Η 10η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ πραγματοποιήθηκε σε μια ιδιαίτερα φορτισμένη πολιτική και γεωπολιτική συγκυρία, λειτουργώντας ως πλατφόρμα στρατηγικής επαναβεβαίωσης, επανεκκίνησης κρίσιμων μηχανισμών συνεργασίας και –κυρίως– παραγωγής συγκεκριμένων και μετρήσιμων αποτελεσμάτων. Το μήνυμα ήταν σαφές: το σχήμα δεν περιορίζεται σε διακηρύξεις, αλλά εδραιώνεται ως εργαλείο σταθερότητας και περιφερειακής αρχιτεκτονικής.
Για την Κύπρο, η σύνοδος αποκτά πρόσθετο βάρος καθώς πραγματοποιείται λίγες ημέρες πριν από την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μια περίοδο εντατικών διπλωματικών διεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο και τον Κόλπο. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται η ενίσχυση των σχέσεων με στρατηγικούς εταίρους –όπως η επίσκεψη του Προέδρου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στη Λευκωσία, η συνάντηση του Νίκος Χριστοδουλίδης με τον Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι, αλλά και η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Κύπρου–Λιβάνου– που ενισχύουν το αφήγημα σταθερότητας και νομιμότητας.
Η σημασία για την Ελλάδα
Για την Ελλάδα, η Τριμερής αποτελεί κρίσιμο πολλαπλασιαστή ισχύος. Η Αθήνα εδραιώνει τον ρόλο της ως πυλώνα ασφάλειας και διασυνδεσιμότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, συνδέοντας τη γεωπολιτική της θέση με μεγάλα έργα υποδομών, ενέργειας και εμπορίου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επενδύει συστηματικά στο σχήμα ως αντίβαρο σε αναθεωρητικές συμπεριφορές στην περιοχή, αλλά και ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Ινδίας. Η συμμετοχή της Ελλάδας προσδίδει ευρωπαϊκή θεσμική βαρύτητα στην Τριμερή, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την εθνική στρατηγική σε θαλάσσια ασφάλεια, ενεργειακή διαφοροποίηση και περιφερειακή σταθερότητα.
Προοπτική αναβάθμισης του σχήματος 3+1
Κεντρικός πολιτικός στόχος της συνόδου ήταν η επαναβεβαίωση του στρατηγικού πλέγματος συνεργασίας σε τομείς όπως η ενέργεια, η άμυνα, η κυβερνοασφάλεια, η θαλάσσια ασφάλεια, η πολιτική προστασία και η διαχείριση κρίσεων. Παράλληλα, επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο η προοπτική αναβίωσης και αναβάθμισης του σχήματος 3+1 με τη συμμετοχή των ΗΠΑ.
Η συγκυρία θεωρείται ευνοϊκή, ιδίως ενόψει της συνάντησης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, όπου αναμένεται να συζητηθεί το μέλλον της Γάζας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τριμερής μπορεί να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος μεταξύ περιφερειακής πολυμέρειας και πρακτικής συνεργασίας, εντασσόμενη στη δυναμική πρωτοβουλιών όπως ο διάδρομος IMEC.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και το αυξημένο ενδιαφέρον του αμερικανικού Κογκρέσου για θεσμική ενίσχυση του 3+1, με έμφαση στην αντιτρομοκρατία και τη θαλάσσια ασφάλεια, τομείς που αφορούν άμεσα τα ελληνικά συμφέροντα.
Ενέργεια, διασυνδεσιμότητα και IMEC
Στον τομέα της ενέργειας και των υποδομών, η σύνοδος προσέδωσε πολιτική ώθηση σε έργα στρατηγικής σημασίας, όπως το GSI (Great Sea Interconnector), τα υποθαλάσσια ηλεκτρικά και τηλεπικοινωνιακά καλώδια, αλλά και σε συνέργειες που ευθυγραμμίζονται με τον IMEC. Η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Κύπρου–Λιβάνου δημιουργεί πρόσθετο μομέντουμ, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια και ανοίγοντας τον δρόμο για νέες διασυνοριακές διευθετήσεις, από τις οποίες επωφελείται και η Ελλάδα ως κόμβος μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη.
Γάζα, ανθρωπιστικός ρόλος και ασφάλεια
Στο ζήτημα της Γάζας, η Κυπριακή Δημοκρατία προβάλλει τον ρόλο της ως αξιόπιστου ευρωπαϊκού κόμβου ανθρωπιστικής στήριξης, με τον διάδρομο «Αμάλθεια» να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας. Η Ελλάδα, από την πλευρά της, ενισχύει τη διπλωματική της εικόνα ως δύναμη σταθερότητας, συμμετέχοντας ενεργά σε πρωτοβουλίες ανθρωπιστικής βοήθειας και πολιτικής προστασίας.
Συγκεκριμένα παραδοτέα και επόμενα βήματα
Η σύνοδος κατέληξε σε απτά παραδοτέα με ορίζοντα υλοποίησης εντός του 2026: τη δημιουργία Trilateral Maritime Cybersecurity Center of Excellence στην Κύπρο, τη σύσταση ομάδων εργασίας για την ετοιμότητα εκτάκτων αναγκών, τη διαχείριση υδάτων, την υγεία και την πραγματοποίηση κοινής άσκησης για θαλάσσια περιβαλλοντική ρύπανση. Πρόκειται για δράσεις που αγγίζουν άμεσα το δημόσιο συμφέρον και ενισχύουν την κοινή επιχειρησιακή κουλτούρα.
Το μήνυμα της Τριμερούς
Η διεθνής διάσταση της συνόδου έγκειται στη συμβολή της σε μια πιο δομημένη συζήτηση για τις σχέσεις ΕΕ–Ισραήλ και για την ανάγκη πολιτικού ορίζοντα στην περιοχή. Το συνολικό μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ επενδύουν στη θεσμική συνέχεια, στη σταθερότητα και σε συνεργασίες με ουσιαστικό αποτύπωμα. Για την Ελλάδα, η Τριμερής δεν είναι απλώς ένα διπλωματικό φόρουμ, αλλά ένα στρατηγικό εργαλείο που ενισχύει τον ρόλο της χώρας ως γέφυρας μεταξύ Ανατολικής Μεσογείου και Ευρώπης, σε μια εποχή αυξημένων προκλήσεων και ρευστότητας.