Το διήμερο 28-29 Ιουνίου 1913 απελευθερώνονται οι Σέρρες από τον προελαύνοντα Ελληνικό Στρατό, μετά από σκληρότατες μάχες με τον υποχωρούντα βουλγαρικό Στρατό. Οι Σέρρες, ήταν τότε ένα σημαντικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής, κατοικούμενες κατά πλειοψηφία από Ελληνικό πληθυσμό, ο οποίος έφτανε τις 24.000 άτομα, επί ενός συνόλου 42.000 κατοίκων της πόλεως. Για το λόγο αυτό στη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής αποκαλείτο «Αθήνα της Ανατολικής Μακεδονίας».
Από τις 23 Ιουνίου 1913, ο Αρχιστράτηγος του Ελληνικού Στρατού, τότε Βασιλεύς Κωνσταντίνος, και το επιτελείο του είχαν στρατοπεδσεύσει στη Δοϊράνη. Στις 28 Ιουνίου 1913, ο Κωσταντίνος ενημερώθηκε ότι πρό της νικηφόρας προελάσεως του Ελληνικού Στρατού, τα βουλγαρικά στρατεύματα υποχωρούσαν από τις Σέρρες, πόλη σύμβολο της πνευματικής και οικονομικής ακμής, που κατεχόταν επτά αιώνες αό τους Οθωμανούς Τούρκους, πολύ πριν από την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως!
Την ίδια μέρα, το επιτελείο του Κωνσταντίνου ενημέρωσε αρμοδίως, μέσω τηλεγραφήματος, το ελληνικό υπουργείο Στρατιωτικών για τη σημαντική αυτή εξέλιξη, με το ακόλουθο τηλεγράφημα «Ο φρούραρχος Σερρών τηλεγραφεί ότι η πόλις κατελήφθη υπό αποσπάσματος προσκόπων. Εκηρύχθη ο στρατιωτικός νόμος. Εσχηματίσθη πολιτοφυλακή προς τήρησιν της τάξεως. Αποσπάσματα προσκόπων και πολιτοφυλάκων εξήλθον εις την ύπαιθρον χώραν, ίνα φρουρήσουν αυτήν από ενδεχόμενη επίθεση κομιτατζήδων».
Η πυροπόληση των Σερρών, που ισοπέδωσε μέσα στις φλόγες τα δυο τρίτα της πόλης, συνεχίστηκε απο το πρωί της Παρασκευής 29 Ιουνίου 1913, μέχρι το απόγευμα, οπότε και κατέφθασε στην πόλη ένα «Σώμα Προσκόπων», το οποίο αποτελούσαν εθελοντές παλιοί μακεδονομάχοι, υπό τη διοίκηση του τότε Ταγματάρχη Κωνσταντίνου Μαζαράκη. Το Σώμα επιτέθηκε κατά των Βουλγάρων και τους ανάγκασε σε φυγή, με την απώλεια 7 νεκρών και 10 τραυματιών Ελλήνων μαχητών.
Τυπικώς, η απελευθέρωση των Σερρών (29 Ιουνίου 1913) επετεύχθη από τους άνδρες της VII (7ης) Μεραρχίας υπό τον Συνταγματάρχη Ναπολέοντα Σωτήλη, ο οποίος εισήλθε στην κατεστραμμένη πόλη των Σερρών αργά το απόγευμα της 29ης Ιουνίου, και του «Σώματος Προσκόπων» του Μαζαράκη, που είχαν προηγηθεί κατά μερικές ώρες την ίδια μέρα.
Το θέαμα όμως που αντίκρυσε εισερχόμενος στην πόλη ο Ελληνικός Στρατός ήταν φρικτό. Η Ελληνική συνοικία έχει πυρποληθεί και 4.000 σπίτια και 1.000 καταστήματα έχουν καταστραφεί από τους υποχωρούντες Βουλγάρους στρατιώτες. Από τις πρωτοφανείς αυτές βιαιότητες, 20.000 Σερραίοι θα μείνουν άστεγοι! Η συνέχεια όμως είναι χειρότερη όταν διαπιστώθηκε ότι εκατοντάδες κάτοικοι, κυρίως γυναικόπαιδα, έχουν σφαγιαστεί ή έχουν καεί, μεταξύ αυτών περισσότεροι από 25 Ελληνες πρόκριτοι οι οποίοι κρατούντο ως όμηροι των βουλγαρικών αρχών.
Ο βουλγαρικός Στρατός πριν βάλλει φωτιά συγκρούστηκε με πολιτοφυλακή που συγκροτήθηκε από Ελληνες και Μουσουλμάνους κατοίκους των Σερρών και στη συνέχεια λεηλάτησε τις ελληνικές και μουσουλμανικές οικίες και κατέστρεψε τα αποθέματα τροφίμων!
Μετά τις Σέρρες ο Ελληνικός Στρατός, με επικές νίκες θα συνεχίσει τη φρενήρη πορεία του απελευθερώνοντας πόλεις με ελληνικό πληθυσμό, εισερχόμενος βαθιά στο βουλγαρικό έδαφος, μέχρι την Τζουμαγιά (Μπλαγκόεβγκραντ).
Όμως ένα μήνα αργότερα, μετά το πέρας και του Β’ Βαλκανικού Πολέμου, με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, μέρος των απελευθερωμένων εδαφών, μεταξύ των οποίων κι η πόλη των Σερρών, θα περιληφθεί στον εθνικό κορμό χάρις στις θυσίες του Ελληνικού Στρατού και των ιδίων των κατοίκων της …