, οι δήμοι αναλαμβάνουν την ανάπτυξη και συντήρηση βασικών υποδομών όπως οδοί, γέφυρες. Αυτές οι υποδομές δημιουργούν ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον, καθώς βοηθούν στη μείωση των λειτουργικών και μεταφορικών εξόδων για τις επιχειρήσεις. Σημαντικό το γεγονός ότι η ανάπτυξη και η συντήρηση των υποδομών δημιουργούν στις τοπικές κοινωνίες θέσεις εργασίας γεγονός που συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Επιπλέον οι δήμοι μπορούν να προωθήσουν αειφόρες πρακτικές που μπορούν να ενισχύσουν το ενδιαφέρον επενδυτών που δίνουν προτεραιότητα σε βιώσιμες λύσεις.
Περί οικονομικής αυτονομίας
Οι δήμοι στην Ελλάδα έχουν μικρή οικονομική αυτοτέλεια, αφού τα έσοδα τους προέρχονται κυρίως από την κρατική επιχορήγηση. Κατά μέσο όρο, μόνο το 36% των συνολικών τους εσόδων (το 2021) προέρχονταναπό ίδια έσοδα, σύμφωνα με μελέτη του ΚέντρουΦιλελεύθερων Μελετών σε συνεργασία με το Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης (ΚεΔΕΠΟΔ) του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Ένα σημαντικό μέρος των εσόδων πρέπει να προέρχεται από πηγές που ανήκουν αποκλειστικά στους δήμους, χωρίς να εξαρτώνται από τις προθέσεις της κεντρικής διοίκησης για χορήγηση οικονομικών ενισχύσεων. Στις περισσότερες χώρες, η τοπική αυτοδιοίκηση εξασφαλίζει σημαντικό μέρος των εσόδων της μέσω της φορολογίας που επιβάλλεται στην ακίνητη περιουσία. Σε αντίθεση στην Ελλάδα, ο φόρος που αφορά την ακίνητη περιουσία, γνωστός ως ΕΝΦΙΑ, εισπράττεται από την κεντρική διοίκηση του κράτους. Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι ένα σημαντικό μέρος των εσόδων προέρχεται από πηγές που ανήκουν αποκλειστικά στους δήμους, ώστε να δρουν με μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας, κάτι το οποίο θα οδηγήσει και στην επιτάχυνση πολλών διαδικασιών καθώς και στην μείωση του γραφειοκρατικού όγκου.
*Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομική Αναλύτρια.