H φροντίδα για τους άστεγους και γενικότερα για όσους στερούνται αξιοπρεπούς κατοικίας αποτελεί βασικήυποχρέωση κάθε ευνομούμενης πολιτείας.
Η εκδήλωση έκτακτων καιρικών φαινομένων, όπως αυτά που βίωσε η θα βιώσει η χώρα μας στο μέλλον, όπως και πολλές άλλες χώρες, καθιστά ακόμη πιο επιτακτική αυτήν τηνυποχρέωση για κάθε χώρα μέλος της ΕυρωπαικήςΈνωσης που διέπεται και απο το σχετικό ενωσιακό κεκτημένο.Αυτή η διάσταση επιτείνεται με επίκαιρο τρόπο , εκ των πραγμάτων, σε περιόδους οιασδήποτε κρίσης, όπως οικονομικής η υγειονομικής.
Στο ευαίσθητο αυτό θέμα η Φινλανδια φαίνεται να πρωτοπορεί. Ήδη απο έτους 2008 έχει εκκινήσει το πρόγραμμα HOUSING FIRST. Ως αποτέλεσμα, απο το 2013 ξεκίνησε μείωση του αριθμού των άστεγων στηχώρα και σύμφωνα με επίσημα στοιχεία σήμερα ο αριθμός τους δεν υπερβαίνει τα 4400 άτομα περίπουέναντι 20.000 περίπου τη δεκαετία του 1980.Στόχος είναι η εξάλειψη του φαινομένου έως το 2025 για το Ελσινκι και έως το 2027 για την υπόλοιπη χώρα.
Η πρωτοτυπία του προγράμματος είναι ότι αποσκοπεί στη διασφάλιση στέγασης σε μόνιμες κατοικίες μέσα σε οικιστικούς ιστούς για τους ωφελούμενους, ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερα η ενσωμάτωση των άστεγων.Καταλύτης αυτού του φιλόδοξου εγχειρήματος ειναι η διευκόλυνση των άστεγων να βρουν εργασία η κάποια ενασχόληση για την εξασφάλιση ενός στοιχειώδους εισοδήματος μέσα απο την χρήση ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής που αποθηκεύει και προβάλλει το βιογραφικότους δικτυώνοντάς το κατάλληλα στη δημόσια σφαίρα.Κομβικός φορέας εφαρμογής είναι ο οργανισμός Y-Foundation , ο οποίος με καλώς εννοούμενη ευελιξία, διαφάνεια , λογοδοσία και συνεργασία κεντρικήςδιοικησης, αυτοδιοίκησης, ιδιωτικού τομέα , αλλά καικοινωνίας των πολιτών υπολογίζεται ότι έχει υλοποιήσει ανέγερση 6000 διαμερισμάτων και 11.000 κοινωνικών κατοικιών ,ενω 9.000 ακόμη κατοικίες είναι υπό κατασκευή.( βλ. www.ysaatio.fi).
Ενδεικτικό της επιτυχούς πορείας του προγράμματος, όπως αναφέρεται και σε αναλύσεις που είδαν το φως τηςδημοσιότητας στα τέλη του 2021,ήταν το ενδιαφέρον ισχυρών χωρών, όπως η Μ. Βρετανία , για την άντληση σχετικής τεχνογνωσίας και αξιοποίησή της, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των αστέγων στη χώρα.
Ασφαλώς και η χώρα μας ενδιαφέρεται διαχρονικά για την επίλυση του προβλήματος.Είναι πασιφανές λοιπόνότι η εμπειρία και τεχνογνωσία άλλων χωρών, όπως της Φινλανδίας, μπορεί να αποτελέσει μια καλή πρακτική , εφόσον προσαρμοστεί κατάλληλα στις όποιες ιδιαιτερότητες του προβλήματος στη χώρα μας.Σε κάθε περίπτωση, η στέγαση είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο, μεταξύ άλλων, με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ( αρθρ. 2 Συντάγματος), αλλά και με την βασική αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου ( αρθρ. 25 Συντάγματος), πέραν των σχετικών ρυθμίσεων του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου , αλλά και της λοιπής σχετικής εθνικής νομοθεσίας.
Η αποτελεσματική προστασία αυτού του δικαιώματος μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της διαβίωσης πολιτών που χρήζουν άμεσα βοήθειας, όπως οι άστεγοι, αλλά και γενικότερα όσοι στερούνται κανονικής κατοικίας λόγω αντικειμενικής ένδειας.Μάλιστα η βιώσιμη στήριξη αυτών των πολιτών, μέσα στοευρύτερο πλαίσιο της ενίσχυσης όλων των ευπαθώνομάδων του πληθυσμού, την οποία επιδιώκει και η χώρα μας, με τη συνδρομή και των αρμόδιων οργάνων και υπηρεσιών της Ευρωπαικής Ένωσης, μπορεί να αποτελέσει και κοινωνική επένδυση συντελώντας με καινοτόμο πνεύμα στην ανθρωποκεντρική ανάπτυξη με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και ενσυναίσθησης.
*Ο Γιώργος Βλασσόπουλος είναι Δικηγόρος, Διδάκτωρ Νομικής, Μέλος του Ερευνητικού Εργαστηρίου Κοινωνικής Διοίκησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ( ΠΑΔΑ).